U kraljevskoj palači koja je pretvorena u konferencijski centar u Briselu, lideri 27 zemalja EU-a također će ručati s glavnim sekretarom NATO-a Markom Rutteom i večerati s britanskim premijerom Keirom Starmerom.
Prva sesija se fokusira na geopolitiku i odnose sa Sjedinjenim Državama, posebno jer se zvaničnici EU plaše da bi se uskoro mogli suočiti sa sličnim mjerama nakon što je Trump preko vikenda uveo carine Kini, Kanadi i Meksiku.
Trump, koji je svoj drugi predsjednički mandat započeo 20. januara, također će biti glavni faktor u razgovorima o odbrani, jer je zahtijevao da evropske nacije troše mnogo više na vlastitu zaštitu i manje se oslanjaju na Sjedinjene Države preko NATO-a.
Trumpov poziv članici EU Danskoj da ustupi Grenland Sjedinjenim Državama - i njegovo odbijanje da isključi vojnu akciju ili ekonomski pritisak da prisili Kopenhagen - također je dodatno zaoštravao transatlantske veze.
Očekuje se da će lideri EU razgovarati o tome koje vojne sposobnosti su im potrebne u narednim godinama.
„Evropa treba da preuzme veću odgovornost za sopstvenu odbranu”, rekao je predsjednik Evropskog vijeća Antonio Costa u pismu liderima. „Mora da postane otporniji, efikasniji, autonomniji i pouzdaniji akter u oblasti bezbednosti i odbrane.”
Diskusija o finansiranju bit će posebno teška, prema diplomatama, jer mnoge evropske zemlje imaju malo prostora u svojim javnim finansijama za velika povećanja potrošnje.
Neke zemlje, kao što su baltičke zemlje i Francuska, zagovaraju zajedničko zaduživanje EU za potrošnju na odbranu. Međutim, Njemačka i Holandija se odlučno protive.
Evropske zemlje povećale su izdatke za odbranu posljednjih godina, posebno nakon ruske invazije na Ukrajinu 2022.
Ali mnogi lideri EU rekli su da će morati potrošiti još više. Trump je rekao da bi evropske članice NATO-a trebale da troše 5% BDP-a na odbranu - što trenutno nijedna članica alijanse, uključujući Sjedinjene Države, ne postiže.
Prošle godine su zemlje EU potrošile u prosjeku 1,9% BDP-a na odbranu - oko 326 milijardi eura, prema procjenama EU.
To je povećanje od 30% u odnosu na 2021, prema EU. Ali to također prikriva velike razlike među zemljama EU.
Poljska i baltičke zemlje su među najvećim potrošačima na odbranu u smislu BDP-a, a Varšava prednjači sa više od 4,1%, prema procjenama NATO-a. Ali neke od najvećih ekonomija EU, poput Italije i Španije, troše mnogo manje - oko 1,5% odnosno 1,3%.
