فروپاشی ناگهانی حکومت بشار اسد بر سوریه نقطه اوج شورشی تقریباً ۱۴ ساله است و لحظهای کلیدی در جنگ داخلی که صدها هزار نفر را به کشتن داد، نیمی از جمعیت را آواره کرد و قدرتهای خارجی را به میانه این بحران کشاند.
خبرگزاری رویترز، مهمترین وقایع این شورش ۱۴ ساله را گزارش میدهد:
۱۳۸۹- اعتراضات اولیه علیه اسد به سرعت در سراسر کشور گسترش یافت و با سرکوب شدید، بازداشتها و تیراندازی نیروهای امنیتی مواجه شد.
برخی از معترضان سلاح به دست گرفتند و واحدهای نظامی به صف مخالفان پیوستند. شورش به یک انقلاب مسلحانه تبدیل شد که بتدریج از حمایت کشورهای غربی، عربی و ترکیه برخوردار شد.
۱۳۹۰- بمب گذاری در دمشق اولین بمب گذاری توسط شاخه جدید القاعده در سوریه، جبهه النصره بود که قدرت را به دست میآورد و شروع به سرکوب گروههایی با ایدئولوژی ملیگرایانه کرد. قدرتهای جهانی در ژنو گرد هم آمدند و در مورد نیاز به یک انتقال سیاسی به توافق رسیدند، اما اختلافات آنها در مورد چگونگی دستیابی به آن، سالها تلاشهای صلح تحت حمایت سازمان ملل را خنثی کرد.
بشار اسد نیروی هوایی خود را علیه سنگرهای مخالفان به کار گرفت. این در حالی بود که شورشیان به پیشروی خود ادامه دادند و جنگ با کشتارهای دو طرف تشدید میشد.
۱۳۹۱- حزبالله لبنان به بشار اسد در پیروزی در قصیر کمک کرد. حرکت شورشیان را متوقف کرد و نقش فزاینده گروه مورد حمایت جمهوری اسلامی را در این درگیری نشان داد.
واشنگتن استفاده از سلاحهای شیمیایی را خط قرمز اعلام کرد، اما حمله شیمیایی به غوطه شرقی که در اختیار شورشیان بود، باعث کشته شدن دهها غیرنظامی شد، بدون اینکه واکنش نظامی آمریکا را برانگیزد.
۱۳۹۲- گروه داعش به طور ناگهانی شهر رقه در شمالشرق سوریه را تصرف میکند و سرزمینهای بیشتری در سوریه و عراق را تحت کنترل میگیرد.
شورشیان در شهر قدیمی حمص تسلیم شدند و موافقت کردند که به حومههای بیرونی منتقل شوند؛ این نخستین شکست بزرگ آنها در یک منطقه شهری مهم و پیشدرآمدی برای توافقات «اخلاء» در آینده بود.
واشنگتن ائتلافی ضد داعش ایجاد و حملات هوایی را آغاز کرد که به نیروهای کرد کمک کرد تا جریان جهادیها را معکوس کنند، اما این امر باعث ایجاد تنش با متحد خود، ترکیه، شد.
۱۳۹۳- با همکاری بهتر و دریافت تسلیحات بیشتر از خارج، گروههای شورشی پیشروی بیشتری کرده و شمالغرب استان ادلب را تصرف کردند، اما شبهنظامیان اسلامگرا نقش بیشتری در جنگ ایفا کردند.
روسیه به جنگ وارد شد و با حملات هوایی از اسد حمایت کرد که جنگ را به نفع نیروهای دولتی تغییر داد و در سالهای بعد علیه شورشیان پیش رفت.
۱۳۹۴- با نگرانی از پیشرویهای کردها در مرز، ترکیه حملهای را با شورشیان متحد خود آغاز کرده و یک منطقه جدید تحت کنترل ترکیه ایجاد کرد.
ارتش سوریه و متحدانش شورشیان را در حلب شکست دادند، که در آن زمان به عنوان بزرگترین پیروزی بشار اسد در جنگ به شمار آمد.
جبهه النصره از القاعده جدا شد و تلاش کرد تا خود را بهعنوان گروهی معتدل معرفی کند، نامهای جدیدی اختیار کرده و در نهایت به «حیات تحریر الشام» تبدیل شد.
۱۳۹۵- اسرائیل تایید کرد که حملات هوایی علیه حزبالله در سوریه انجام داده است. هدف از این حملات کاهش قدرت روزافزون جمهوری اسلامی و متحدانش است.
نیروهای کرد مورد حمایت آمریکا، داعش را در رقه شکست داند. این حمله و حمله متقابل ارتش سوریه، گروه جهادی را از تقریباً تمام اراضیاش بیرون راند.
۱۳۹۶- ارتش سوریه غوطه شرقی را بازپس گرفت و سپس به سرعت سایر مناطق انقلابی در مرکز سوریه و پس از آن پایگاه جنوبی شورشیان در درعا را دوباره تصرف کرد.
۱۳۹۷- داعش آخرین قطعه از اراضی خود در سوریه را از دست داد. آمریکا تصمیم گرفت که برخی از نیروهای خود را در این کشور نگه دارد تا از حملات به متحدان کرد خود جلوگیری کند.
۱۳۹۸- روسیه از یک حمله دولتی حمایت کرد که با آتشبس با ترکیه پایان داد و بیشتر خطوط جبهه ثابت ماند. بشار اسد بیشتر سرزمینها و تمامی شهرهای اصلی را در اختیار داشت و به نظر میرسید که به شدت در قدرت مستقر شده است. شورشیان شمالغرب را در اختیار داشتند. نیرویی مورد حمایت ترکیه نوار مرزی را در کنترل داشت. نیروهای کرد رهبری منطقه شمالشرقی را به عهده داشتند.
۱۴۰۲- حمله حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر درگیریهایی میان اسرائیل و حزبالله در لبنان به وجود آورد که در نهایت منجر به کاهش حضور حزبالله در سوریه و تضعیف کشنده اسد شد.
۱۴۰۳- شورشیان حمله جدیدی به حلب آغاز کردند. با تمرکز متحدان اسد در جبهههای دیگر، ارتش او به سرعت فرو پاشید. هشت روز پس از سقوط حلب، شورشیان بیشتر شهرهای اصلی را تصرف کرده و وارد دمشق میشوند و اسد را از قدرت برکنار میکنند.