سیامک نمازی، شهروند ایرانی-آمریکایی و گروگان پیشین در ایران، در واکنشی به سخنان اخیر مسعود پزشکیان درباره دعوت از ایرانیان خارج از کشور برای «بازگشت به وطن»، هشدار داد که این اظهاراتی بدون اقدام عملی برای آزادی گروگانهای فعلی، صرفاً « دانهپاشی» برای گروگانگیری بیشتر خواهد بود.
آقای نمازی در حساب کاربری خود در حساب سوشیال مدیای ایکس (توییتر سابق) نوشت: «دولت شما همچون دولتهای پیشین، هنگام تنگناهای سیاسی و اقتصادی دست به دامان ایرانیان خارج از کشور شده، اما بعید است حتی خودتان به امن بودن کشور برای آنان باور داشته باشید.»
او با اشاره به سابقه بازداشت دوتابعیتیها و اتباع خارجی توسط نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی نوشت: «تنها راه اثبات حسننیت آن دولت و اعلام پایان دیپلماسی شنیع گروگانگیری آن نظام، آزادی بیقید و شرط دکتر احمدرضا جلالیها، رضا ولیزادهها و کلیه اسرای دیگر جمهوری اسلامی، از جمله آنها که هنوز نامشان مطبوعاتی نشده، میباشد.»
نمازی خطاب به پزشکیان تأکید کرد: «در غیر این صورت، سخنان اخیر شما بهدرستی چیزی بهجز اهتمام به دانهپاشی جهت بکارگیری از ظرفیت ایرانیان خارج از کشور برای پر کردن سلولهای انفرادی و مشغول کردن بازجویان پروندهساز و دیپلماتهای مردمفروشتان تلقی نخواهد شد.»
نمازی در پست خود علاوه بر پزشکیان، شناسه کاربری عباس عراقچی و محمدجواد ظریف وزرای خارجه فعلی و قبلی جمهوری اسلامی را هم ذکر کرد.
واکنش سیامک نمازی به اظهارات چهارم مرداد مسعود پزشکیان، رئیس دولت جمهوری اسلامی، است که در دیدار با معاونان و مدیران وزارت خارجه گفت: «باید برای ایرانیان خارج از کشور چارچوبی تدوین کنیم که بهراحتی به کشورشان بیایند و نترسند. این نیازمند همکاری با قوه قضاییه و وزارت اطلاعات است. اینان هم سرمایههای این آب و خاک هستند.»
پیش از آن نیز رضا صالحی امیری، وزیر میراث فرهنگی، به نیابت از دولت پزشکیان در صداوسیمای جمهوری اسلامی از ایرانیان خارج از کشور دعوت کرده بود که به ایران بازگردند و گفته بود: «این سرزمین متعلق به شماست و ما برای حضور ایرانیان فرش قرمز پهن میکنیم.»
در دو دهه گذشته بسیاری از ایرانیان دوتابعیتی پس از بازگشت به کشور بازداشت و زندانی شدهاند. جمهوری اسلامی در مذاکرات مهمی از جمله زمان برجام از این گروگانها برای مبادله و امتیازخواهی از کشورهای غربی استفاده کرده است. در بعضی موارد جمهوری اسلامی شهروندان دوتابعیتی را برای مبادله با وابستگان خود از جمله مورد حمید نوری که در کشورهای غربی به جرایمی محکوم شده بودند، استفاده کرد.
محسن رضایی فرمانده سابق سپاه و از مشاوران رهبر جمهوری اسلامی صراحتا چند سال پیش تهدید کرده بود با «اسیر کردن هزار آمریکایی»، جمهوری اسلامی برای آزادی هر کدام «چندمیلیارد دلار» میگیرد و «مشکل اقتصادی» ایران با آن حل میشود.
سیامک نمازی خود یکی از نمونههای سرشناس گروگانگیری جمهوری اسلامی ایران است. او در سال ۱۳۹۴ بازداشت و به اتهام «همکاری با دولت متخاصم آمریکا» به ۱۰ سال زندان محکوم شد. نمازی پس از هشت سال زندان، در سپتامبر ۲۰۲۳ همراه با چند آمریکایی دیگر در قالب یک توافق تبادل زندانی آزاد شد.
در حال حاضر برخی از مواردی که شهروند دو تابعیتی و بازداشتی هستند، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- دکتر احمدرضا جلالی، پژوهشگر ایرانی-سوئدی، در سال ۱۳۹۵ هنگام سفر به ایران بازداشت و به اتهام «جاسوسی» به اعدام محکوم شد؛ حکمی که با واکنشهای گسترده بینالمللی مواجه شده، و هنوز اجرا نشده است.
- رضا ولیزاده، روزنامهنگار ایرانی-آمریکایی و کارمند سابق رادیو فردا، که ۱۶ اسفند ۱۴۰۲ پس از ۱۴ سال به ایران بازگشت، در فرودگاه بازداشت و بعداً به ۱۰ سال زندان محکوم شد.
- نسرین روشن، شهروند ایرانی-بریتانیایی، آبان ۱۴۰۲ هنگام خروج از ایران در فرودگاه امام خمینی بازداشت شد و پس از تحمل ۵۵۰ روز زندان، اردیبهشت ۱۴۰۴ آزاد شد.