یک اقتصاددان گزارش مرکز آمار ایران را نشان «فروپاشی اقتصادی» دانست که با «فشار حداکثری شتاب بیشتری» خواهد گرفت. همزمان، دولت از بازگشت دوران کوپن خبر داد و یک سیاستمدار وابسته به حکومت نیز گفت باید مثل سال‌های اول جنگ اقدام کنیم.
همزمان، گزارش‌های شهروندی از داخل ایران حاکی از آن است که گرانی کالاهای اساسی و خدمات ضروری زندگی ایرانیان را با مشکلات جدی مواجه کرده و به گفته یک روان‌شناس، وارد شدن به مرحله «فقر مطلق» جامعه را «دچار یک هرج و مرج مطلق» خواهد کرد.
سیامک جوادی، اقتصاددان و پژوهشگر اقتصاد مالی در دانشگاه تگزاس، روز پنج‌شنبه ۹ اسفند با انتشار نمودار رشد اقتصادی ۱.۶ درصدی در پاییز ۱۴۰۳ در ایران، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «توجه کنید در این نمودار هنوز خاموشی‌ها به شکل الان گسترده نبوده. این نمودار اوضاع در دوره بایدن است.»
به تأکید این اقتصاددان، «این سقوط بی‌تردید با خاموشی‌های کنونی و فشار حداکثری شتاب بیشتری گرفته و وارد محدوده منفی می‌شود.»
از سوی دیگر، احمد میدری، وزیر کار جمهوری اسلامی، با اعلام آغاز مرحله جدید کالابرگ الکترونیکی که شکل تغییر یافته کوپن در دهه ۶۰ خورشیدی است، گفت که «مبلغ مورد نظر به صورت مستقیم به حساب مشمولان واریز خواهد شد.»
همچنین، بهزاد نبوی، وزیر صنایع سنگین جمهوری اسلامی در دوره جنگ ایران و عراق و عضو ادوار مجلس شورای اسلامی، با اذعان بر این که «وضع اقتصادی کشور بدتر از آن است که بتوانیم سه سال دیگر منتظر شویم»، گفت: «باید مانند کارهای اول جنگ اقدامات‌مان را شروع کنیم. ما باید سهمیه‌بندی کالاهای اساسی را داشته باشیم.»
اشاره این وزیر دوره نخست‌وزیری میرحسین موسوی، به سیاست‌هایی از جمله جیره‌بندی توزیع کالاهای اساسی در دوره هشت ساله جنگ ایران و عراق است که اقلام ضروری از طریق کوپن در پی ساعت‌ها ایستادن در صف‌های طولانی مقابل برخی فروشگاه‌های خاص در سراسر کشور به طور محدود در اختیار شهروندان قرار می‌گرفت.
این سیاستمدار از جناح اصلاح‌طلب جمهوری اسلامی، درباره سیاست فشار حداکثری دولت ایالات متحده بر حکومت ایران گفت: «باید در کوتاه‌مدت مسئله سیاست خارجی را حل کنید و نمی‌شود بلافاصله شروع کنیم با ترامپ فالوده بخوریم. باید تدریجی جلو رویم.»
بهزاد نبوی پیشنهاد کرد که جمهوری اسلامی «ارتباطات خود را با اروپایی‌ها ادامه» دهد و «فعلا با آمریکا آتش‌بس» اعلام کند.
- گزارش‌های شهروندی از کمبود و گرانی کالاها و رکود بازار
بر اساس گزارش‌های شهروندی، در آستانه نوروز که فصل شکوفایی بازار در ایران به شمار می‌آید، «عمده‌فروشان با بحران بی‌مشتری» ماندن مواجه شده‌اند.
یک گزارش ویدئویی روایت یکی از بازاریان را نشان می‌دهد که بر اساس آن «وضعیت عمده‌فروشان به‌شدت نگران‌کننده» توصیف شده و «مغازه‌ها خالی از مشتری» مانده‌اند و «نگرانی‌ها درباره آینده به اوج خود رسیده است.»
راوی در این گزارش می‌گوید: «ما که یک سال منتظر شب عید بودیم، با افزایش قیمت‌ها و دلار، دیگر هیچ راهی برای ادامه نداریم. ترس از سال ۱۴۰۴ بر دل‌های ما سایه انداخته و هیچ نشانه‌ای از بهبود در افق دیده نمی‌شود.»
راوی همچنین با تأکید بر این که «سکوت برابر با نابودی کسب و کارمان است» و «حالا وقت اعتراض است»، می‌گوید: «هیچ صنفی از این بحران در امان نیست. شب عیدی که باید فصل رونق باشد، تبدیل به کابوسی برای کسبه شده» است.
بر اساس گزارش‌ها، با خروج شرکت ایرانی عربستانی صافولا از اقتصاد ایران که بخش بزرگی از روغن بازار را تأمین می‌کرد، مسئله کمبود روغن از آغاز زمستان به مسئله‌ای جدی تبدیل شد و در هفته های گذشته گزارش‌های شهروندی حاکی از کمبود این کالای اساسی در بازار است.
بر اساس گزارش‌های شهروندی، کمبود کالاهای اساسی از جمله روغن در آستانه عید نوروز و ماه رمضان، نگرانی ایجاد کرده است.
یکی دیگر از شهروندان درباره گرانی شدید لوازم آرایشی و بهداشتی در ایکس نوشت: «چند روز پیش یک [کرم] مرطوب‌کننده خریدم، الآن دیدم حدود ۵۰۰ هزار تومان گران‌تر شده است.
یکی دیگر از کاربران ایکس نیز درباره اوج گرفتن قیمت دلار در بازار ایران، مقامات جمهوری اسلامی را مسئول دانست و گفت که در دو ماه پس از کشته شدن ابراهیم رئیسی در حادثه سقوط هلی‌کوپتر، «قیمت دلار هیچ تغییری نکرد، اما در پنج شش ماه دولت پزشکیان «قیمت دلار به صورت نجومی بالا رفته است.»
برخی کاربران نیز در نکوهش عملکرد عبدالناصر همتی، وزیر امور اقتصادی و دارایی جمهوری اسلامی، با اشاره به اوج گرفتن نرخ دلار در هفته‌های گذشته، به او لقب «ناصر نوسان» داده‌اند.
زینب اسماعیلی، روزنامه‌نگار، با انتشار روایت شخصی خود از هزینه‌های درمان یک سرماخوردگی ساده، نوشت، «دیروز با علائم سرفه در دخترم، به کلینیک رفتیم» و «هزینه نوبت گرفتن اینترنتی ۱۸ هزار تومان، ویزیت متخصص ۳۵۰ هزار تومان، دارو ۴۶۱ هزار تومان، رفت و برگشت ۴۰۰ هزار تومان.»
او تأکید کرد: «مگر چقدر درآمد داریم که برای یک سرماخوردگی ساده بیش از یک میلیون تومان هزینه درمان باید بدهیم؟»
محمد قدیری، روان‌پزشک در ایران درباره تصویر اقتصاد ایران و تأثیر فقر بر جامعه در گفت‌وگویی با وب‌سایت اکوایران گفته است: «بلایی که فقر مطلق سر انسان می‌آورد این است که این قدر فرد درگیر نیازهای پایه‌ای می‌شود که دچار یک هرج و مرج مطلق می‌شود و درکی از اضطراب و افسردگی و محیط پیرامونش و آینده ندارد.»
به گفته این روان‌شناس، «این طبقه قادر نیست از آینده خودش هیچ تصویری بسازد.»
گسترش فقر و مشکلات معیشتی در ایران، تبعاتی از جمله کوچک شدن مداوم سبد غذایی خانوار، حذف برخی اقلام مصرفی، و ایجاد بیماری‌های جسمی و بحران‌های روحی در پی داشته است.
در روزهای گذشته و همزمان با اختلال در حق بیمه داروهای ویژه بیماران خاص، گزارش‌ها حاکی از آن بود که برخی بیماران به دلیل فشارهای اقتصادی ناچار به فروش داروهای حیاتی خود شده‌اند.
