خبرگزاری آسوشیتدپرس در تحلیلی مینویسد، ایالات متحده و ایران در حال کار روی یک توافق دو مرحلهای هستند که بر اساس آن، تهران قبل از آن که بتواند با استفاده از نرمشهای پیش بینی شده در مرحله دوم توافق ابعاد نظامی برنامه هستی خود را تعقیب کند، باید حداقل یک دهه صبر کند.
برخی از مقامات شش دولت مذاکره کننده با ایران میگویند به جزئیات توافق هنوز دست نیافتهاند. این در حالی است که مقامات ایران و آمریکا روز دوشنبه گفتگوهای دوجانبه خود در شهر ژنو سوئیس که از روز جمعه از سر گرفته شد را ادامه دادند. گفتگوهایی که پیش از پایان مهلت دستیابی به توافق سیاسی در پایان ماه مارس (۱۱ فروردین ۱۳۹۴) بر گزار میشود.
گمان نمیرود که جان کری وزیر خارجه آمریکا، بتواند تا امروز که به واشنگتن بر میگردد به توافقی دست یابند. به گفته برخی از منابع غربی، در برخی از موضوعات توافقهایی به دست آمده، اما با تغییر دیدگاه در هریک از این موضوعات که بر دیگر مسائل تاثیر گذار است، شاهد تاخیر در روند گفتگوها خواهیم بود.
بر پایه روح توافق در حال مذاکره، تهران در صورتی که التزام خود را به مفاد توافق عملا نشان دهد، بابت آن مشوقهایی در زمینه برداشته شدن محدودیتهای غنی سازی و تحریمهای اعمال شده دریافت میکند.
آمریکا به دنبال اعمال محدودیت حدود ۲۰ ساله بر فعالیت غنی سازی اورانیوم بود، اما تهران خواستار کوتاه تر شدن مدت آن به زیر یک دهه بود.
برخی از مقامات نزدیک به گفتگوها از موافقت آمریکا به فعالیت غنی سازی ایران با حدود ۶۵۰۰ دستگاه سانتریفیوژ به عنوان نقطه سازش صحبت میکنند.
آسوشیتدپرس میافزاید اگر طرفین مذاکرهکننده مثلا در خصوص بازه ۱۵ ساله محدویت به توافق برسند، ۱۰ سال آن کنترل شدید اعمال خواهد شد و بعد از آن محدودیتها بر برنامه هستهای ایران به صورت تدریجی برداشته میشود. یعنی بعد از آن ایران میتواند شمار سانتریفیوژهای خود را به ۱۰ هزار یا بیشتر از تعدادی که هم اکنون فعال است، افزایش دهد و سطح غنیسازی را افزایش دهد، اما در عین حال به حد اورانیوم مناسب برای ساخت تسلیحات هستهای نرساند.
آژانس بین المللی انرژی اتمی موظف به نظارت بر عملکرد ایران به تعهداتش در چارچوی توافق جامع خواهد بود.
اما این توافق نهایی نیز به نوعی به پذیرش کنگره آمریکا که هم اکنون در اختیار اکثریت جمهوریخواه مخالف ایران با توان غنی سازی است، نیاز دارد.
به گفته منابعی که با شرط فاش نشدن نام و سمتشان این اطلاعات را در اختیار این آسوشیتدپرس قرار داده اند، وضعیت سایت زیر زمینی غنی سازی فردو و آب سنگین اراک که توان تولید پلوتونیم برای ساخت چندین بمب اتمی در طی یک سال را دارد، هنوز در توافق نهایی نامشخص است.