شینزو آبه، نخست وزیر بازنشسته ژاپن، که روز جمعه ۱۷ تیرماه، ۸ ژوئیه، هنگام سخنرانی در یک کارزار انتخاباتی به ضرب دو گلوله از پا درآمد، سیاستمداری بود که در راه جان نو بخشیدن به ژاپن در داخل و خارج از کشور تلاش کرد و برای آمریکا یک دوست بود.
شورای سردبیران روزنامه وال استریت ژورنال در سرمقاله‌ای که روز جمعه منتشر کرد، آبه را که هنگام مرگ ۶۷ سال داشت، از نظر تاثیر درازمدت در جهان سیاست و اقتصاد کشور خود، در میان سیاستمداران جهان، کم همتا توصیف می‌کند و می‌نویسد اینکه برخی آبه را جدل‌انگیز می‌دانند، صحیح است ولی هدیه آبه به ژاپن جدل‌هائی بودکه کشور نیاز داشت، آن هم به هنگامی که نیاز داشت.
آبه ابتدا در سالهای ۲۰۰۶ و ۲۰۰۷ به مقام نخست وزیری رسید. وال استریت ژورنال یاد‌آور می‌شود که در سال ۲۰۱۲، هنگامی که آبه به مسند نخست وزیری بازگشت، ژاپن، بی‌هدف و سرگردان بود. از معجزه اقتصادی ژاپن مدتها گذشته بود و یک دهه از خوش‌بینی دوران جونیچیرو کویزومی گذشته بود. ضربه زلزله و سونامی سال ۲۰۱۱ بر پیکر کشور هنوز تازه بود. آبه، انرژی و اعتماد‌به‌نفس ملی را به عرصه سیاست و دولت ژاپن باز گرانید.
در سال ۲۰۱۲، آبه با وعده احیای اقتصاد از نفس‌افتاده ژاپن، انتخاب شد. اقتصاد آبه، آنچه آبه‌نونامیکز نام گرفت، سه جهت اصلی داشت: به اصرار او، بانک زاپن با آزادسازی تهاجمی سیاست پولی خود، موافقت کرد و دولت بودجه‌ها را بالا برد، و آبه، رهبری اصلاحات و حرکت به سوی لیبرالیسم اقتصادی را بر عهده گرفت.
برخی از جهت‌های برگزیده آبه نتیجه بهتری داشتند. پیام فراگیر آبه این بود که توکیو از حیات نو بخشیدن به آنچه بعد از آمریکا و چین، سومین اقتصاد بزرگ جهان بود باز نایستاده است.
به نظر وال استریت ژورنال، اصلاحات آبه به مراتب بیشتر از آنچه ناظران خارجی متوجه شدند، اهمیت داشت. رونق ادغام و خرید شرکت‌ها که می‌تواند تارعنکبوت‌های درون اقتصاد تجاری ژاپن را پاک کند، از بسیاری جهات حاصل اصلاحاتی است که زیر نظر آبه از تصویب مجلس ژاپن گذشت.
شورای سردبیری وال استریت ژورنال می‌نویسد آبه از قراردادهای بازرگانی برای اصلاحات در بخش‌های راکد اقتصاد ژاپن، از جمله کشاورزی، بهره‌برداری کرد. خارج شدن رئیس جمهوری پیشین آمریکا دونالد ترامپ از پیمان بازرگانی اقیانوس آرام، اشتباهی راهبردی بود که به برنامه اصلاحات آبه، زیان وارد کرد.
آبه درک کرده بود که بدون دست یافتن به اقتصادی قدرتمند نمی‌تواند به هدف محوری دیگر خود برسد. این هدف، عادی سازی موقعیت راهبردی ژاپن در جهان بود. آبه می‌خواست با تقویت قابلیت‌های نظامی، ژاپن همدست بهتری برای آمریکا و دیگر متحدان خود باشد. در مقام نخست وزیر، آبه بودجه دفاعی را افزایش داشت و حدنصاب ۱ درصد تولید ناخالص داخلی برای هزینه‌های نظامی را کنار زد و در سال ۲۰۲۰ وقتی از مقام نخست وزیری کناره گرفت، افزایش بیشتر بودجه نظامی کشور را خواستار شد.
آبه همچنین بحثی آغاز کرد درباره اصل صلح‌طلبی در قانون اساسی ژاپن، که از انجام بسیاری از فعالیت‌های نظامی ممانعت می‌‌کرد. هر چند نتوانست به ترمیم قانون اساسی دست پیدا کند، اما موفق شد که موافقت با تعبیر جدید از این اصل را تامین کند، که شرکت بیشتر ژاپن در فعالیت‌های نظامی متحدان را امکان‌پذیر ساخت. وال استریت ژورنال می‌نویسد با توجه به تلاش چین برای غلبه بر منطقه، تعبیر جدید اصل صلح قانون اساسی، پیروزی کوچکی نبود.
در این راه، آبه سیاستمداران ژاپنی و رای‌دهندگان را مجبور کرد که با مسائل دشوار موضع ژاپن در جهان، روبرو شوند. آبه امسال هم با برانگیختن بحث در باره لزوم مشارکت اتمی ژاپن و آمریکا برای بازداشتن تهدیدات منطقه‌ای، آبه نقش مشابهی ایفا کرد.
وال استریت ژورنال می‌نویسد، با این همه آبه در اشاعه این سیاست‌ها، همیشه تاثیرگذار نبود. لحن ملی‌گرای او، به ویژه در باره برخی از جنبه‌های وحشتناک تاریخ دوران جنگ ژاپن، به برانگیختن تنش‌های غیرلازم با همسایگان آسیائی ژاپن منجر شد.
شورای سردبیری وال استریت جورنال در رثای شینزو آبه، نخست وزیر فقید ژاپن، می‌نویسد: هیچ کشوری نمی‌تواند رهبر آرمانی پادشاه – فیلسوف داشته باشد. کشور، اگر شانس بیاورد، سیاستمداری می‌یابد که برای برخورد با مشکلات، طرحی داشته باشد. آبه برای ژاپن، چنین رهبری بود و جای خالی نفوذ او در کشور او و در جهان خالی است.
* برگردان فارسی این مطلب تنها به منظور آگاهی رسانی منتشر شده است و نظرات بیان شده در آن الزاماً بازتاب‌دهنده دیدگاه صدای آمریکا نیست
