Predstavnice Fondacije „Udružene žene“ iz Banja Luke tim povodom dijelile su letke građanima u banjalučkom parku „Mladen Stojanović“, ukazujući da žene koje su izložene nasilju trebaju pomoć i podršku, jer je nasilje u porodici društveni, a ne lični problem.
Ovogodišnja akcija poseban fokus stavlja na prava koja doprinose rehabilitaciji i reintegraciji žrtava nasilja, kao što su podrška u zapošljavanju i samozapošljavanju, pravo na socijalno stanovanje, te pravo na pravnu i psihološku podršku.
„Prava žrtava porodičnog nasilja su posljednjih godina dosta unaprijeđena u Republici Srpskoj. Ne samo kroz zakone koji su namijenjeni da se nasilje zaustavi, spriječi njegovo ponavljanje i da se sanakcionišu počinioci, nego i kroz druge zakone koji prepoznaju žrtve porodičnog nasilja kao korisnice prava u cilju njihove rehabilitacije i integracije u lokalnu sredinu“, kaže za Glas Amerike Gorica Ivić, koordinatorica Fondacije „Udružene žene“.
Ona ističe da mnoga od ovih prava još nisu u potpunosti zaživjela u praksi, a prema povratnim informacijama koje ima ova organizacija, nisu ni dovoljno iskorištena. Razlog je najčešće što žrtve uglavnom nisu informisane o svojim pravima.
„Među tim pravima je i besplatna pravna pomoć na koju imaju pravo sve žrtve porodičnog nasilja. Ona se može ogledati u pružanju informacija, sačinjavanju spisa ili prijedloga za izricanje hitnih i zaštitnih mjera i slično, a žrtve je mogu ostvariti u vladinim centrima ili nevladinim organizacijama koje pružaju tu vrstu podrške. Važno je naglasiti da se ovo pravo ostvaruje na osnovu statusa, a ne na osnovu propisanog imovinskog cenzusa, kao što je ranije bio slučaj“, objašnjava koordinatorica Ivić.
Takođe, žrtve imaju pravo i na besplatni ljekarski pregled, koji je, kaže Ivić, vrlo važno obaviti kada se nasilje dogodi, jer to kasnije mogu da koriste kao dokazno sredstvo na sudovima.
Tokom cijelog procesa pred institucijama prilikom ostvarivanja svojih prava žrtve imaju pravo i na pratnju osobe od povjerenja po sopstvenom izboru.
„To nije pravna, nego vrsta emotivne i moralne podrške osobe kojoj žrtva vjeruje i koja može da bude prisutna u toku cijelog trajanja postupka pred institucijama“, objašnjava Ivić.
Pri nadležnom centru za socijalni rad žrtve mogu lično zahtijevati zbrinjavanje u sigurnoj kući radi zaštite. Osim toga, novi Zakon o socijalnom stanovanju koji je stupio na snagu u Republici Srpskoj, pored drugih kategorija, prepoznaje i žrtve porodičnog nasilja kao moguće korisnike ovog prava.
„Ovo je značajno za neki prelazni period u osamostaljivanju. U narednom periodu potrebno je da lokalne zajednice u svojim strategijama i akcionim planovima stave fokus na žrtve porodičnog nasilja“, dodaje ona.
U smislu potrebnog osamostaljivanja, žrtve porodičnog nasilja prepoznate su i kao korisnici programa zapošljavanja i samozapošljavanja u privredi pri Zavodu za zapošljavanje Republike Srpske.
„Poslodavac za zapošljavanje ovih kategorija može da ostvari određenu vrstu subvencije. Međutim, imamo informaciju da se malo ovih sredstava zaista iskoristi, tako da smatramo da bi bilo dobro da sredstva za žrtve porodičnog nasilja budu dostupna malo duži period, a ne samo mjesec dana, te da se intezivnije radi na promociji i informisanju kako žena, tako i poslodavaca o mogućnosti ostvarivanja ovih prava“, ističe Ivić.
Pored ovih prava, iz Fondacije podsjećaju da žrtve porodičnog nasilja imaju pravo na besplatan pristup svim uslugama podrške i pomoći pri subjektima zaštite od nasilja u porodici, kao što su policija, centri za socijalni rad, zdravstvene ustanove, obrazovne ustanove, tužilaštva i sudovi, te da sve informacije mogu da dobiju na besplatan SOS broj 1264.
Tokom 15. i 16. maja, pored Banja Luke, ulične akcije o pravima žrtava porodičnog nasilja sprovode i Fondacija „Lara“ u Bijeljini, UG Budućnost u Modriči, te Udruženje žena „Most“ u Višegradu.
