آمریکا، اتحادیه اروپا، و سه قدرت اروپایی (ای۳) روز سهشنبه با انتشار بیانیههای جداگانه به گزارش اخیر رافائل گروسی، رئیس آژانس بینالمللی انرژی اتمی، در مورد فعالیتهای هستهای ایران واکنش نشان دادند.
- بیانیه آمریکا
دولت آمریکا روز سهشنبه ۱۶ خرداد در بیانیه خود اعلام کرد: «همانطور که گزارش رئیس (آژانس) به روشنی نشان میدهد، ایران به گسترش فعالیتهای هستهای خود بسیار فراتر از محدودیتهای برجام ادامه میدهد.»
ایران میگوید غنیسازی اورانیوم را با اهداف صلحآمیز انجام میدهد. اما بیانیه آمریکا تاکید دارد که اقدام ایران برای تولید اورانیوم غنی شده تا ۶۰ درصد ایران «هیچ هدف صلحآمیز معتبری ندارد. هیچ کشور دیگری در جهان امروز از اورانیوم غنی شده تا ۶۰ درصد برای اهدافی که ایران ادعا میکند استفاده نمیکند.»
آمریکا در این بیانیه بار دیگر از ایران خواست که به «این فعالیت عمیقا نگرانکننده را که در تضاد با رفتار همه کشورهای دیگر در سراسر جهان است» پایان دهد.
بیانیه آمریکا میگوید که دولت ایران «استدلال میکند که به طور ناعادلانه توسط دیگران هدف قرار گرفته است. واقعیت این است که ایران همچنان خود را از طریق اقدامات خود انگشتنما میکند. ایران باید تحریکات هستهای خود را که خطرات جدی اشاعه [تسلیحات هستهای] دارد، متوقف کند.»
در بخش دیگری از این بیانیه، که نماینده آمریکا صادر کرده است، تاکید دارد که سطح همکاری ایران با آژانس کلا و «به طور قابل توجهی ضعیف» است و «بسیار کمتر از انتظاراتی است که در ماه نوامبر شورای حکام اعلام کرد.»
این بیانیه با ابراز نگرانی نسبت به «دستکاری گزارش نشده» از سوی ایران در سانتریفیوژهای مستقر در تاسیسات زیرزمینی فردو۷ از ایران خواست که به طور کامل با آژانس همکاری کند.
آمریکا در بیانیه روز سه شنبه خود در مورد ایران گفته است که «هیچ کجای دنیا» بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی کشف مواد و فعالیتهای هستهای از پیش گزارش نشده آن هم در «مکانهای متعدد اعلام نشده» را نادیده نمیگیرند.
پیشتر رئیس آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز دوشنبه ۱۵ خرداد در گزارشی به شورای حکام آژانس اعلام کرد که ذخایر اورانیوم غنیشده ایران طی سه ماه، بیش از یک چهارم افزایش یافته است و جمهوری اسلامی تنها با بخشی از الزامات بازرسی هستهای همکاری میکند.
- اتحادیه اروپا
اتحادیه اروپا نیز در بیانیهای در واکنش به گزارش تازه گروسی، گفته است که همچنان به برجام متعهد است و از اینکه که ایران «تصمیمات لازم را نگرفته و اقدامات لازم را انجام نداده است» و «برعکس، همچنان به افزایش چشمگیر برنامه هستهای خود ادامه میدهد» متاسف است.
اتحادیه اروپا در این بیانیه که روز سهشنبه ۱۶ خرداد منتشر شد از ایران خواست که مسیر نگرانکننده هستهای خود را معکوس کند، بدون تأخیر بیشتر به تعهدات سیاسی خود در زمینه عدم اشاعه هستهای بازگردد و اجرای کلیه اقدامات نظارتی و راستیآزمایی مرتبط با برجام و همچنین پروتکل الحاقی خود را از سر بگیرد.
اتحادیه اروپا گفته است که برای رسیدن به نتیجه، همکاری به موقع و کامل ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی به طور کامل ضروری است. اتحادیه اروپا گفته است که از حمایت بودجهای بیشتر کشورهای عضو از فعالیت آژانس در ایران استقبال میکند.
- بیانیه سه قدرت اروپایی
سه قدرت اروپایی (فرانسه، آلمان، و بریتانیا) نیز روز سهشنبه با انتشار بیانیهای به گسترش دامنه فعالیتهای هستهای ایران – از جمله افزایش چشمگیر ذخایر اورانیوم غنیشده ایران به بیش از ۲۱ برابر حد مجاز برجام، نصب شمار بیشتری از آبشارهای سانتریفیوژ، و فعالیتهای جمهوری اسلامی مرتبط با تولید جنگافزار هستهای و «کسب بازگشتناپذیر دانش مربوط به آن» - واکنش نشان دادند.
این سه کشور همچنین با اشاره به کشف ذرات اورانیوم غنی شده تا ۸۳.۷ درصد در ژانویه گذشته در ایران، تصریح کردند: «این غنیسازی بهشدت با سطح اعلامشده توسط ایران مغایرت داشت و تحولی بیسابقه و بسیار جدی بود که برای آن هیچگونه توجیه غیرنظامی معتبری وجود ندارد.»
در این بیانیه همچنین هشدار داده شده است که این اقدام، همراه با برنامه هستهای گستردهتر ایران، جمهوری اسلامی را به شکل خطرناکی به « فعالیتهای واقعی مرتبط با تسلیحات» نزدیک کرده است و در عین حال امکان تولید مواد با غنای بالا ۶۰ درصد با استفاده از پیکربندی کنونی مورد استفاده ایران، بیتوجهی ایران به اهمیت این امر را نشان میدهد.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی چندی پیش در گزارشی اعلام کرد که ایران پاسخی رضایتبخش درباره یکی از سایت هستهای خود به نام «سایت مریوان» که در آن بقایای اورانیوم یافت شده بود، ارائه کرده است.
آنتونی بلینکن، وزیر امورخارجه آمریکا، به تازگی گفت دیپلماسی بهترین راه برای جلوگیری از دستیابی جمهوری اسلامی ایران به جنگافزار هستهای است، اما «اگر ایران مسیر دیپلماسی را رد کند در آن صورت همانگونه که بایدن، رئیس جمهوری آمریکا، بارها روشن کرده، همه گزینهها روی میز است تا اطمینان حاصل شود که ایران به سلاح هستهای دست نخواهد یافت.»