پس از حمله شبهنظامیان حماس در روز ۱۵ مهر که شعله جنگ اسرائیل و حماس را دامن زد، حامیان این گروه به طور فزایندهای، آبهای منطقه خاورمیانه را با حملات ضد اسرائیلی هدف قرار دادهاند.
شورشیان حوثی یمن، با نام رسمی انصارالله، یک سازمان سیاسی و نظامی اسلامگرای شیعه هستند که حدود یک سوم از پرجمعیتترین مناطق یمن را کنترل می کنند.
این گروه، که تحت حمایت جمهوری اسلامی است، در این روزها چند عملیات دریایی خصمانه برای نشان دادن «همبستگی با فلسطین و مخالفت با اسرائیل» انجام داده است. در این ارتباط، حوثیها روز ۱۲ آذر حملات پهپادی و موشکی به سه کشتی تجاری در دریای سرخ انجام دادند و در این میان، مسئولیت دو حمله را پذیرفتند.
فرماندهی مرکزی ارتش ایالات متحده، سنتکام، اعلام کرد که در پاسخ به تماسهای این سه کشتی، یک ناوشکن آمریکا؛ «یواساسکارنی» چند پهپاد پرتاب شده از مناطق تحت کنترل حوثیها در یمن را سرنگون کرد.
«سنتکام» این حملات را «تهدیدی مستقیم برای تجارت بینالمللی و امنیت دریایی» دانست.
در مقابل، محمدعلی الحوثی، رئیس گروهی موسوم به «کمیته انقلابی حوثیهای یمن»، حضور ارتش آمریکا در منطقه یا پاسخ به این حملات را رد کرد.
او گفت: «آمریکاییها حقی در دریای سرخ ندارند تا اعلام کنند که حق پاسخگویی را برای خود محفوظ میدارند و در اثبات این موضوع، آنها هیچگونه حضور نظامی چین یا روسیه یا دیگران را در آبهای منطقه، برای مثال در نزدیکی فلوریدا یا جاهای دیگر نمیپذیرند.»
این ادعا دروغین است.
بر اساس قوانین بینالمللی، هیچ چیزی مانع حرکت کشتیهای نظامی آمریکا در آبهای بینالمللی یا دفاع از خود یا دیگران در برابر حملات مخرب نمیشود.
حوثیها بارها کشتیهای درگیر در مسیرهای دریایی را هدف قرار داده و به طور غیرقانونی، ناوبری بینالمللی و امنیت دریایی را تهدید کردهاند.
سخنگوی اتاق بینذدر المللی کشتیرانی مستقر در لندن، در اظهار نظر کتبی به وبسایت «پالیگراف»، پروژه راستیآزمایی صدای آمریکا، نوشت که ناوگان تجاری متعلق به کشورهای جهان حق دارند با خیال راحت و بدون ترس از حمله، وظیفه حمل و نقل کالا از طریق آبهای بین المللی را انجام دهند.
او افزود: «با این حال، همانطور که در این مورد و حوادث قبلی دیدهایم، کشتیهای تجاری هنگام عبور از مناطق پر تنش سیاسی، مانند دریای سرخ، در این روزها میتوانند در برابر حمله آسیبپذیر شوند و جامعه بین المللی مجبور است و وظیفه دارد که از ناوگان تجاری در برابر چنین حملاتی محافظت کند.»
حوثیها تلاش کردهاند تا با زدن برچسب «اسرائیلی» یا «مرتبط با اسرائیل»، کشتیهای تجاری را «اهدافی مشروع» برای حملاتشان جلوه دهند.
زمانی که آنها در ماه گذشته کشتی تجاری «گلکسی لیدر » با پرچم باهاما را ربودند، از همین توجیه استفاده کردند. گلکسی لیدر متعلق به آبراهام اونگار، غول کشتیرانی بینالمللی اسرائیلی است گرچه توسط «نیپون یوسن»، یک شرکت کشتیرانی ژاپنی اداره میشود.
طبق ماده ۹۲ کنوانسیون سازمان ملل متحد در مورد حقوق دریاها، کشتیها تابع «صلاحیت انحصاری» پرچمهایی هستند که با آنها حرکت میکنند.
هیچ یک از کشتیهایی که در روز ۱۲ آذر مورد حمله حوثیها قرار گرفتند، در اسرائیل ثبت نشدهاند، یا تحت پرچم اسرائیل حرکت نمیکنند و به هیچوجه به دولت یا نهادی که طرف درگیری اسرائیل و حماس است، ارتباط ندارند. نیروی دفاعی اسرائیل هم این موضوع را تایید کرده است.
اولین کشتی «یونیتی اکسپلورر»، متعلق به شرکت انگلیسی «یونیتی اکسپلورر لیمیتد» است که مدیر آن، دیوید اونگار، یک اسرائیلی-بریتانیایی است که در بریتانیا اقامت دارد. این کشتی تحت پرچم باهاما حرکت میکند و تابع قوانین و مقررات باهاما است.
کشتی دیگری که هدف حمله حوثیها قرار گرفت، «ام وی نامبر ناین» متعلق به شرکت «نامبر ناین شیپینگ لیمیتد» بود. یک کشتی کانتینری تحت پرچم پاناما که توسط «نیوکسل اپان تاین» وابسته به شرکت انگلیسی مدیریت کشتی «برنهارد شولت» اداره میشود.
سومین کشتی؛ «ای او ام سوفی تو»، یک کشتی باربری ثبت شده در پاناما و تحت پرچم این کشور است.
ماده ۱۹ کنوانسیون سازمان ملل متحد در مورد حقوق دریاها، به کشتیهای خارجی از جمله کشتیهای نظامی اجازه میدهد که حتی هنگام عبور از بابالمندب، گذرگاهی که دریای سرخ و خلیج عدن را به هم متصل میکند، «تا زمانی که برای صلح و نظم و امنیت کشور ساحلی مضر نباشند» از آبهای سرزمینی یمن عبور کنند.
سخنگوی اتاق بینالمللی کشتیرانی گفت: «همه حوادثی که تا به امروز رخ دادهاند، در خارج از آب های سرزمینی یمن بوده است، اما حتی اگر در داخل آب های سرزمینی این کشور میبود، باز هم این حملات به معنای نقض قوانین بین المللی، به ویژه حق عبور مبرا یا حق اساسی دریانوردان برای عبور و مرور و انجام وظایفشان بدون ترس از حمله است.»
حق کشتیهای آمریکایی برای دفاع از خود و دیگران در برابر حملات بیدلیل نیز تحت قوانین بینالمللی به رسمیت شناخته شده است.
بر اساس مطالعهای که کالج جنگ های دریایی ایالات متحده بر روی قوانین حاکم بر عملیات دریایی (هم در زمان صلح و هم در زمان درگیریهای مسلحانه) انجام داده، «قانون بینالملل، که در مفهوم دفاع گروهی گنجانده شده، اختیار استفاده از نیروی متناسب لازم برای حفاظت از کشتیها و هواپیماهای با پرچم خارجی و اتباع خارجی و اموال آنها در برابر خشونت غیرقانونی، از جمله حملات تروریستی یا دزدی دریایی در دریا را لحاظ کرده است.»
البته با توجه به جنگ جاری بین اسرائیل و حماس، مسائل مربوط به تناسب اقدامات دفاعی با حملات موضوعی قابل بحث است.
در این مورد، ناو «یواساسکارنی» تنها پهپادهای بدون سرنشینی را که از مناطق تحت کنترل حوثی ها در یمن پرتاب شده بودند، سرنگون کرد و ایالات متحده حملات تلافیجویانهای را در خاک یمن علیه نیروهای حوثی که این حملات را آغاز کرده بودند، انجام نداد.