amalinks wokungena

Breaking News

Tredgold Regional Courts: Manengi Amacala Okudlwengula


Abazali ikakhulu omama sebecetshiswe ukudinga amacebo okuvikela abantwana kulandela imbiko evela kuhlangothi lwemithethwandaba koBulawayo, i Tredgold Regional Courts ethi isigaba se Matabeleland yiso esilenani eliphezulu kakhulu lamacala okudlwangulwa kwamantombazana angaphansi kweminyaka elitshumi lesithupha.

Umbiko owethulwe yiTredgold Regional Courts uveza ukuba amacala amathathu kwamane athethwa kulelidale ngawemacansini osokwenza omantshi batshone bephatheke ngamacala la isikhathi esinengi.Idale leli lithi kusobala ukuthi kudingeka amasu okuqeda lelicala ngoba esikhathini esinengi abantwana badlwengulwa ngabantu abakhelane labo, abalobuhlobo labo kanye lalabo ababagcinileyo.
Inani elivezwe lidale leli liveza njalo ukuthi inengi lamacala la enziwa endaweni ehlala abanengi emadolobheni - emalokitshini kulasemizini ehlala abalutshwana.

Udubo lolu lwengezwa njalo yikuthi indawo ezinengi ze Matabeleland zilemizi egcinwe ngabantwana kuphela, abazali besebenza phandle kwelizwe okwenza kubelula ukuthi abantwana laba badlwangulwe.

UNkosikazi Sithabiso Sithole, oyisakhamuzi, uthi ukudlwangulwa kwabantwana ludubo okumele luqedwe ngabazali labanye abantu abadala emphakathini ngoba esikhathini esinengi uzulu uyabe ethule nje kodwa esazi okwenzakalayo komakhelwane.

Uthi njengoba umbiko wabomthetho uveza, vele abantwana bavame ukudlwangula yizihlobo, abantu abasebenzayo kanye labazali ngokwabo.

Wengeze ukuthi nxa sokunjalo kubanzima ukuthi umntwana athole usizo nxa evele edlwangulwa ngulowo amthembileyo, okuyabe sokudingeka ukuth amapholisa asebenze gadalala ukubamba lezizigilamkhuba.

UNkosikazi Nomagugu Ntabeni, oyisakhamuzi, uthi kuqakathekile ukuthi nxa kuphuma imbiko enje, kuthathwe amanyathelo okuvikela abantwana ngoba banengi abangatholi ithuba lokuyabika emapholiseni okutsho ukuthi lelinani liphezulu okwamagama.

Izigaba zeMatabeleland zibhekane lohlupho lwemizi ephethwe ngabantwana ikakhulu emadolobheni asemigceleni yelizwe agoqela iBeitbridge le Plumtree.
Intsha yakulezizindawo ibhekana lenhlupho ezingapheliyo ezigoqela ukuswela abazali, ukungafundi,ukudlwangulwa, ukweqiswa imigcele yelizwe okungekho emithethweni kanye lokuthelelwa igcikwane le ngculaza.

Amadolobho la segcwele amabhawa lendawo ezinjalo ezokuzithokozisa osokuhugele intsha kulezindawo idinga imali ngendlela ezilula.

Osakhulayo uMnumzana Samuel Khupe, uthi intsha yePlumtree seyaba ngumhlambi kazalusile ngenxa yabazali asebadliwa zindunduma zeGoli leBotswana.

Uthi lokhu sokutshiye abantwana esikhaleni bengela ongabaxwayisa, bethathwa ngabadala abagangileyo ababachaphisa imigcele yelizwe okungekho emthethweni bebadlwangula kumbe besiyabenzisa imisebenzi engela holo loba izigqili.

Omunye njalo osakhulayo, okuhlelo lwabatsha iYoung People Care, uNkosazana Sitshengisiwe Ncube, uthi minengi imizi ekhokhelwa ngabantwana osekwenza ukuthi lababantwana behluleke ukuzinanza kanye lokufunda.

Uthi udubo olukhona ngolwabadala abangazihloniphiyo bona labontanga bebafundisa imikhuba emibi njalo bebangenisa endaweni ezingalungelanga abasakhulayo.

UNkosikazi Ntabeni wengeze esithi kuqakathekile ukuthi inhlanganiso ezikhangela amalungelo abantwana zingene ezikolo kundawo lapho okulamacala amanengi okudlwangulwa kwabantwana baxoxisane labo njalo babakhangele ngoba kungamelelwa abazali kungonakala njengoba inengi lingekho kuthi lalabo abakhona abanye yibo amaganyana ezindlini.

UNkosazana Thabitha Nyathi, osebenza lamantombazana adlwanguliweyo, uthi okuqakathekileyo yikuthi abantwana babekwazi ukuthi balakho ukuthola uncedo lalapho abazali babo kuyibo abababambayo.

Inhlanganiso ezizimele zodwa ezinjenge Childline zivame ukuhamba zikhulumisana labantwana ezikolo ngokudlwangulwa. Ezikhathini ezinengi abantwana abadlwanguliweyo bathola usizo kunhlanganiso lezi nxa bedlwangulwe ngumuntu abamaziyo kumbe besesaba ukubikela abazali babo ngesehlakalo esinje.
XS
SM
MD
LG