بیش از دو دهه است که کردستان عراق تحت کنترل کردهای عراق است. آنها بر کارهای پر رونق ساختمانی نظارت داشته، صنایع نفتی خود را تاسیس و امنیت خود را تأمین کردند، گرچه یک هرج و مرج تازه، به نقاط دیگر کشور بشدت آسیب رسانده است.
کردستان عراق سرزمین مزارع گندم و کوه‌های تنومند و ناهمواری‌های منطقه‌ای است که از مرزهای شمال و غرب عراق با ترکیه، تا مرزهای شرقی آن کشور با ایران را در بر می‌گیرد.
روز جمعه، نیروهای عراقی به تلاش برای بیرون کردن شورشیان داعش از تکریت ادامه دادند، و این درحالی است که کردها در پی آن هستند که تسلط خود را بر منطقه تحکیم بخشند.
در منطقه نفت‌خیز کرکوک، هفته‌ها است که اقلیت کرد عراق در تلاشی مداوم، سرگرم تحکیم پایه‌های قدرت خود است. در بخش جنوبی کرکوک که زمانی تحت کنترل نیروهای دولت مرکزی، از امنیت برخوردار بود، سربازان و نیروهای کرد در حال تقویت امنیت و حفاظت مرزهای بی‌ثباتی هستند که آنها را از همسایگان تازه جنوبی‌شان، یعنی پیکارجویان سنی داعش – که بتازگی اعلام یک خلافت خودخوانده اسلامی کرده‌اند – جدا می‌کند.
مسعود بارزانی، رئیس جمهور اقلیم خودمختار کردستان، بارها گفته است که یک همه‌پرسی برای تعیین سرنوشت کردستان برگزار می‌کند. تحلیلگران و مقام‌های محلی می‌گویند نتیجه چنین همه‌پرسی به استقلال کردستان منجر می‌شود.
برای بسیاری از کردها، منطقه کردستان هرگز بدون کرکوک کامل نخواهد بود. تحت رژیم خشن و بی‌رحم صدام حسین – دیکتاتور پیشین عراق – بسیاری از کردها مجبور به ترک آنجا شده بودند.
به گفته قانونگذاران، بارزانی هفته گذشته در یک جلسه پشت درهای بسته با پارلمان کردستان گفت او فقط پس از رسمیت بخشیدن به کنترل کرکوک و دیگر نقاط مورد اختلاف از سوی کردها، مسئله استقلال کردستان را پیگیری خواهد کرد.
هر حرکت برای الحاق کرکوک به کردستان ممکن است شعله‌های جنگ با بغداد را روشن کند که مصمم به حفظ کرکوک و بخصوص منابع نفتی آن است.
واشنگتن از جناح‌های مختلف کشور عراق خواسته است که با همکاری با یکدیگر، دولتی ائتلافی تشکیل دهند که منجر به کنار گذاشتن نوری المالکی نخست وزیر شیعه عراق شود. ولی تاکنون جناح‌های پارلمانی عراق از رسیدن به توافق در مورد سمت‌های بالای دولتی، با شکست مواجه شده‌اند.
مالکی روز جمعه در اعلامیه‌ای یادآوری کرد که حزب او بزرگترین جناح پارلمان است که شرایط مخالفان را، باوجود افزایش فشار برای کنار گذاشتن وی، نخواهد پذیرفت. او گفت «من هرگز از نامزدی خود برای احراز مقام نخست وزیری صرفنظر نخواهم کرد.»
مخصوصاً در مناطق کردنشین، اقوام و مذاهب مختلف عراقی بطور روزافزونی از ظهور سه کشور صحبت می‌کنند. نجم الدین کریم، استاندار کرد کرکوک گفت «آمریکا باید واقع‌بین باشد. این موضوعات مربوط به حاکمیت، مرزهای عراق و وحدت عراق، افسانه‌های قدیمی هستند.»
کردها با شروع تأسیس صنعت نفت خود در پی ایجاد یک جریان مستقل درآمد برای خود هستند. بطور سنتی بغداد ماهانه ۵۸۰ میلیون پوند (بیش از ۹۹۵ میلیون دلار) به کردستان پرداخت می‌کند. در ماه مه، کردها خارج از کنترل بغداد، از طریق خط لوله‌های نفتی جدید اقدام به صادرات نفت به ترکیه کردند که به گفته وزیر انرژی ترکیه، تاکنون ۵۴ میلیون پوند (بیش از ۹۲ میلیون دلار) درآمد نصیب کردها کرده است.
ولی تولید نفت باید بشدت افزایش یابد تا جایگزین مبلغ دریافتی ماهانه از بغداد شود. میادین نفتی کرکوک، که امنیت آن در حال حاضر توسط کردها تأمین می‌شود، به تنهایی می‌تواند بیش از تمامی میادین دیگر در سراسر اقلیم کردستان نفت تولید کند.
دولت مرکزی در گذشته، نفت کرکوک را از طریق یک خط لوله، به ترکیه صادر می‌کرد که اکنون قابل استفاده نیست، زیرا از مسیری می‌گذرد که تحت کنترل نیروهای دولت خودخوانده اسلامی (داعش) است.
به گفته رهبران کرد و همچنین مسئولان فنی شرکت نفت فدرال شمال عراق، که مدیریت نفت کرکوک را برعهده داشت، کردها در حال ساخت یک خط لوله تازه هستند که کرکوک را از طریق خط لوله مستقل منطقه کردستان به ترکیه متصل می‌کند. مقامات شرکت نفت فدرال شمال عراق می‌گویند حداقل ۳ ماه برای تکمیل این پروژه زمان لازم است.
ولی ساختن و استفاده از خط لوله، بیشتر به اراده سیاسی مربوط می‌شود تا توانایی‌های فنی. رهبران کرد در تلاشی ناموفق برای کمک به نحوه صادرات نفت کرکوک، با وزارت نفت فدرال گفتگو کردند.
یک مقام ارشد کرد، که به دلیل حساسیت سیاسی که نخواست نام او فاش شود، گفت «هیچ کس خواهان جنگ با بغداد نیست، بنابراین، این کارباید با دقت و احتیاط صورت گیرد.»
یک کردستان مستقل باید در اداره جمعیت کرکوک، که ترکیبی از اقوام و مذاهب مختلف مثل خود عراق است، مؤثر و کارا باشد.
استاندار کرد کرکوک، بسیار محبوب است. ساکنان عرب سنی و ترکمن‌های کرکوک از وضعیت جدید تحت مدیریت کردها ابراز خشنودی می‌کنند و شرایط امنیتی را بهتر از گذشته که تحت کنترل مالکی بود، توصیف می‌کنند.
ولی برخی از اعراب کرکوک این نگرانی که اگر کرکوک بخشی از یک کشور مستقل کردستان شود، آنگاه ممکن است رهبران کرد قدرت را به انحصار خود درآورند، پنهان نکردند.
سامی نجیم، عرب سنی که صاحب یک مغازه خواربار فروشی است، گفت «مردم دارای امنیت هستند، ولی بیم دارند. تنها کسانی که در گذشته منتفع شده‌اند، شیعیان و کردها بودند.»
