هالی دگرس، پژوهشگر ارشد برنامه های خاورمیانه «شورای آتلانتیک» و دبیر «ایران سورس» آن شورا، در یادداشتی در نشریه «فارن پالیسی» نوشته است تهران یک به یک چهره های تاثیرگذار دردسرآفرین را سرکوب می کند. ساشا سبحانی می داند اگر به ایران بازگردانده شود چه چیزی در انتظارش است.
دگرس می گوید زنان در لباس زیر. شامپاین های گرانقیمت. اتومبیل های فِراری. بیش از ۲.۶ میلیون دنبال کننده در فضای مجازی. همه این ها برای چهره های اثرگذار در اینستاگرام بسیار عادی است. اما این حساب کاربری به ساشا سبحانی، پسر ۳۳ ساله سفیر پیشین ایران در ونزوئلا، تعلق دارد که در اسپانیا زندگی می کند. این حساب اینستاگرامی از ۱۲ فوریه در دسترس نیست.
مقام های ایران از اواخر ژانویه گام هایی جدی برای پایان دادن به سبک زندگی پرتظاهر سبحانی برداشته اند. تهران به اتهام پولشویی، قاچاق انسان و اداره وبسایت های غیرقانونی شرط بندی از پلیس بین الملل استرداد او را درخواست کرده است. سبحانی که دو سال در اسپانیا زندگی کرده است به درخواست «اینترپل» برای مدت کوتاهی بازداشت شد. به گزارش «ال موندو»، روند استرداد او طی هفته های پیش رو آغاز خواهد شد.
سبحانی پس از آزادی در ۳۰ ژانویه در یک رشته استوری های اینستاگرامی به همراه تصاویری از خود با مقام های رسمی از جمله با محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، به محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور پیشین ایران، انتقاد کرد که تظاهر می کند او را نمی شناسد. سبحانی که ادعا می کند غیرسیاسی است، تهدید کرده است فساد جمهوری اسلامی را برملا خواهد کرد و به روحانیون حاکم هشدار داده است که از تخلفات فرزندان شان و حتی محافظان حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، اطلاع دارد.
سبحانی که مدعی است سال ها با پدرش حرف نزده است، اولین فرزند مقام های ارشد ایران نیست که منافع خود را به منافع جمهوری اسلامی ترجیح داده است. سبحانی می گوید هیچ جرمی مرتکب نشده و آن چه جمهوری اسلامی را آزار داده سبک زندگی او است.
احمد سبحانی، پدر ساشا، در دولت خاتمی در سال ۲۰۰۱ سفیر ایران در ونزوئلا شد. ساشا پس از پایان ماموریت پدرش در سال ۲۰۰۶ برای ادامه تحصیل در ونزوئلا ماند. او به دوستی با پسر هوگو چاوز، رئیس جمهوری متوفی ونزوئلا، افتخار می کند و سال ۲۰۱۸ در مصاحبه ای می گوید بر خلاف تصور عمومی زندگی اش را با ذکاوت خودش ساخته است، نه با تکیه بر موقعیت پدرش.
به گفته ساشا، پدرش - که پیشتر از سمت خود در وزارت خارجه کناره‌گیری کرده بود - در سال ۲۰۱۳ برای او ضرب الاجلی ۴۸ ساعته برای بازگشت به ایران تعیین کرد. او در ایران در پشت درهای بسته به همان سبک زندگی ادامه داد. ساشا در شرایطی که تحریم های چندجانبه اقتصاد ایران را ویران کرده بود به یکی از چهره های مطرح در حساب اینستاگرامی «بچه پولدارهای تهران» تبدیل شد.
او سال ۲۰۱۸ در تعطیلات در ترکیه تصاویری زنده از خود با یک زن برهنه در تخت در پس زمینه در اینستاگرام به اشتراک گذاشت که دستگیری او پس از بازگشت به ایران را در پی داشت. قاضی پرونده قصد صدور حکم دو سال زندان را برای ساشا داشت؛ ولی او به ترکیه فرار کرد و راهی اروپای غربی شد و در اسپانیا تقاضای پناهندگی کرد.
برای عموم مردم ایران، سبحانی یک «آقازاده» است. فامیل بازی و فساد در ایران موضوع محوری سریالی تلویزیونی به همین نام است.
بعضی ایرانی ها او را که خوانندگی هم می کند به پولشویی در معاملات نفتی در ونزوئلا در دوره احمدی نژاد متهم می کنند. اما، فعالیت ظاهرا پر سود اخیر او یک کازینو آنلاین و وبسایت شرط بندی «ای بی تی ۹۰» بوده که در ایران در دسترس است. سبحانی یکی از چند ایرانی تاثیرگذار در اینستاگرام در خارج از ایران است که از طریق شرط بندی آنلاین کسب درآمد می کنند. جوانان ایرانی پولی را که به سختی به دست می آورند به امید جایزه ای بزرگ در شرط بندی های فوتبالی قمار می کنند. جای شگفتی نیست که این وبسایت های شرط بندی به پوششی برای پولشویی متهم شده اند.
قوه قضاییه تحت رهبری ابراهیم رئیسی در این فضا پرونده های فسادی را پیگیری می کند که به تحکیم قدرت در دستان تندروها کمک کند. برادر اسحاق جهانگیری، معاون حسن روحانی، که تصور می شود نامزد اصلاح طلبان در انتخابات ریاست جمهوری باشد، به دلیل ارتکاب جرایم مالی به دو سال زندان محکوم شده است. قوه قضاییه با برخورد با صاحبان وبسایت های شرط بندی در ماه های مانده به انتخابات نشان می دهد که در مبارزه با فساد جدی است.
ساشا سبحانی، پنجم فوریه، در مصاحبه با تلویزیون «منوتو»، مقام های ایران از جمله پسر معاون قوه قضاییه غلامحسین محسنی اژه ای را بی آبرو کرد. او در آن مصاحبه این باور عمومی را تائید کرد که مقام ها هیچ باوری به نظام ندارند و فقط به دنبال کسب ثروت از جیب مردم ایران هستند.
روح الله زم هم فرزند یکی از روحانیون بلند پایه جمهوری اسلامی بود که پس از حمایت از جنبش سبز در سال ۲۰۰۹ ایران را در سال ۲۰۱۱ ترک کرد. زم در فرانسه در وبسایت «آمد نیوز»، پرونده های فساد مسئولان را برای ۱.۴ میلیون دنبال کننده کانال تلگرامی اش برملا می کرد. «آمد نیوز» در سازماندهی اعتراضات سال ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ در ایران نقش ایفا کرد. تلگرام در نهایت به دلیل تحریک به خشونت حساب کاربری آمد نیوز را بست، اما او با کانال دیگری با عنوان «صدای مردم» به کار ادامه داد. زم سال ۲۰۱۹ به عراق کشانده و ربوده شد و پس از یک دادگاه ناعادلانه در دسامبر ۲۰۲۰ اعدام شد.
سبحانی می داند اگر به ایران بازگردانده شود چه چیزی در انتظارش است. او به «ال موندو» گفت: «من را طوری شکنجه خواهند کرد که آرزوی مرگ کنم.»
اسپانیا در اکتبر ۲۰۲۰ یک بانکدار سابق ایرانی را بر مبنای اتهامات فساد به ایران تحویل داد. این اولین نمونه در اروپا بود. هنوز روشن نیست اسپانیا با سبحانی چه خواهد کرد.
بسیاری از ایرانیان به دلیل سابقه خانوادگی، رفتار در فضای آنلاین، و رفتارهای مالی غیرقانونی سبحانی با او خیلی احساس همدردی نمی کنند. مصاحبه اخیر او تلاشی برای کسب محبوبیت عمومی و جدا کردن حساب خود از دیگر فرزندان مقام های جمهوری اسلامی بود. سبحانی در پایان پست اینستاگرامی اش می گوید: «امیدوارم روزی ایران کشوری آزاد و دموکراتیک برای همه ما شود.»
* برگردان فارسی این گزارش تنها به منظور آگاهی رسانی منتشر شده و نظرات بیان شده در آن الزاماً بازتاب دیدگاه صدای آمریکا نیست.
در همین مورد، یک دیدگاه دیگر را نیز بخوانید:
