در شرایطی که مذاکرات غیرمستقیم آمریکا و ایران برای احیای توافق هستهای بینالمللی برجام به مراحل نهایی خود نزدیک میشود، و در حالی که ایالات متحده روز جمعه اعلام کرد معافیتهای تحریمی ایران را به منظور صدور اجازه برای پروژههای همکاری هستهای بینالمللی بازگردانده است، مقامات جمهوری اسلامی ایران ضمن تاکید بر لزوم دریافت تضمین برای احیای برجام، میگویند که هیچ توافقی نمیتواند حق تحقیق و توسعه هستهای ایران را محدود کند.
به گزارش رسانههای ایران، حسین امیرعبداللهیان بازگرداندن معافیتهای تحریمی را «به معنای عینی و واقعی خودش ترجمان حسن نیتی که آمریکاییها از آن صحبت میکنند» دانست، اما در عین حال گفت: «آن چه روی کاغذ رخ میدهد خوب است، اما کافی نیست.»
وزیر امور خارجه ایران روز شنبه گفت که اقدام ایالات متحده برای بازگرداندن معافیتهای تحریمی به تهران کافی نیست و واشنگتن باید تضمینهایی را برای احیای برجام ارائه کند.
امیرعبداللهیان یکی از موضوعات مهم مذاکرات وین را دریافت تضمین «در همه سطوح سیاسی، حقوقی، و اقتصادی» از سوی غرب دانست، تاکید کرد که در بخشهایی از آن «توافقاتی حاصل شده» است.
روز شنبه همچنین دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران نیز در واکنش به ایران حق دارد به تحقیق و توسعه هستهای ادامه دهد و این «با هیچ توافقی قابل محدود شدن نیست.»
علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، روز شنبه ۱۶ بهمن در توییتر نوشت: «حق قانونی #ایران برای ادامه تحقیق و توسعه و حفظ توانمندیها و دستاوردهای صلحآمیز هستهای در کنار تامین امنیت آن ... با هیچ توافقی قابل محدود شدن نیست.»
ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، شامگاه جمعه در واکنش به گزارشها پیرامون از سر گرفته شدن معافیتهای مرتبط با برخی تحریمهای اعمال شده بر برنامه هستهای ایران توسط آمریکا تاکید کرد تا زمانی که ایران به تعهدات خود در قالب توافق هستهای برجام بازنگردد، از معافیت از تحریمها بهرهمند نخواهد شد.
آقای پرایس شامگاه جمعه در توییتر نوشت: «ما ایران را از تحریمها معاف نکرده و نخواهیم کرد مگر این که ایران به تعهدات خود در قالب توافق هستهای برجام بازگردد. ما دقیقا همان کاری را کردیم که دولت قبلی کرده بود: به شرکای بینالمللی خود اجازه دادیم به تهدیدهای فزاینده گسترش تسلیحات و امنیت هستهای ایران رسیدگی کنند.»
خبرگزاری آسوشیتدپرس روز جمعه ۱۵ بهمن گزارش داده بود که دولت جو بایدن با هدف احیای توافق هستهای برجام، لغو برخی تحریمهای برنامه هستهای ایران را از سر گرفته است.
در این گزارش آمده بود، پیش از بازگشت به وین برای دور نهایی و مشخص شدن سرنوشت مذاکرات، آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا روز جمعه طی فرمانی برخی از تحریمهای مرتبط با فعالیتهای هستهای غیرنظامی ایران را لغو کرده است.
ما دقیقا همان کاری را کردیم که دولت قبلی کرده بود: به شرکای بینالمللی خود اجازه دادیم به تهدیدهای فزاینده گسترش تسلیحات و امنیت هستهای ایران رسیدگی کنندند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا
بر اساس این گزارش، معافیت از تحریمها تهدید علیه شرکتها و کشورهایی چون روسیه، چین، و کشورهایی در اروپا را که در بخشهای غیرنظامی فعالیت هستهای ایران حضور داشتند لغو میکند. به نوشته آسوشیتدپرس این معافیتها برای ترغیب ایران به اجرای تعهدات توافق هستهای برجام است.
آسوشیتدپرس که نسخهای از اعلان وزارت خارجه به کنگره و فرمان امضا شده وزیر خارجه آمریکا را در اختیار دارد میگوید این معافیتها، به کشورها و شرکت ها اجازه میدهد در بخش برق نیروگاه اتمی بوشهر، تاسیسات آب سنگین اراک و راکتور تحقیقاتی تهران همکاری کنند.
دور هشتم مذاکرات احیای برجام در وین فعلا متوقف شده است. وزارت خارجه آمریکا پیشتر اعلام کرد طرفهای مذاکره به «مرحله پایانی» گفتگوها نزدیک میشوند و این مرحله نیازمند «تصمیمات سیاسی» است.
دولت جو بایدن میگوید اگر ایران به تعهدات خود در برجام بازگردد، آمریکا نیز به توافق هستهای باز میگردد. در مقابل، تهران میگوید در صورتی به این تعهدات باز میگردد که واشنگتن همه تحریمها علیه ایران را لغو کند.
ایران برای بازگشت به توافق هستهای گفته است تمامی تحریمها باید برداشته شود.