Bjeloruski autokrata i ruski saveznik Aleksandar Lukašenko ostaće na vlasti nakon što su ga izborni zvaničnici proglasli pobjednikom predsjedničkih izbora, koje su zapadne vlade odbacile kao namještene.
Lukašenko, koji je na vlasti više od tri decenije, nije imao ozbiljnog protivkandidata na izborima i prema preliminarnim rezultatima je osvojio 86,8 odsto glasova.
Evropski zvaničnici saopštili su da izbori nisu bili ni slobodni ni fer zašto što su nezavisni mediji zabranjeni u Bjelorusiji, dok su vodeći opozicionari u zatvoru ili su bili primorani da napuste zemlju.
"Narod u Bjelorusiji nije imao izbor. Ovo je gorak dan za sve one koji žude za slobodom i demokratijom", napisala je na Eksu njemačka šefica diplomatije Analena Berbok.
Velika Britanija i Kanada su po objavljivanju rezultata izbora najavile nove sankcije Bjelorusiji. Lukašenku su čestitali predsjednici Rusije i Kine, Vladimir Putin i Ši Đinping.
Opoziciona liderka u egzilu Svetlana Tihanovskaja ocijenila je da su izbori bili farsa i zatražila pooštravanje sankcije bjeloruskim kompanijama i pojedincima koji su umiješani u represiju nad Lukašenkovim protivnicima i snabdjevanje Rusije municijom za rat u Ukrajini.
"Dok god je Bjelorusija pod Lukašenkovom i Putinovom kontrolom, postojaće stalna prijetnja miru i bezbjednosti cijelog regiona", poručila je Tihanovskaja.
Visoka predstavnica EU za spoljnu politiku Kaja Kalas i evropska komesarka za proširenje Marta Kos u saopštenju su navele da će unija nastaviti da uvodi "restriktivne i ciljane mjere protiv režima" i da istovremeno podržava civilni sektor i opoziciju u egzilu.
Na pitanje o hapšenju svojih protivnika, Lukašenko je u nedelju rekao da su sami "izabrali" svoju sudbinu. Negirao je navode da je oslobodio više od 250 ljudi osuđenih za "ekstremističke" aktivnosti da bi pokušao da ublaži zapadnu izolaciju.
"Nije me briga za Zapad. Nikada nismo odbili odnose sa Zapadom. Uvijek smo bili spremni. Ali Zapad to ne želi. Šta bi onda trebalo da uradimo, da vam se poklonimo i puzimo na koljenima", rekao je Lukašeno na konferenciji za novinare koja je trajala više od četiri sata.
Lukašenkovi protivnici i analitičari smatraju da je oslobađanje zatvorenika pokušaj bjeloruskog lidera da poboljša odnose sa Zapadom i podstakne velike evropske zemlje i SAD da vrate ambasadore u Minsk. Prema podacima grupe za ljudska prava "Vjasna", koja je zabranjena kao "ekstremistička organizacija" u Bjelorusiji, u toj zemlji je i dalje oko 1.250 političkih zatvorenika.
Američki državni sekretar Marko Rubio u nedelju je naveo da je Bjelorusija sama oslobodila "nevinu Amerikanku" koju je identifikovao kao Anastasiju Nufer. Nije međutim dao više detalja o slučaju koji prethodno nije bio poznat javnosti.
