برخی از رسانه‌های جهان در روز دوشنبه به بررسی صف‌بندی نیروهای مخالف بشار اسد پس از سقوط حکومت او در سوریه و همچنین پیامدهای نابودی این حقله از به اصطلاح «محور مقاومت» برای جمهوری اسلامی ایران پرداختند.
خبرگزاری رویترز در گزارشی تحلیلی ضمن یادآوری نابودی «حلقه نفوذ ایران در خاورمیانه» پس از سقوط اسد افزود، در حال حاضر اسرائیل، ایالات متحده آمریکا، و قدرت‌های عرب باید با خطر ناشی از بی‌ثباتی و افراط گرایی در موزاییک نیروهای برانداز دیکتاتوری بشار اسد دست و پنجه نرم کنند.
بر اساس این گزارش، عمده‌ترین گروه مخالف بشار اسد «هیئت تحریر الشام» به رهبری ابومحمد الجولانی و شاخه پیشین القاعده در سوریه است که از سوی ایالات متحده و سازمان ملل متحد به عنوان یک سازمان تروریستی طبقه‌بندی شده است.
رویترز به نقل از سه دیپلمات و سه تحلیل‌گر نوشت، غربی‌ها و اعراب نگران این مساله هستند که ائتلاف تحت رهبری «هیئت تحریر الشام» اقدام به تاسیس یک حکومت اسلامگرا یا حکومتی ناتوان یا نامتمایل به جلوگیری از احیای نیروهای افراطی کند.
نیروهای دموکراتیک سوریه به رهبری کُردها دومین گروه عمده مخالف اسد هستند که کنترل حدود ۴۰ درصد از خاک سوریه، از جمله در معبر مرزی راهبردی با عراق، و همچنین بخش قابل‌توجهی از منابع نفتی و گازی این کشور را در دست دارند.
قدرت‌گیری کُردها به عنوان اصلی‌ترین متحد آمریکا در جنگ علیه داعش در سوریه موجب نگرانی همسایه شمالی این کشور یعنی ترکیه شده است.
ترکیه با پشتیبانی از ائتلافی متشکل از گروه‌های سنی تحت عنوان «ارتش آزاد سوریه» طی سال‌های گذشته کنترل برخی از مناطق عمدتا کردنشین سوریه، از جمله عفرین، تل‌ابیض، و راس‌العین را از دست نیروهای دموکراتیک سوریه خارج کرده است.
«ارتش آزاد سوریه» در روزهای گذشته نیز با همکاری ترکیه، کُردها را از تل‌رفعت در حومه شهر حلب بیرون راند و در حال حاضر تمرکز خود را بر روی کنترل شهر منبج در شمال سوریه قرار داده است.
- «محور مقاومت» پس از سقوط اسد
حکومت بشار اسد از اصلی‌ترین حلقه‌های آنچه که حکومت ایران «محور مقاومت» در خاورمیانه می‌خواند بود و سقوط آن موجب تضعیف چشمگیر نفوذ منطقه‌ای جمهوری اسلامی شده است.
خبرگزاری فرانسه در گزارشی تحلیلی با اشاره به تصاویر تا یک هفته پیش «غیرقابل تصور» از ورود مخالفان اسد به سفارت جمهوری اسلامی در دمشق، به نابودی این «حلقه کلیدی از محور مقاومت» پرداخت و افزود حکومت ایران در تلاش برای منطبق کردن خود با واقعیت جدید سوریه است.
تلویزیون فرانسه۲۴ نیز انتشار تصاویری از مخالفان اسد در سفارت جمهوری اسلامی در دمشق و تصاویر پاره‌شده روح‌الله خمینی، علی خامنه‌ای، قاسم سلیمانی، و حسن نصرالله، از آن به عنوان یک «نقطه عطف» یاد کرد.
به گزارش فرانسه۲۴، «دیپلمات‌های ایرانی» و همچنین افسران ارشد نیروی قدس سپاه پاسداران شب قبل از ورود مخالفان اسد به سفارت، سوریه را «با عجله» ترک کردند، که این مساله نشان‌دهنده ناتوانی جمهوری اسلامی در نگه‌داشتن حکومت اسد مقابل پیشروی برق‌آسای مخالفان بود.
به دنبال ورود مخالفان به دمشق، لحن مقامات رسمی جمهوری اسلامی در قبال آنها عوض شد و عباس عراقچی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی از دولت اسد و «گروه‌های مشروع اپوزیسیون» درخواست کرد وارد مذاکره شوند و این در حالی است که حکومت ایران پیشتر همه گروه‌های مخالف اسد را «تروریست» توصیف می‌کرد.
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی روز یکشنبه پا را فراتر نهاد و خواستار مستحکم ماندن روابط تهران و دمشق بر اساس یک رویکرد «دوراندیشانه» شد.
گزارش فرانسه۲۴ به اظهار نظر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، تنها دو روز پس از حمله تروریستی ٧ اکتبر ۲۰۲۳ اشاره می‌کند که در آن نتانیاهو گفته بود: «خاورمیانه را تغییر خواهیم داد.»
به دنبال آن حمله تروریستی، اسرائیل تهاجم گسترده خود به غزه را آغاز و ضمن کشتن هزاران تن از اعضای حماس، بسیاری از فرماندهان نظامی و مقامات ارشد این گروه مورد حمایت جمهوری اسلامی را از پا در آورد.
حزب‌الله، اصلی‌ترین بازوی نیابتی حکومت ایران، که یک‌روز پس از حمله تروریستی ٧ اکتبر به طور یکجانبه حملات به شمال اسرائیل را آغاز کرد، در پی حملات تلافی‌جویانه اسرائیل عمده رهبران و فرماندهان خود را از دست داد و از ایفای نقش سابق در سوریه ناکام ماند.
اکنون با سقوط بشار اسد، راه مواصلاتی ارسال تسلیحات از طریق سوریه به حزب‌الله از میان رفته و انتظار می‌رود قدرت این گروه بیش از پیش کاهش یابد.
اگرچه به گفته تحلیلگران، مقامات سیاسی غربی، و بسیاری از شهروندان سوریه‌ای، خلا قدرت ناشی از سقوط اسد و گسست فراوان میان نیروهای مخالف او آینده این کشور را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است، اما کمتر کسی منکر این قضیه است که حکومت جمهوری اسلامی در ایران اصلی‌ترین بازنده اتفاقات دو هفته اخیر در سوریه بوده است.
