پس از چند روز مذاکرات فشرده بین دیپلماتهای ارشد آمریکا و ایران در وین، وزیر امور خارجه ایالات متحده گفت اگر تهران میخواهد به توافقی بلندمدت با قدرتهای جهانی دست یابد، که در نتیجه آن تحریمهای اقتصادی که باعث فلج شدن اقتصاد آن کشور شده برداشته شود، باید ظرفیت تولید سوخت هستهای خود را کاهش دهد.
به گزارش خبرگزاری رویترز جان کری روز سهشنبه پس از پایان سه روز گفتگو با همتای ایرانی خود در وین، محل برگزاری مذاکرات هستهای میان نمایندگان ایران و قدرتهای جهانی موسوم به گروه ۱+۵، به خبرنگاران گفت «ما این را کاملاً روشن کردیم که ۱۹ هزار (سانتریفیوژ) که در حال حاضر در بخشی از برنامه هستهای آنها گنجانده شده، بسیار زیاد است.»
به گزارش رویترز آقای کری این مطلب را در واکنش به سخنان هفته گذشته آیتالله علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی ایران در باره برنامه هستهای تهران، که به باور برخی دیپلماتها و کارشناسان دست هیات مذاکرهکننده ایرانی برای رسیدن به تفاهم با طرف غربی را بسته است، بیان کرد.
این خبرگزاری به نقل از دیپلماتهای نزدیک به مذاکرات وین، و بدون ذکر نام آنها نوشت سخنان اخیر آیتالله خامنهای میتواند مسیر گفتگوها برای رسیدن به یک توافق جامع هستهای را دشوارتر کند.
پیشتر محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در مصاحبهای با روزنامه نیویورک تایمز که روز سهشنبه منتشر شد، از ثابت نگاه داشتن برنامه غنیسازی ایران در سطح فعلی خبر داد و گفت برای چند سال آن را توسعه نخواهد داد.
این پیشنهاد آقای ظریف با سخنان روز سهشنبه هفته گذشته آقای خامنهای در مورد نیازهای بلندمدت هستهای ایران مطابقت دارد و ایدهای است که در هفتههای اخیر توسط هیات ایرانی با گروه ۱+۵ شامل ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، چین، روسیه و آلمان مطرح شده است.
جان کری بدون اشاره به جزئیات، روشن کرد که این پیشنهاد ایران کافی نبوده است، هرچند در ادامه گفت در مذاکرات «پیشرفتهایی داشتیم.»
وزیر امور خارجه آمریکا همچنین افزود «واضح است که هنوز کارهای بیشتری داریم که باید انجام دهیم و هیاتهای ما به سختی در تلاش هستند که به یک توافق جامع که نگرانیهای جامعه بینالمللی (درباره فعالیتهای هستهای ایران) را برطرف کند، دست پیدا کنیم.»
خبرگزاری فرانسه به نقل از یک دیپلمات نزدیک به مذاکرات خبر داد که اکنون «احتمال زیادی» وجود دارد که مهلت شش ماهه تعیین شده در توافق اولیه سال گذشته که روز ۲۹ تیر ماه به پایان میرسد، تمدید شود.
این دیپلمات غربی که نخواست هویتش فاش شود، در حاشیه مذاکرات وین به این خبرگزاری گفت «از آنجا که نهایی کردن گفتگوهای جاری در وین تا پیش از آخر هفته (پایان مهلت تعیین شده) بسیار نامحتمل است، احتمال زیاد میرود که طرفین بخواهند این گفتگوها را در ماههای آینده نیز ادامه بدهند.»
ایالات متحده و کشورهای غربی نسبت به برنامه هستهای ایران تردیدهای جدی دارند و میگویند تهران به بهانه تولید انرژی، در صدد دستیابی به توانایی ساخت سلاح هستهای است؛ اتهامی که تهران آن را رد میکند.
مذاکرات بین ایران و غرب از سال ۲۰۰۳ آغاز شد و در این مدت فراز و نشیب هایی داشت. پس از یک دوره ۸ ساله پر تنش، پس از انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس جمهوری ایران در خرداد ۱۳۹۲، رویکرد ایران در سیاست خارجی و بخصوص در قبال برنامه پرونده هستهای تغییر یافت.
اندکی پس از آغاز دوباره گفتگوهای ایران و گروه ۱+۵، دو طرف در آذر ماه سال گذشته به یک توافق موقت رسیدند که بر مبنای آن باید ظرف ۶ ماه، به یک توافق جامع و نهایی بر سر برنامه هستهای تهران و لغو بخشی از تحریمها، که بخاطر فعالیتهای اتمی ایران علیه آن کشور اعمال شده است، دست یابند.
ششمین دور این گفتگوها که به مذاکرات «وین ۶» معروف شده است، از روز چهارشنبه ١١ تیر ماه آغاز و انتظار می رود تا یکشنبه ٢٩ تیر ماه ادامه یابد که بدین ترتیب طولانیترین دوره مذاکرات ایران و غرب بر سر برنامه هستهای خواهد بود.
اختلاف عمده بر سر ابعاد برنامه غنیسازی اورانیوم و تعداد سانتریفیوژها در ایران از یک سو، و مدت زمان توافق جامع و چگونگی لغو کامل تحریمهای مربوط به برنامه اتمی ایران از سوی دیگر، است.
مهمترین اختلافات، بین واشنگتن و تهران است که از میزان کاهشی که ایران باید در برنامه هستهای خود در برابر لغو تحریم ها اعمال کند، ناشی میشود؛ بنابر این حضور جان کری در این مذاکرات مهم بود و او به دعوت کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، از روز یکشنبه به این گفتگوها پیوست و با همتای ایرانی خود به گفتگو پرداخت.