Rusija je prošlog mjeseca pooštrila takozvani zakon o „stranim agentima“ da bi obuhvatila i strane medije u toj zemlji. To znači da vlada može od njih da zahtijeva da se registruju kao strani agenti i da budu podvrgnuti oštroj kontroli finansija i zaposlenih. Među medijskim organizacijama, označenim kao strani agenti, je i Glas Amerike. Sličan zakon uveden je 2012 godine, a odnosio se na nevladine organizacije koje primaju pomoć iz inostranstva.
Bezbjednosne kamere su prošlog mjeseca, u Ingušetiji, snimile dva čovjeka kako podmeću požar u regionalnoj kancelariji organizacije za ljudska prava “Memorijal”. Vlasti su demantovale da su povezane sa napadom.
Memorijal je već dugo vremena meta napada zbog napora da dokumentuje istorijske zločine u sovjetskom periodu, kao i aktuelna kršenja prava. Organizacija je označena kao “strani agent” 2015. godine, nakon što je optužena da je dobijala sredstva, između ostalih, i od američke Nacionalne zadužbine za demokratiju i Evropske komisije.
“Moramo mnogo vremena da provodimo u sudu, da se branimo, zato što nas država oštro kontroliše. To znači da i najmanja moguća greška može da dovede do kazne ili prijetnje zatvaranjem”, kaže jedan od direktora u organizaciji "Memorijl", Kiril Korotejev.
Zakon o stranim agentima, mnoge podsjeća na progon navodnih anti-sovjetskih špijuna za vrijeme Staljina.
“Taj konkretni izraz nesumnjivo je pozajmljen iz perioda “Velikog terora”. To je prilično očigledno”, smatra Korotejev.
Organizacija Levada, koja sprovodi ankete i socijalna istraživanja, takođe je označena kao strani agent i zabranjeno joj je da bude aktivna tokom predstojećih izbora u Rusiji.
“Niko neće istraživati kako se koristi novac iz inostranstva, to nije važno. Najvažnije je da se prikači ta oznaka, što onda izgleda kao da se nešto mračno događa. To znači da neko radi za strance i da je samim tim protiv Rusije”, ističe Denis Volkov iz Levade.
Moskva tvrdi da je cilj zakona da se spriječi strano miješanje u rusku politiku. Na ulicama ruske prijestonice, nije bilo mnogo onih koji su željeli da razgovaraju o toj temi, Oni koji jesu, podržali su vladu.
“Podržavam sve što je u nacionalnom interesu, sve što je za nas. Zadovoljna sam zbog toga. Možda sam patriota, ali mislim da ćemo preživjeti bez svih tih stranih stvari”.
Organizacija “Hjuman rajts voč”, saopštila je da je zakon do sada imao veoma negativne posljedice: do septembra prošle godine, Rusija je označila 158 organizacija kao strane agente, dok su sudovi izrekli velike novčane kazne onima koji nisu ispoštovali zakon. Procjenjuje se da je zatvoreno oko 30 nevladinih organizacija.