Najveći aktivni vulkan na svijetu, Mauna Loa na Havajima, proradio je prvi put za gotovo četiri decenije, a vulkanski pepeo prekrio je obližnje područje, saopštile su vlasti u ponedeljak.
Zvaničnici su takođe upozorili stanovnije havajskog Velikog ostrva, na kojem se nalazi vulkan, da se pripreme za moguću veću erupciju. Američka Geološka služba upozorila je 200.000 stanovnika ostrva da bi erupcija "mogla da bude veoma dinamična, a da se lokacija i tok lave brzo promijene".
Erupcija je počela u nedelju veče posle nekoliko uzastopnih, relativno velikih zemljotresa, rekao je Ken Hon, naučnik u Havajskoj opservatoriji za vulkane.
Na Velikom istrvu je prethodnih decenija došlo do velikog razvoja - populacija se više nego udvostručila - sa 92.000 1980. godine na 200.000 danas. Mnogi nisu živjeli na ostrvu za vrijeme poslednje erupcija Mauna Loe prije 38 godina.
Većina stanovnika živi u gradu Kailua-Kona zapadno od vulkana, i u Hilu na istoku. Zvaničnici su zabrinuti zbog nekoliko naselja, oko 50 kilometara južno od vulkana, gdje živi oko 5.000 ljudi.
Posle erupcije postoji nekoliko tokova lave koja sa sa vrha kreće ka sjeveroistočnoj zoni - gdje postoje pukotine u planini što omogućava stvaranje magme - ali ne prijeti zajednicama u podnožju. Iz geološke službe je saopšteno da sve upućuje na to da će erupcija biti ograničena na sjeveroistočnu zonu.
Erupcija iz te zone mogla bi da da pokrene lavu ka Hilu ili drugim gradovima na istoku ostrva, a mogle bi da prođu nedelje ili mjeseci prije nego što stigne do naseljenih područja.
Ken Hon navodi da prosječna erupacija Mauna Loe traje nekoliko nedelja, te da počinje da se malo smiruje poslije nekoliko dana.
Portparolka američke Geološke službe Mil Korbert saopštila je prethodno da je nemoguće predvidjeti koliko dugo će erupcija da traje, te da li će lava stići do naseljenih područja.
"U stalnoj smo komunikaciji sa civilnom odbranom Havaja i oni obavještavaju zajednicu o trenutnoj situaciji", rekla je Korbert.
Iako je saopštila da nema nagovještaja da će se lava izliti iz kratera, agencija za civilnu odbranu navela je da je otvorila skloništa u mjestima Kaiula-Kona i Pahala, posle izvještaja da se ljudi dobrovoljno evakuišu.
“Više snimaka na društvenim mrežama sugeriše da postoji aktivnost izvan vulkanskog kratera. Trenutno, nije potvrđeno da lava stigla do vulkanskog rascepa", navodi se u saopštenju
Geološka služba upozorila je stanovnike koji bi potencijalno mogli da budu u opasnosti da razmotre pripreme u slučaju evakuacije. Naučnici su bili na oprezu zbog nedavnog povećanja broja zemljotresa pri vrhu vulkana, koji je poslednji put proradio 1984. godine.
“Trenutno nije vrijeme za uzbunu", rekao je gradonačelnik Velikog ostrva Mič Rot.
Nacionalna meteorološka služba upozorila je na moguću akumulaciju pepela do 0,6 centimetara u nekim područjima.
Mauna Loa je jedan od pet vulkana koji zajedno čine Veliko ostrvo Havaja, na krajnjem jugu Havajskog arhipelaga.
Izdiže se više od četiri hiljade metara iznad nivoa mora i mnogo je veći od susjednog vulkana Kilauea u čijoj je erupciji 2018. godine uništeno 700 domova. Padine Mauna Loe su međutim strmije i lava može da teče mnogo brže tokom erupcije.
Tokom erupcije 1950. godine, lava je prešla 24 kilometra do okeana za manje od tri sata.
