در صورت عدم موافقت روسیه با تمدید قرارداد غلات دریای سیاه، این توافق که با میانجیگری ترکیه و سازمان ملل و با هدف جلوگیری از بحران جهانی مواد غذایی به انجام رسید، در پایان روز دوشنبه ۲۶ تیرماه منقضی می‌شود.
به گزارش خبرگزاری رویترز، تاکنون تحت این قرارداد نزدیک به «۳۳ میلیون تن» ذرت، گندم و سایر غلات توسط اوکراین صادر شده است.
روسیه به دلیل برآورده نشدن خواسته‌هایش در بهبود صادرات غلات و کود خود، تهدید کرده است که از این پیمان خارج خواهد شد.
روسیه همچنین می‌گوید که سهم کشورهای فقیر از حجم صادرات غلات، «ناکافی» بوده است، سازمان ملل متحد اما استدلال کرده است که این روند با کمک به کاهش «بیش از ۲۰ درصدی» قیمت جهانی مواد غذایی، در نهایت به نفع این کشورها تمام شده است.
آخرین کشتی تحت توافق این قرارداد، روز یکشنبه اوکراین را ترک کرد.
سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، روز پنجشنبه گفت که روسیه از قبل گفتگو درباره طرحی را با ترکیه آغاز کرده تا اطمینان حاصل کند که گندم روسیه که احتمالاً توسط ترکیه فرآوری می‌شود، بدون توجه به سرنوشت قرارداد دریای سیاه، به دست کشورهای نیازمند برسد.
به گفته سازمان ملل متحد، برنامه جهانی غذا تاکنون «۸۰ درصد» از گندم خود در سال ۲۰۲۳ را از اوکراین تهیه کرده است که نسبت به «۵۰ درصد» سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲، افزایش یافته است.
برنامه جهانی غذا حدود «۷۲۵ هزار تن» گندم اوکراین را برای مبارزه با گرسنگی به کشورهای افغانستان، سودان، جیبوتی، اتیوپی، کنیا، سومالی و یمن ارسال کرده است. سازمان جهانی تاکنون این معامله را برای ۴۵ کشور در سه قاره ۴۶ درصد آسیا، ۴۰ درصد اروپای غربی، ۱۲ درصد آفریقا و ۱ درصد اروپای شرقی- تامین کرده است.
روسیه در سال گذشته سه بار با تمدید قرارداد دریای سیاه موافقت کرد، اما همچنین مشارکت خود را در پاسخ به حمله پهپادی به ناوگان خود در کریمه در پایان ماه اکتبر برای مدت کوتاهی به حالت تعلیق درآورد.
برای متقاعد کردن روسیه به موافقت با قرارداد دریای سیاه، یک قرارداد سه ساله نیز در ژوئیه ۲۰۲۲ منعقد شد که بر اساس آن مقامات سازمان ملل موافقت کردند که در صادرات مواد غذایی و کود روسیه به بازارهای خارجی به این کشور کمک کنند.
در حالی که صادرات مواد غذایی و کود روسیه مشمول تحریم‌های غرب که پس از حمله این کشور به اوکراین اعمال شد، نمی‌شوند، مسکو «محدودیت‌ها در پرداخت، لجستیک و بیمه» را به عنوان مانعی برای صادرات خود عنوان کرده است.
روسیه و اوکراین روز جمعه ۳۱ تیرماه ۱۴۰۱ قراردادی را برای بازگشایی بنادر دریای سیاه اوکراین به منظور صادرات غلات امضاء کردند. این اقدام برای فروکش کردن بحران غذایی در جهان که با تهاجم روسیه به اوکراین شدت پیدا کرده بود، صورت گرفت.
روسیه و اوکراین هر دو از بزرگ‌ترین صادرکنندگان مواد غذایی در جهان هستند.
در مراسم امضای این توافق که در شهر استانبول ترکیه برگزار شد، آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل متحد و رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه نیز حضور داشتند.
محاصره بنادر اوکراین توسط ناوگان روسیه اختلال موجود در زنجیره تامین غذا جهانی را وخیم‌تر کرده و به همراه تحریم‌های غرب علیه مسکو، به تورم در قیمت مواد غذایی و انرژی از زمانی که نیروهای روسیه در ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ به اوکراین حمله کردند، دامن زده است.
