اعطای جایزه صلح نوبل به نرگس محمدی، فعال مدنی که در زندان جمهوری اسلامی به‌سر می‌برد، همچنان واکنش‌های مختلفی را در پی‌دارد. از حمله هماهنگ رسانه‌های حکومتی در ایران تا تحسین نهادها و شخصیت‌های بین‌المللی در جهان.
همزمان، با آغاز به کار مجلس شورای اسلامی، برخی از نمایندگان این مجلس نیز هماهنگ با مقامات حکومت ناخرسندی خود در مورد این جایزه را اعلام کردند.
بازتاب اعطای جایزه صلح نوبل به نرگس محمدی در روزنامه‌های ایران
روزنامه‌های وابسته به جریان «اصولگرا» در ایران، روز شنبه در اقدامی هماهنگ با مطالب و تیترهای علیه «نوبل» به استقبال جایزه صلح نوبل برای نرگس محمدی رفتند.
در طرف دیگر روزنامه‌های وابسته به جریان «اصلاح‌طلب» یا در صفحه اول «سکوت» کردند یا با ریزترین اندازه ممکن در حاشیه صفحه اول خود به آن پرداختند.
روزنامه‌های کیهان، جوان، جام‌جم، فرهیختگان از جمله روزنامه‌های وابسته به نهادهای نهادهای امنیتی و حکومتی بودند که با گزارش‌های مشابه به «تقبیح» این جایزه پرداختند.
مقامات جمهوری اسلامی در واکنش به این رویداد به محکوم کردن آن پرداختند، در حالی که نهادهای بین‌المللی و رهبران دنیا ضمن استقبال از آن، این انتخاب را به رسمیت شناختن تلاش مستمر فعالان مدنی برای استیفای حقوق بنیادین شهروندان ایرانی دانستند.
نرگس محمدی، فعال مدنی و زندانی سیاسی سرشناس روز جمعه از سوی کمیته جایزه صلح نوبل به عنوان برنده امسال این جایزه معتبر بین‌المللی اعلام شد.
این جایزه به دلیل نقش تعیین کننده نرگس محمدی در مقابله با سرکوب زنان در ایران و همچنین مبارزه او برای ارتقای حقوق بشر و آزادی برای همه، به او اهدا شد.
او بعد از شیرین عبادی، دومین زنی ایرانی است که به این جایزه دست پیدا کرده است.
سال گذشته، جایزه نوبل صلح، به گروه حقوق بشر روسیِ «مموریال»، مرکز آزادی‌های مدنی اوکراین و الس بیالیاتسکی، مدافع بلاروسی حقوق بشر اهدا شده بود.
پیام تبریک جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا
در پی موفقیت نرگس محمدی در دریافت این جایزه معتبر جهانی، جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده، روز گذشته با انتشار بیانیه‌ای اهدای جایزه صلح نوبل سال ۲۰۲۳ به نرگس محمدی را تبریک گفت و از مقامات جمهوری اسلامی خواست او و دیگر فعالان برابری جنسیتی را فورا آزاد کنند.
رئیس جمهوری آمریکا نیرومندتر شدن عزم و تلاش خانم محمدی با وجود بازداشت‌ها، آزار و اذیت‌ها، و شکنجه‌ها مکرر و حبس ناعادلانه کنونی او در زندان اوین را یادآورد شد و گفت این جایزه قدردانی از او و نشانه‌ای از شنیده‌شدن دعوت او به آزادی و برابری از سوی جهانیان است.
واکنش آنتونی بلینکن به جایزه صلح نرگس محمدی
وزیر امور خارجه آمریکا نیز روز گذشته در واکنش به اهدای جایزه نوبل صلح به این فعال حقوق بشر زندانی در ایران، در رسانه اجتماعی «ایکس» نوشت: «این جایزه، برازنده نرگس محمدی است که حتی از پشت میله‌های زندان هم از دفاع از حقوق بشر و برابری جنسیتی دست برنداشته است.»
آنتونی بلینکن در ادامه تصریح کرد: «ما همچنان خواستار آزادی او و آزادی همه ایرانیانی هستیم که رژیم آنها را صرفاً به خاطر تلاش برای دستیابی به حقوق بشر در بازداشت نگه داشته است.»
عذرا ضیا، معاون وزیر خارجه آمریکا در امور امنیت غیرنظامی، دموکراسی و حقوق بشر نیز، با تبریک موفقیت نرگس محمدی در دریافت جایزه صلح نوبل، از مقامات جمهوری اسلامی خواست این فعال حقوق بشر و همه زندانیان «بی‌گناه» را از زندان آزاد کنند.
واکنش کمیته روابط خارجی سنای آمریکا
همزمان کمیته روابط خارجی سنای آمریکا در واکنش به اهدای جایزه صلح نوبل به نرگس محمدی، با صدور بیانیه‌ای در رسانه اجتماعی «ایکس» نوشت: «نرگس محمدی، قهرمان سرشناس حقوق بشر و الهام بخش میلیون‌ها نفر در داخل ایران و سراسر جهان است. جایزه صلح نوبل، برای نرگس محمدی، گواهی بر شجاعتش در رساتر کردن صدای تمام زنان ایرانی و قدردانی از شجاعت هر ایرانی است که برای عدالت قیام و مبارزه می‌کند.»
واکنش مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، هم از تصمیم کمیته نوبل برای اعطای جایزه صلح نوبل به نرگس محمدی، فعال حقوق بشر زندانی در ایران، استقبال کرد و در بیانیه‌ای گفت: «نرگس محمدی به عنوان یک مدافع برجسته حقوق بشر ایرانی، همواره برای حقوق زنان، لغو مجازات اعدام و بهبود شرایط زندان در داخل ایران تلاش کرده است او در حال حاضر در ایران زندانی و در حال گذراندن احکام متعدد به میزان ۱۲ سال حبس است، اما هرگز از استفاده از صدای خود برای حفظ کرامت انسانی و حقوق ایرانیان، حتی از سلول زندانش دست نمی‌کشد.»
واکنش های بین‌المللی
مقامات دیگر کشورهای جهان از جمله آلمان، فرانسه، ایتالیا، کانادا و اسرائیل نیز اهدای جایزه صلح نوبل به نرگس محمدی را «نشانه نیرومند» پشتیبانی از [اعتراضات] زن زندگی آزادی» دانستند و بر لزوم آزادی فوری او و تمامی زندانیان سیاسی در ایران تاکید کردند.
تبریک شیرین عبادی به نرگس محمدی
اهدای جایزه صلح نوبل سال ۲۰۲۳ به نرگس محمدی، فعال حقوق بشر زندانی، با استقبال گسترده ایرانیان هم روبرو شد.
شیرین عبادی، برنده جایزه صلح نوبل و رئیس کانون مدافعان حقوق بشر، در این باره به صدای آمریکا گفت: جایزه نوبل صلح نرگس محمدی یعنی دنیا مبارزه زنان ایرانی را دیده است.
واکنش شاهزاده رضا پهلوی
شاهزاده رضا پهلوی نیز اعطای جایزه صلح نوبل به نرگس محمدی را «به رسمیت شناختن جنبش زن، زندگی، آزادی» توصیف و ابراز امیدواری کرد تا اهدای این جایزه به تغییر سیاست غرب به سمت ارائه ابزارهای ملموس برای حمایت حداکثری از مردم ایران و انقلاب ملی آنها منجر شود.
واکنش شهبانو فرح پهلوی
شهبانو فرح پهلوی، در پیامی به نرگس محمدی، زندانی سیاسی و برنده جایزه صلح نوبل ۲۰۲۳، این جایزه را به او تبریک گفت و آن را نمودی از اهمیت مبارزات آزادی‌خواهانه زنان ایرانی در نگاه جهانیان دانست.
شهبانو فرح پهلوی در این پیام که در شبکه اجتماعی ایکس منتشر شده نوشت: «اهدای جایزه صلح نوبل به خانم نرگس محمدی، نمودی از اهمیت مبارزات آزادی‌خواهانه زنان ایرانی در نگاه جهانیان است. زنان ایرانی در این چهار دهه و از همان آغاز فتنه ۵۷، زیر بیشترین فشارها و ستم‌ها زیسته‌اند. با وجود این، در همه این سال‌ها در کنار مردان آزادیخواه ایرانی، برای بازپس‌گیری حقوق از دست رفته خود مبارزه کرده‌اند و نشان داده‌اند که شایسته بهترین‌ها هستند.»
او همچنين با ابراز امیدواری نسبت به آزادی فوری خانم محمدی و دیگر زندانیان سیاسی عقیدتی از بند استبداد، خاطرنشان کرد:« امیدوارم این جایزه موجب توجه و کمک بیشتر جامعه جهانی به مبارزات ملت ایران برای پایان بخشی به این شب دراز شود؛ که نور همیشه بر تاریکی پیروز است.»
واکنش حامد اسماعیلیون و مسیح‌علی‌نژاد
حامد اسماعیلیون، عضو انجمن خانواده‌های قربانیان پرواز پی‌اس۷۵۲، در واکنش به اعطای جایزه صلح نوبل به نرگس محمدی گفت: آن‌چه از شما می‌توان آموخت پیگیری و استقامت در مبارزه است. مسیح علی‌نژاد، روزنامه‌نگار و فعال سیاسی، هم در واکنش به اعطای این جایزه به خانم محمدی در کانال تلگرامی خود نوشت: «او از داخل زندان هم دست از تلاش برای حقوق بشر و دموکراسی برنداشت.»
مولوی عبدالحمید به نرگس محمدی تبریک گفت
مولوی عبدالحمید، امام جمعه اهل سنت زاهدان نیز با انتشار متنی در حساب «ایکس» دریافت جایزه صلح نوبل توسط نرگس محمدی را تبریک گفت. مولوی عبدالحمید در این رابطه نوشت: «خانم نرگس محمدی در مسیر عدالت‌خواهی و حقوق و کرامت انسانی حبس‌های طولانی، تهدیدها و مشکلات طاقت‌فرسایی را تحمل کرده است.»
واکنش زهرا رهنورد؛ افزودن به «آبروی زنان ایران»
زهرا رهنورد، فعال سیاسی که به همراه همسرش میرحسین موسوی در حصر به‌سر می‌برد، با انتشار بیانیه‌ای دریافت جایزه صلح نوبل توسط نرگس محمدی را «افزودن» بر «آبروی زنان ایران» توصیف کرد و نوشت: «جای بسی تاسف و تاثر است که حاکمان ایران با خشونت‌های سبعانه در حق زنان مبارز و آزادیخواه و تضییع حقوق انسانی آنان و با کشتن دخترانی چون «مهساها و آرمیتاها» هر شادی را به کام ملت به زهر تبدیل می‌کنند.»
واکنش گسترده فعالان مدنی، سیاسی و هنرمندان
نازنین بنیادی، فعال حقوق بشر و بازیگر سینما، عبدالله مهتدی، دبیرکل حزب کومله کردستان ایران، مژگان افتخاری، مادر مهسا امینی، امجد حسین‌پناهی، فعال سیاسی و برادر رامین حسین‌پناهی فعال سیاسی اعدام‌شده توسط جمهوری اسلامی، آرش صادقی، فعال حقوق بشر و زندانی سابق سیاسی، دریا صفایی، قانونگذار ایرانی‌تبار در پارلمان بلژیک، آتنا دائمی، فعال حقوق بشر و زندانی سابق سیاسی، ترانه علیدوستی و کتایون ریاحی بازیگران سینما که با برداشتن حجاب اجباری مورد غضب جمهوری اسلامی واقع شدند و ده‌ها چهره مشهور و شخصیت اجتماعی و سیاسی دیگر از داخل و خارج ایران با ابراز خوشحالی از این موفقیت نرگس محمدی، نسبت به پیروزی جنبش «زن زندگی آزادی»، رساتر شدن این جنبش و برقراری نهایی عدالت ابراز امیدواری کردند.
جمهوری اسلامی؛ «محکوم می‌کنیم»
از سوی دیگر اما مقامات و رسانه‌های حکومتی جمهوری اسلامی با تلاش برای «کوچک انگاری» یا «بی‌اهمیت» جلوه دادن این جایزه ناراحتی خود را از اهدای این جایزه معتبر جهانی به یک فعال سیاسی و حقوق بشری زن ابراز کردند.
مالک شریعتی، نماینده تهران در جلسه علنی نوبت صبح امروز در تذکری در واکنش به اعطای جایزه نوبل صلح به نرگس محمدی گفت: «اجحافی در حق ملت‌های آزاده دنیا در اعطای جایزه صلح نوبل می‌شود؛ این اجحاف انقدر واضح است که این جایزه را به رئیس رژیم صهیونیستی و امثال این‌ها می‌دادند و امروز آن را به یکی از اغتشاشگران دادند.»
محمدرضا میرتاج الدینی نماینده تبریز نیز در تذکر دیگری بیان کرد: «جای تاسف دارد که جایزه صلح نوبل به فردی داده می شود که از فعالان در اغتشاشات بوده است.»
روز گذشته، حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در واکنش به اهدای جایزه صلح نوبل به نرگس محمدی، قاسم سلیمانی را «لایق‌ترین» فرد برای دریافت این جایزه دانست و گفت: «او نماد صلح جهانی بود که دو دهه با تروریسم و خشن‌ترین جنایتکاران مبارزه کرد و امنیت منطقه و جهان را تضمین کرد.»
کاظم غریب‌آبادی دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضاییه جمهوری اسلامی هم با انتقاد از اهدای جایزه صلح نوبل به نرگس محمدی گفت :«قربانیان تروریسم و تحریم، مصدومان شیمیایی و شهدای جنگ تحمیلی از زنان و دختران، مادران شهدا، زنان نخبه و متخصص که زندگی خود را وقف توسعه و پیشرفت کشور و خدمت‌رسانی به مردم کرده‌اند، برندگان اصلی این جایزه هستند.»
نرگس محمدی متولد ۱۳۵۱ در زنجان است که در دو دهه اخیر بارها بازداشت و زندانی شده است. او هم اکنون نیز به خاطر فعالیت در حوزه حقوق بشر در ایران زندانی است.
نرگس محمدی در میانه دهه هفتاد به عنوان روزنامه‌نگار در نشریه پیام هاجر فعالیت می‌کرد. او در اواخر دهه هفتاد به عنوان فعال حقوق بشر به کانون مدافعان حقوق بشر پیوست که ریاست آن بر عهده شیرین عبادی بود. خانم عبادی در سال ۲۰۰۳ برنده جایزه صلح نوبل شد. نرگس محمدی بعدها نائب رئیس این کانون شد.
