سازمان بهداشت جهانی به خبرگزاری رویترز گفته است شربتهای سمی سرفه «تهدیدی جهانی» است و در حال همکاری با شش کشور دیگر است تا این داروهای مرگبار کودکان را از بازار جمعآوری کنند.
سال گذشته، پس از مرگ بیش از سیصد نوزاد در سه قاره که با مصرف این داروها مرتبط بود، سازمان بهداشت جهانی ۹ کشور را که احتمال داشت شربتهای آلوده در آنها به فروش برسد معرفی کرد.
روتندو کوانا، سرپرست حوادث مربوط به داروهای غیر استاندارد و تقلبی سازمان بهداشت جهانی، شش کشور جدید را نام نبرد چرا که تحقیقات در آنها در جریان است.
این مقام سازمان بهداشت جهانی میگوید شربت مسموم سرفه ممکن است سالها در بازار پیدا شود چرا که ممکن است بشکههای تقلبی از یک ماده ضروری این شربتها هنوز در انبارها باشد. عمر قفسهای شربتهای سرفه و ماده تشکیلدهنده آن، پروپیلن گلیکول، دو سال است.
برخی از کارشناسان تولید دارو به رویترز گفتهاند که گاهی برخی افراد پروپیلن گلیکول را با مواد سمی مانند اتیلن گلیکول و دی اتیلن گلیکول جایگزین میکنند تنها به این دلیل که آنها ارزانتر هستند.
اینگونه جایگزینها بیشتر در روغن ترمز و دیگر محصولاتی که برای مصرف انسان درست نشدهلند کاربرد دارند.
کوانا میگوید تئوری سازمان بهداشت جهانی این است که در سال ۲۰۲۱، زمانی که قیمت پروپیلن گلیکول افزایش پیدا کرده بود، یک یا چند تأمینکننده مایعات سمی ارزانتر را با مواد شیمیایی قانونی مخلوط کردند.
او افزود زنجیره تأمین مبهمی که وجود دارد اثبات این تئوری را دشوار کرده است.
تولیدکنندگان دارو، از جمله آنهایی که ادعا میشود شربتهای آلوده را تولید کردهاند معمولاً مواد تشکیل دهنده را از تأمینکنندههای خارجی تهیه میکنند.
از سال ۲۰۰۱، سازمان بهداشت جهانی توصیه کرده است که از دادن شربت سرفه به کودکان زیر پنج سال خودداری شود چرا که شواهد محدودی در مورد تأثیر این شربتها روی این گروه سنی یا عوارض جانبی آنها وجود داشت.
همچنین در نیم قرن گذشته، دستکم پنج مورد مسمومیت با پاراستامول و داروهای سرفه آغشته به مواد شیمیایی مرگبار در کشورهایی از جمله هند و پاناما رخ داده است.
موج مرگ و میر مرتبط با شربتهای سرفه در سال گذشته بدترین در تاریخ بوده است.
سازمان بهداشت جهانی از همه کشورها خواسته است تا نظارت خود را افزایش دهند و میگوید از کشورهایی که منابع لازم را برای تست داروها ندارند حمایت میکند.
در هند چه میگذرد؟
صنعت داروسازی ۴۱ میلیارد دلاری هند یکی از بزرگترینها در جهان است ولی اعتبار آن پس از کشف مواد سمی در شربتهای سرفه کودکان سه شرکت هندی خدشهدار شد.
شربتهای ساخته شده توسط دو تا از این شرکتها با مرگ ۷۰ کودک در گامبیا و ۱۹ کودک در ازبکستان مرتبط بوده است و این موضوع ناظران هند را وادار کرد تا تست شربت سرفهها پیش از صادرات را الزامی کنند.
مشخص نیست آیا شربتهای مسموم به بازار ایران نیز راه پیدا کرده است یا نه ولی کمبود داروهای رایج که از اواسط تابستان سال گذشته در ایران خودنمایی کرد باعث شد اقلامی همچون آنتیبیوتیک، استامینوفن و همچنین داروهای کودکان نایاب شوند و وزارت بهداشت به واردات از هند مشغول شود.
این وزارتخانه ۵۰ تُن داروهای آنتی بیوتیک را از هند وارد کرد.
پس از اعلام مشکلاتی که در شماری از آنتیبیوتیکهای هندی مشاهده شد سازمان غذا و داروی ایران اعلام کرد: «پس از واردات فوریتی این داروها و طی آزمایشات صورت گرفته مشخص شده که داروهای مورد نظر فاقد ماده موثر قابل قبول است و باید از بازار جمعآوری شوند.»
نایبرئیس انجمن داروسازان در این رابطه گفت داروهای وارد شده به ایران مشکل نداشتند ولی «بهتر بود قبل از انجام تمام آزمایشها به بازار وارد نمیشد.»