HARARE —
Inhlanganiso ezizimeleyo ezemazweni akumanyano wamazwe awezansi yezwekazi leAfrica awe Sadc zithi lumanyano uyehluleka ukugcwalisa izithembiso zawo zokuthuthukisa impilakahle kazulu emhlubulweni lo.
Inhlanganiso ye Sadc Council of NGO’S CNGO yazise lokhu emhlanganweni wenhlanganiso ezizimeleyo eHarare isithi inkokheli zamazwe akulumanyano zikhanya zisehluleka ukugcwalisa ezikuvumelanayo kulumanyano okufana lokulandela umbuso okhululekileyo onanza izifiso zikazulu, ukuqeda ubuyanga kuzulu, lokulandela ukhetho ngendlela eqondileyo kungela kuphikisana ngempumela.
Isikhulumeli salinhlanganiso uMnu. Phusetso Murapeli wakwele Botswana uthi kuqakathekile ukuba inkokheli zinanze izifiso zikazulu zigcwalisa izithembiso zazo.
Uthi inhlanganiso yakhe isiqoqa ugwalo oluzalotshwa amagama ngabantu abangaba yizigidi ezilitshumi- 10 million bakulumkhono ngenhloso yokukhuthaza lezinkokheli ukuba ziguqule indlela i sadc esebenza ngayo. Ethi inhlanganiso le ifuna ukubona inguquko le igoqela ukuvulwa kwedale le Sadc Court of Justice, idale le phalamende le Sadc, kunye lokuvunyelwa kwabantu ukuhamba santando phakathi kwamazwe eSadc kungela dubo olugoqela ama visa.
UMnumzana Thomas Sithole wenhlanganiso ye Plumtree Development Trust uthi imicijo yalezinhlanganiso imele ithathelwe phezulu njalo ilandelwe:
Uthi noma kunjalo ubona kungaba lobunzima kudaba lwedale lemithethwa ndaba leSadc sikhangela inkokheli ezikhona kulumkhono okwamanje:
UMnumzana Dumisani Dube olilunga le Board ye NANGO eligwetha uthi ubona inkuthazo yokusungulwa kwe Sadc Tribunal engangenwa langubani ingaphathisa:
Unobhala kugatsha lwezisebenzi kuhulumende uMnumzana Lancaster Museka wazise lumhlangano ukuba uhulumende uyadaniswa yizenzo zezinye inhlanganiso ezizimeleyo eZimbabwe ezisebenza zingela mvumo ethi inhlanganiso ezinje zimele zibhalise ziphinde zazise ngemisebenzi eziyenzayo minyaka yonke:
UMnumzana Sydney Chisi ongumgcinisihlalo we NANGO ongumanyano wenhlanganiso ezizimeleyo ezedlula inkulungwane -1 200 eZimbabwe ubeke isicelo kuMuseka sokuba uhulumende esebenzelane labo kuhle ngoba besenza izifiso zikazulu kulokufuna ukugenqula uhulumende njengokutshiwo ngabanye abakuhulumende .
ISadc Council of NGO’S elamahofisi ayo eGaborone ilamalunga enhlanganiso ezizimeleyo ezivela emazweni wonke awe Sadc ithi udubo olukule inhlanganiso lugoqela ukungagwalisiswa kombuso okhululekileyo lokusilela kobukhokheli obuzwayo obugcwalisa izifiso zikazulu phakathi kokunengi.
Inhlanganiso ye Sadc Council of NGO’S CNGO yazise lokhu emhlanganweni wenhlanganiso ezizimeleyo eHarare isithi inkokheli zamazwe akulumanyano zikhanya zisehluleka ukugcwalisa ezikuvumelanayo kulumanyano okufana lokulandela umbuso okhululekileyo onanza izifiso zikazulu, ukuqeda ubuyanga kuzulu, lokulandela ukhetho ngendlela eqondileyo kungela kuphikisana ngempumela.
Isikhulumeli salinhlanganiso uMnu. Phusetso Murapeli wakwele Botswana uthi kuqakathekile ukuba inkokheli zinanze izifiso zikazulu zigcwalisa izithembiso zazo.
Uthi inhlanganiso yakhe isiqoqa ugwalo oluzalotshwa amagama ngabantu abangaba yizigidi ezilitshumi- 10 million bakulumkhono ngenhloso yokukhuthaza lezinkokheli ukuba ziguqule indlela i sadc esebenza ngayo. Ethi inhlanganiso le ifuna ukubona inguquko le igoqela ukuvulwa kwedale le Sadc Court of Justice, idale le phalamende le Sadc, kunye lokuvunyelwa kwabantu ukuhamba santando phakathi kwamazwe eSadc kungela dubo olugoqela ama visa.
UMnumzana Thomas Sithole wenhlanganiso ye Plumtree Development Trust uthi imicijo yalezinhlanganiso imele ithathelwe phezulu njalo ilandelwe:
Uthi noma kunjalo ubona kungaba lobunzima kudaba lwedale lemithethwa ndaba leSadc sikhangela inkokheli ezikhona kulumkhono okwamanje:
UMnumzana Dumisani Dube olilunga le Board ye NANGO eligwetha uthi ubona inkuthazo yokusungulwa kwe Sadc Tribunal engangenwa langubani ingaphathisa:
Unobhala kugatsha lwezisebenzi kuhulumende uMnumzana Lancaster Museka wazise lumhlangano ukuba uhulumende uyadaniswa yizenzo zezinye inhlanganiso ezizimeleyo eZimbabwe ezisebenza zingela mvumo ethi inhlanganiso ezinje zimele zibhalise ziphinde zazise ngemisebenzi eziyenzayo minyaka yonke:
UMnumzana Sydney Chisi ongumgcinisihlalo we NANGO ongumanyano wenhlanganiso ezizimeleyo ezedlula inkulungwane -1 200 eZimbabwe ubeke isicelo kuMuseka sokuba uhulumende esebenzelane labo kuhle ngoba besenza izifiso zikazulu kulokufuna ukugenqula uhulumende njengokutshiwo ngabanye abakuhulumende .
ISadc Council of NGO’S elamahofisi ayo eGaborone ilamalunga enhlanganiso ezizimeleyo ezivela emazweni wonke awe Sadc ithi udubo olukule inhlanganiso lugoqela ukungagwalisiswa kombuso okhululekileyo lokusilela kobukhokheli obuzwayo obugcwalisa izifiso zikazulu phakathi kokunengi.