یک پژوهشگر امور بینالملل در تگزاس، تحقیق مفصلی در باره جناحبندی درونی حکومت ایران در شماره اخیر فصلنامه «فارین افرز» منتشر کرده، مینویسد در جمهوری اسلامی از آغاز، رئیس جمهوری، که دولتی انتخاب شده را ریاست میکند، در تنش قرار دارد با رهبر، صاحب اختیار نهادهای موازی که مظهر آرمانهای اسلامی انقلابی ایران امروز هستند.
محمد آیتاللهی تبار، استادیار دانشکده دولت و خدمات اجتماعی دانشگاه ای اند ام تگزاس، و پژوهشگر اندیشکده سیاستگذاری دولتی بیکر، در تحقیق و تحلیلی که در «فارین افرز» (امور خارجی) منتشر کرده، مینویسد روسای جمهوری اخیر در ایران با استانداردهای دستگاه سیاسی کشور، رادیکال محسوب نمیشوند، ولی همه آنها، علیرغم تفاوت در جهانبینی و پایگاه اجتماعی، سیاستهای داخلی و خارجیای دنبال کردند که دولت موازی آنها را سکولار، لیبرال، ضدانقلابی و برانداز، برچسب زد. او میافزاید: علی خامنهای و سپاه پاسداران انقلاب، پرخاشگرانه و گاه وحشیانه، برای مهار و کنترل دولت انتخابی، وارد عمل شدند.
آقای آیتاللهیتبار مینویسد با انتخاب ابراهیم رئیسی، منازعه سرانجام به سود دولت موازی، احتمالا خاتمه پیدا کرده است.
او عقیده دارد که آمادگی آقای رئیسی برای سرکوب هر تهدیدی علیه دولت موازی، او را نزد آقای خامنهای، عزیز کرد و شکی نیست که یکی از اولویتهای آقای رئیسی به عنوان رئیس جمهوری، تحکیم بیشتر کنترل رهبر بر دستگاههای اجرایی و دولت انتخابی، خواهد بود، که از دید او میتواند به یکپارچه شدن ایران آینده، تحت تسلط یک گروه از رهبران محافظهکار افراطی، و جسورتر شدن آن در شکل بخشیدن به منطقه، منجر شود، و بر تسلط سپاه پاسداران بر اقتصاد ایران و کاستن بیشتر از آزادیهای سیاسی، و رسیدن خود آقای رئیسی به مقام رهبری، منجر شود.
آقای آیتاللهیتبار پیشبینی میکند که دولت جدید از برافراشتن ملیگرایی ایرانی، برای افزایش محبوبیت داخلی خود استفاده خواهد کرد و با اتکا به ایدئولوژیهای شیعهگری و ضدآمریکاییگری، قدرت خود را در منطقه گسترش خواهد داد.
این تغییرات، از دید آقای آیتاللهیتبار، روابط ایران با جهان از جمله با آمریکا را نیز شکل خواهد بخشید، و از مقابله با تهدیدهایی که از جانب آمریکا متوجه خود میبیند، طفره نخواهد رفت.
نویسنده احتمال میدهد که دولت جدید، زیر فشار بحرانهای اقتصادی و محیطزیستی در داخل کشور، بر سر برنامه اتمی با غرب مصالحه کند، اما پیشبینی میکند که این دولت، رویای رئیس جمهوری قبلی برای آشتی مجدد با غرب را بایگانی خواهد کرد، و در عوض، به دنبال همکاری راهبردی با روسیه و چین خواهد رفت، ولی در هرحال، تمرکز آن بر خاورمیانه خواهد بود، با هدف دست یافتن به توافقهای امنیتی و بازرگانی با همسایگان، و افزایش قدرت شبهنظامیان نیابتی در عراق، یمن، سوریه و لبنان.