U hrvatskom gradu Vukovaru obeležena je 33. godišnjica pada tog grada, kada su posle opsade u trajanju od 87 dana u njega ušle trupe tadašnje Jugoslovenske narodne armije (JNA) predvođenje oficirom i kasnije haškim osuđenikom Veselinom Šljivančaninom.
Tim povodom u gradu je održan skup “Dan sećanja na žrtvu Vukovara” kom je prisustvovao državni vrh Hrvatske i predstavnici grada Vukovara, ali ne i hrvatski predsednik Zoran Milanović – koji je obeležavanje Dana sećanja proveo u mestu Škabrnja.
Premijer Hrvatske Andrej Plenković poručio je da u Vukovar dolazi da oda poštovanje i sećanje na one koji su za Hrvatsku dali najviše.
“Na nama je da na temeljima savremene hrvatske države, a to je Domovinski rat, činimo maksimalne napore da se u svemu što radimo na adekvatan način odužimo braniteljima i njihovim porodicama i da simboli Domovinskog rata budu temelj savremene Hrvatske", rekao je Plenković, izvestila je Hrvatska državna televizija.
Nevladina organizacija Fond za humanitarno pravo (FHP) je u izveštajima povodom opsade i zauzimanja Vukovara utvrdila da je JNA koristila tešku artiljeriju i rasporedila oko 15.000 vojnika, uključujući i dobrovoljce iz Srbije koji su bili pod njenom komandom.
Naspram njih, to područje branilo je ne više od 1.800 vojnika, podaci su FHP-a.
Grad je pretrpeo znatna razaranja kuća, poslovnih objekata i infrastrukture. Procenjuje se da je iz njega izbeglo više od 20.000 građana.
Prema istom izvoru, u istom danu kada je grad osvojen, u Zagrebu su hrvatske vlasti i JNA postpisale sporazum o evakuaciji bolesnih i ranjenih iz vukovarske bolnice i njihovo prebacivanje na teritoriju pod kontrolom Hrvatske.
Međutim, JNA se oglušila o sporazum i nije dozvolila evropskim posmatračima da pristupe bolnici.
Za šta je Šljivančanin osuđen?
Veselin Šljivančanin, bivši oficir nekadašnje Jugoslovenske narodne armije, pušten je na slobodu jula 2011. pošto je u zatvoru proveo sedam godina zatvora - odnosno izdržao dve trećine zatvorske kazne u Hagu.
Šljivančanin je bio osuđen na deset godina zatvora zbog pomaganja i podržavanja mučenja oko 200 hrvatskih zarobljenika na farmi Ovčara, kod Vukovara, u jesen 1991.
Prvobitna zatvorska kazna koja mu je bila određena 2009. iznosila je sedamnaest godina, ali je sud posle vanrednog preistpitivanja preinačio, što je prvi takav slučaj u istoriji Tribunala.
Vojska je ušla u bolnicu u kojoj se nalazilo oko 750 ljudi – ranjenika, hrvatskih boraca i civila koji su tražili utočište. Muškarci su odvojeni od žena i dece i autobusima odvezeni na poljoprivredno dobro Ovčara.
Tada je, prema podacima Fonda za humanitarno pravo, počinjen ratni zločin – kada su pripadnici lokalne Teritorijalne odbrane (TO) i srpski dobrovoljci pod komandom Jugoslovenske narodne armije (JNA) ubili 265 hrvatskih civila i ratnih zarobljenika.
Prvo su ih premlaćivali, zlostavljali i ponižavali, a potom su ih u noći između 20. i 21. novembra 1991. odvodili, u grupama od po 10 do 20 ljudi, na lokaciju Grabovo, gde su ih streljali ispred ranije iskopane jame, navodi FHP.
Za zločine na Ovčari, po individualnoj krivičnoj odgovornosti, pred Međunarodnim krivičnim sudom za bivšu Jugoslaviju (MKSJ) osuđeni su pukovnik JNA Mile Mrkšić na 20 godina zatvora i major JNA Veselin Šljivančanin na 10 godina zatvora.
Pred pravosuđem Srbije, u postupku koji je trajao 14 godina, za ubistvo najmanje 200 ratnih zarobljenika na Ovčari procesuirani su samo neposredni izvršioci, ukazao je Fond za humanitarno pravo.
Optužena su 24 pripadnika TO Vukovar i dobrovoljačke jedinice "Leva Supoderica", od kojih je 11 pravnosnažno osuđeno na kazne zatvora u rasponu od dve do 20 godina. Od preostalih optuženika, devet je pravnosnažno oslobođeno, dojica su dobila status svedoka saradnika, a dvojica su preminula tokom procesa.
Okupacija Vukovara trajala je do 15. januara 1998. godine kada su mirnom reintegracijom hrvatskog Podunavlja Vukovar i druga mesta vraćena u ustavno-pravni poredak Hrvatske.
