معاون رئیس جمهوری ایالات متحده در جریان نشستی درباره تحولات خاور میانه با بیان این که شانس دستیابی به یک توافق جامع با ایران بر سر برنامه هستهای آن کشور زیر ۵۰ درصد است، گفت با این حال اعمال تحریمهای جدید علیه ایران در حالی که هنوز شانس رسیدن به توافق وجود دارد، مشکلآفرین خواهد بود.
جو بایدن که روز گذشته در انديشکده بروکينگز در واشنگتن سخن میگفت، ضمن رد تشديد تحريمها عليه تهران در طول مذاکرات، موضع کاخ سفید مبنی بر این که آمریکا نخواهد گذاشت ایران به سلاح هستهای دست پیدا کند را تکرار کرد و گفت در این مورد هیچ بحثی در کار نیست.
وی در ادامه خاطر نشان کرد که ایران تاکنون در خلال گفتگوها در مواردی انعطافپذیری نشان داده، و دلیل آن هم تحریمهای کشورهای غربی به خاطر فعالیتهای هستهای آن کشور است که آسیبهای چشمگیری بر اقتصاد آنها وارد آوردهاند.
معاون رئیس جمهوری آمریکا افزود «اکنون برنامه هستهای ایران مسدود شده، و تحریمها فرصتی – هرچند ناچیز – برای راه حل صلحآمیز در اختیار ما قرار داده است؛ حال وقت آن است که به مذاکرهکنندگان فرصت بیشتری بدهیم تا به توافقی برسند که منافع همه را تامین کند.»
آقای بایدن در ادامه تاکید کرد اعمال تحریمهای جدید در این مقطع از زمان، همانطور که برخی در کنگره به دنبال آن هستند، هر ایراد ممکن را به دنبال خواهد داشت، از جمله آن که در ائتلاف جهانی برای تحت فشار قرار دادن ایران، شکاف ایجاد خواهد کرد و اهرمهای فشار کمتری را در اختیار مذاکرهکنندگان خواهد گذاشت تا بتوانند به یک راه حل مسالمتآمیز در این زمینه دست پیدا کنند.
به گفته معاون باراک اوباما بسیاری بر این باور بودند ایران به طرح اقدام مشترک (توافق موقت ژنو) پایبند نخواهد ماند؛ اما گزارشهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی نشان داد که تهران به تعهدات خود در این توافق پایبند بوده است.
وی همچنین به نگرانیهای منطقهای در این باره نیز اشاره کرد و گفت راه حل ديپلماتيکی که محدوديتهای چشمگیرو قابل راستیآزمايی بر فعالیتهای هستهای ايران اعمال کند، بهترين فرصتی است که به آمريکا، اسرائيل و کل منطقه خاورميانه اطمينان میدهد که توسط یک ايران مجهز به سلاح هستهای، تهديد نخواهند شد.
ایالات متحده و همپیمانان آن در باره ماهیت و مقاصد برنامه هستهایران تردیدهای جدی دارند و می گوید ایران در پوشش یک برنامه صلحآمیز، درصدد دستیابی به توانایی ساخت سلاح هستهای است. ایران این اتهام را رد میکند.
گفتگوهای شش قدرت جهانی و ایران، که از سال گذشته و پس از روی کار آمدن دولت معتدل حسن روحانی از سر گرفته شد، تاکنون پیشرفتهایی داشته و دو طرف در روز سوم آذر ماه، سررسید دومین مهلت مورد توافق، با توجه به این که هنوز تا رسیدن به توافق جامع فاصله داشتند، تصمیم گرفتند مذاکرات را برای هفت ماه دیگر تمدید کنند.
با این حال، با توجه به اظهارات مقامهای دو طرف – بویژه مقامهای بلندپایه ایران و آمریکا که طرفین اصلی گفتگوهای جاری هستند، در صورت به نتیجه نرسیدن این گفتگوها، هر کدام طرف دیگری را مقصر میدانند.
آيتالله علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی روز ششم آذر ماه، ضمن اعلام آمادگی ايران برای پذيرش آنچه که او «قرارهای عادلانه و عاقلانه» خواند، هشدار داد اگر مذاکرات به نتيجه نرسد، آن که بيش از همه ضرر میکند آمريکا خواهد بود، نه ايران.
باراک اوباما رئيس جمهوری ايالات متحده نیز هفته گذشته در سخنانی گفت، واشنگتن همچنان در تلاش است تا در ماههای آسنده به یک توافق هستهای با ايران دست يابد، اما هنوز مشخص نيست آیا تهران از فرصت مذاکرات استفاده خواهد کرد يا خیر.