BULAWAYO —
Izakhamizi sezamukele uluhlu lwendleko lokubuthaniswa kwemali yekhansili yakoBulawayo i-Budget yomnyak’ozayo ka2014, ngemva kokwehliswa ngamadola aphezu kwezigidi ezilitshumi kweyalonyaka, lanxa kulokhu kulokukhonona ukuthi akulamacebo abambekayo okuqeda udubo lwezindlu.
IBudget eyethulwe yavunywa yikhansili iveza ukuba idolobho leli alizukukhweza imithelo yamanzi, izindlu, ukubuthwa kwezibi kanye lenhlawulo yemota yezigulane.
IBudget le yomnyaka ozayo ingaphezu kwezigidi ezilikhulu lengxenye i-$156 million isuka ku $169 million yalonyaka.
Esethula uluhlu lokusetshenziswa kwemali, umgcinisihlalo wekhomithi yezemali, uKhansila James Sithole, uthi bazamile ukuletha amacebo okuthuthukisa idolobho agoqela ukwehlisa izikwelede zamankampani, ukungabhadalisi amankampani aqalayo okwesikhathi esithile lokususa ingxenye yenhlawulo kulabo abayabe bebhadala yonke imali kakhansili.
Uthi amacebo la akhangelelwe ukukhuthaza amankampani ukuqhubeka esebenza kulelidolobho kulandela ukuvalwa kwamanye amanengi ngokuswela imali.
Umqondisi wenhlanganiso yezakhamizi iBulawayo Progressive Residents Association, uMnumzana Rodrick Fayayo, uthi ibudget le yamukelekile ngoba iyananzelela ukuthi izakhamizi azilayo imali kungakho ikhansili ingakhwezanga imithelo.
Uthi liqiniso ukuthi ikhansili iyayidinga imali kodwa kuhle ukuthi ixoxisane lezakhamizi ukuthi kuyini okungenziwa njengoba uzulu ebambe ingqamu ngasebukhalini bayo ngokuswelakala kwemisebenzi.
UNkosikazi Agnes Dlamini ohlala e Ngozi Mine, uthi bekuqakathekile ukuthi ikhansili ibe lohlelo lokwakha izindlu ngoba sebebanengi abantu abakuluhlu lwezindlu.
Uthi bona bathwele nzima ngoba lalapho kuphuma indawo zokwakha izindlu kuyabe kuyilezana ezidulayo besebeswela kungakho kudingakala ukuthi ikhansili ibe lolwayo uhlelo lokwakhela uzulu oswelayo izindlu ezilentengo ephansi njengalokhu okwakusenziwa kudala.
Umnumzana Cephas Mlotshwa, oyisakhamuzi, uthi kumele ikhansili ilungise njalo udaba lwabantu asebeleminyaka edlula amatshumi amabili behlala ezindlini bezibhadalela kodwa kulokhu kuthiwa ayisizozabo ngezekhansili.
Ikhansili ibhekane lendubo ezinengi phezu kolwezindlu ezigoqela imigwaqo engasahambekiyo kanye lempompi zamanzi lezambuzi esezigugile.
Izakhamizi zilakho ukuyahlola ibudget le lokutsho lapho ezilensolo khona ehofisini ka mabhlani wedolobho kuze kuyefika umhlaka 12 kunyanga ezayo kaMpalakazi.
IBudget eyethulwe yavunywa yikhansili iveza ukuba idolobho leli alizukukhweza imithelo yamanzi, izindlu, ukubuthwa kwezibi kanye lenhlawulo yemota yezigulane.
IBudget le yomnyaka ozayo ingaphezu kwezigidi ezilikhulu lengxenye i-$156 million isuka ku $169 million yalonyaka.
Esethula uluhlu lokusetshenziswa kwemali, umgcinisihlalo wekhomithi yezemali, uKhansila James Sithole, uthi bazamile ukuletha amacebo okuthuthukisa idolobho agoqela ukwehlisa izikwelede zamankampani, ukungabhadalisi amankampani aqalayo okwesikhathi esithile lokususa ingxenye yenhlawulo kulabo abayabe bebhadala yonke imali kakhansili.
Uthi amacebo la akhangelelwe ukukhuthaza amankampani ukuqhubeka esebenza kulelidolobho kulandela ukuvalwa kwamanye amanengi ngokuswela imali.
Umqondisi wenhlanganiso yezakhamizi iBulawayo Progressive Residents Association, uMnumzana Rodrick Fayayo, uthi ibudget le yamukelekile ngoba iyananzelela ukuthi izakhamizi azilayo imali kungakho ikhansili ingakhwezanga imithelo.
Uthi liqiniso ukuthi ikhansili iyayidinga imali kodwa kuhle ukuthi ixoxisane lezakhamizi ukuthi kuyini okungenziwa njengoba uzulu ebambe ingqamu ngasebukhalini bayo ngokuswelakala kwemisebenzi.
UNkosikazi Agnes Dlamini ohlala e Ngozi Mine, uthi bekuqakathekile ukuthi ikhansili ibe lohlelo lokwakha izindlu ngoba sebebanengi abantu abakuluhlu lwezindlu.
Uthi bona bathwele nzima ngoba lalapho kuphuma indawo zokwakha izindlu kuyabe kuyilezana ezidulayo besebeswela kungakho kudingakala ukuthi ikhansili ibe lolwayo uhlelo lokwakhela uzulu oswelayo izindlu ezilentengo ephansi njengalokhu okwakusenziwa kudala.
Umnumzana Cephas Mlotshwa, oyisakhamuzi, uthi kumele ikhansili ilungise njalo udaba lwabantu asebeleminyaka edlula amatshumi amabili behlala ezindlini bezibhadalela kodwa kulokhu kuthiwa ayisizozabo ngezekhansili.
Ikhansili ibhekane lendubo ezinengi phezu kolwezindlu ezigoqela imigwaqo engasahambekiyo kanye lempompi zamanzi lezambuzi esezigugile.
Izakhamizi zilakho ukuyahlola ibudget le lokutsho lapho ezilensolo khona ehofisini ka mabhlani wedolobho kuze kuyefika umhlaka 12 kunyanga ezayo kaMpalakazi.