سازمان ملل متحد در جدیدترین چشمانداز رشد جمعیت، پیشبینی کرد که جمعیت جهان به زودی از مرز هشت میلیارد نفر عبور خواهد کرد، اما کارشناسان برآورد میکنند که جهان پس از آن شاهد کاهش جمعیت خواهد بود.
بیستوهفتمین گزارش چشمانداز رشد جمعیت که سازمان ملل متحد ماه گذشته منتشر کرد، روند رشد جمعیت را از سال ۱۹۵۰ تا امروز در ۲۷۳ کشور و منطقه، با ارائه جدولهای آماری و جمعیتشناختی بررسی میکند.
در این چشمانداز، تاریخ تولد هشت میلیاردمین انسان، ۱۵ نوامبر، برابر با سهشنبه ۲۴ آبان ۱۴۰۱، برآورد شده، هر چند دقت این برآورد واقعا مشخص نیست.
ماریا فرانچسکا اسپاتولیسانو، دستیار دبیرکل در امور هماهنگی سیاستگذاری و میانسازمانی، هشت میلیاردی شدن جمعیت کره زمین را «لحظهای تاریخی» و رشد جمعیت را «نشانه محسوس بهتر شدن شرایط زندگی روزمره برای مردم سراسر جهان» دانست.
بر اساس فرمولهای رشد جمعیت، که نشان میدهد بعد از سال ۱۹۶۰ هر ده سال یک میلیارد نفر به جمعیت جهان اضافه شده، سازمان ملل متحد رسیدن شمار جمعیت جهان به ۹ میلیارد و ۱۰ میلیارد را هم پیشبینی کرده است.
اما برخی از کارشناسان جمعیتشناسی ۸ میلیارد را «سطح اوج» میدانند و توصیه میکنند که جهان، خود را برای مشکلات ناشی از کاهش جمعیت، از جمله سالمندی جوامع و کاهش نیروی کار، آماده کند.
وال استریت ژورنال روز جمعه ۲۱ مرداد در گزارشی نوشت که برآوردهای سازمان ملل متحد شناخته شده است. اما برآورد جایگزینی که در سالهای اخیر ولفگانگ لوتز، جمعیتشناس و بنیانگذار مرکز جمعیتشناسی و سرمایه بشری جهانی ویتگنستاین دانشگاه وین، منتشر میکند، توجهات را به تدریج برانگیخته است.
آقای لوتز در مصاحبهای اشاره کرد که سرعت کاهش باروری در آفریقا مشخص نیست، و معلوم نیست که چین و کشورهای دیگر، به چه میزان و با چه سرعتی بتوانند پدیده کاهش باروری را جبران کنند.
برخلاف محاسبات سازمان ملل متحد که بر اساس روندهای تاریخی است، در برآورد موسسه لیگتنستاین دانشگاه وین، علاوه بر روندهای تاریخی، دلایل کاهش یا افزایش بارداری، با توجه به عواملی مثل سطح تحصیلات زنان، بررسی شده است.
این بررسیها نشان میدهد که بالارفتن سطح تحصیلات زنان در جوامع، خانوادهها را کوچکتر کرده است. به همین سبب، رشد پیشبینی شده برای جمعیت آفریقا تا پایان قرن، یک میلیارد نفر کمتر از مقدار پیشبینی شده سازمان ملل است.
اما کارشناس دیگری به نام دنی دولینگ، استاد جمعیتشناسی دانشگاه آکسفورد، در کتاب خوشبینانه جدید خود کاهش شتاب رشد جمعیت را برای کره زمین، اقتصاد، و زندگی بشر، مفید میداند. بررسیهای او نشان میدهد که به طور کلی، پیشرفت بهداشت، آموزش، و کیفیت مسکن در جهان، محصول کندشدن نرخ باروری است.