Ukhetho LweMelika 2020
AbeZimbabwe Labo Babheke Ngelokhozi Impumela Yokhetho lweMelika

Izizalwane zeZimbabwe eziphatheka kwezombusazwe ziyayincoma indlela eleMelika eliphatha ngayo ukhetho, kulandela ukugqitshwa kokuvota nxa kuqathaniswa lendlela amazwe awezwekazi le Africa aqhuba ngayo umsebenzi wokhetho, okugoqela eleZimbabwe.
Ukubalwa kwamavoti kukhetho lokudinga umongameli kweleMelika lapho okungqikilana, uMnu Joe Biden webandla lamaDemocrats, loMongameli Donald Trump webandla lamaRepublicans, lokhu kuqhubekela phambili sokusele izigaba ezingaba zinhlanu eziyizo ezibhekwe ngumhlaba wonke ukuthi zizaletha impumela ezaveza onguye osenqobile.
AbeZimbabwe labo babheke ngelokhozi impumela yalolukhetho, bencoma okumangalisayo indlela lumsebenzi oqhutshwa ngawo.
Omunye wallaba bantu nguMongameli weMthwakazi Republic Party, uMnu Mqondisi Moyo.
“Ukhetho olusanda kwenzakala eMelika kutshengisa ukuba baledemocracy bayakhetha umuntu abamfunayo ngasiphi isikhathi. Ugatsha oluphe ezokhetho izimele yodwa kulabo ababusayo lempumela ibayileyo evotelwe ngabantu umasikuqathanisa lokweZimbabwe akunjalo sisasekude lokufana leMelika.”
:Isikhulumi sebandla leMDC-Alliance koBulawayo uMnu Swithern Chirowodza uvumelane loMnu Moyo.
“Into enhle eMelika yikuba abantu ababala amavote ngabantu abazimeleyo kukanti kwelakithi akunjalo ibutho lihamba phambili kithi, ukhetho lweMelika luhle kakhulu.”
Isikhulumi sebandla leZAPU, uMnu Iphithule Maphosa ngomunye laye obuka indlela eleMelika ephethe ngayo ukhetho.
“Sithanda ukutshayela abantu beMelika ihlombe ngokwenza ukhetho oluqoqekileyo, asikezwa ngokwehluleka kwendlela abaqhuba ngalo ukhetho lobanje obegumongameli elensolo. Sibafisela okuhle lozanqoba ubukhokheli obuhle obulentutuko kuhlanganisa lokusebenza lezizwe zonke ikakhulu eAfrica singakatholi impumela epheleleyo.”
Isakhamuzi sakoBulawayo abaphatheka kwezombuswe eMat South, uMnu Mathew Sibanda uthi ukhetho lweMelika luqhutshwe kahle.
“Ukhetho lwabo bebengethuselwa, kuvotwa ngokuthula osolayo uziyela edale kungela budlwangudlwangu. Sifisa ukuba ngabe leZimbabwe kubalokhetho abantu bekhululekile kungethuselwana.”
Olwela amalungelo oluntu, uMnu Ben Moyo ongomunye wabalwa impi yenkululeko yena uthi akaboni impumela yokhetho lweMelika iguqula imithetho yalo yokudlelana lamanye amazwe.
“Impumela yokhetholweMelika kithi ayiguquli lutho ngoba imithetho yabo ngamanye amazwe ayizukuguquka ngaphandle thina size siguquke. Kimi uJoe Biden loDonald Trump bayafana musa.”
Isakhamuzi sakoBulawayo , uNkosikazi Nokuthula Ndlovu uthi uyalusola ukhetho lweMelika uma ekhangela kukhetho olwedlule.
"Mina ngidanile ngendlela izwe leMelika eliphathe ngayo ukhetho. Kuyadanisa akukho esingakufunda kukhetho lweMelika kuhlanganisa lamalungelo oluntu abazange besitshengise ukuba balilizwe elithuthukileyo."
Lokhu zindala zombili kukhetho lokudinga umongameli weMelika njengoba uMongameli Donald Trump webandla lamaRepublicans, lowake waba ngumsekeli kamongameli, uMnu. Joe Biden, webandla lamaDemocrats, belokhu bemelele ukuzwa ozathola amavoti amanengi phansi kohlelo lokhetho lwalelozwe olubizwa ngokuthi yiElectoral College Votes.
Okwamanje uBiden uyakhokhela ngemiklomelo yamaElectoral Votes. Ozanqoba kukhetho lolu kumele athole ama Electoral Votes angamakhulu amabili lamatshumi ayisikhombisa – 270 phakathi kwangamakhulu edlula amahlanu-538.
Izigaba ezinengi zelizwe sezethule impumela yazo kodwa kusamelelwe izigaba ezinhlanu ezibalisa iPennyslvania, Arizona, Nevada, leNorth Carolina leGeorgia ngoba lonyaka uzulu weMelika uvote ngobunengi ngeposo phambilini kosuku lokhetho ngenxa yomkhuhlane weCoronavirus, okuyikho osokuphuzise ukubalwa kwamavoti.
See all News Updates of the Day
- Sithandekile Mhlanga
Idale leSenate eMelika Ligqiba Ukuthethwa Kwecala Eletheswa Owayengumongameli uMnu. Donald Trump Elokubangela Udlakela

Emini ngoMgqibelo, idale leli like lavumelana ukuthi kulethwe abafakazi kuloludaba, kulandela ukutholakala kwamazwi lapho uMnu. Trump abikwa ezwakala exoxa lesinye isiphathamandla sebandla lakhe lama Republicans ngesahlakalo senyanga edluleyo.
Idale leSenate ngoMgqibelo ntambama beseliqalisile ukuzwa amazwi okuvala ukuthethwa kwecala eletheswa owayengumongameli uMnu. Donald Trump elokuthi wabangela ukuthi abasekeli bakhe behlasele isakhiwo se U.S Capitol ekuqaleni kwenyanga edluleyo.
Emini ngoMgqibelo, idale leli like lavumelana ukuthi kulethwe abafakazi kuloludaba, kulandela ukutholakala kwamazwi lapho uMnu. Trump abikwa ezwakala exoxa lesinye isiphathamandla sebandla lakhe lama Republicans ngesahlakalo senyanga edluleyo.
Kodwa baguqule lelinyathelo baqhubeka ngokugqiba loludaba.
UMnu. Trump uyaliphika lelicala njalo igwetha lakhe uMnu. Michael Van der Veen, utshele lelidale izolo ukuthi ibandla lamaDemocrats labasekeli balo belivele lidingela uMnu. Trump amacala okuzibazela eminyakeni emine edluleyo ngoba lilandela ezombusazwe hatshi intando yabantu beMelika
Amagqwetha kaMnu. Trump asebenzise amahola amathathu kuphela endaweni yalitshumi lasithupha abakade bewaphiwe, ukuchasisa elabo icele.
UMnu. Van der Veen uthe abethesa uMnu. Trump lelicala abalandeli isisekelo sombuso nalo balomona.
Wengeze wathi amalunga ebandla lamaDemocrats lawo ayake asebenzise amazwi asetshenziswa nguMnu. Trump, abikwa abangela udlakela ekhuluma labasekeli bakhe njalo watshengisa umfanekiso kumabonakude bekwenza lokhu.
Ukuhlaziya loludaba, sixoxa loMnu. Dumaphi Mema, isizalwane seZimbabwe esihlala khonapha eMelika,
- Gibbs Dube
UBiden Ugcotshwa Ukuba Ngumongameli Wakwele Melika

UMnu. Joseph Biden ugcotshwe ukuba ngumongameli namuhla esigodlweni selizwe leMelila eWashington DC.
Ufungiswe nguJustice John Roberts, okhekhela idale leSupreme Court.
“Mina uJoseph R. Biden ngiyafunga ukuba ngizasebenza ngilandela iziqondiso zewofisi kamongameli weMelika njalo ngivikele isisekelo sombuso welizwe leMelika.”
Umsekeli wakhe, uNkosikazi Kamala Harris, ufungiswe nguJustice Sonia Sotomayo
Ukufunga lokhu kutsho ukuthi uBiden usengumongameli wakwele Melika.
UBiden loNkosikazi Harris bafunge ibutho leMelika lihlome laphelela phandle kwesakhiwo seCongress ukwenzela ukuvimba abalandeli baka Trump ababethembise ukuthi bazahlasela ngosuku lolu besithi ukhetho lwebiwa ngabakubandla lama Democrats. Akulabufakazi obuveza lokhu.
UMongameli Donald Trump, umkakhe uNkosikazi Melania Trump lomdeni wonke, basuke namuhla ekuseni eWhite House bedlula eAndrews Airbase lapho abavalelise khona abantu bakwele Melika.
Ekhuluma ngesikhathi esifanayo, uNkosikazi Melania Trump ubonge kakhulu bonke abantu bakwele Melika.
UTrump wethule umbiko izolo kusihlwa lapho athe abekwenza kuzaqhubekela phambili.
Engakasuki eWhite House wethule omunye umbiko wokwesula amacala abantu abedlula ikhulu lamatshumi amahlanu – 150, okugoqela umculi uDwayne Michael Carter owaziwa ngokuthi nguLil Wayne loMnu. Steve Bannon, okuthiwa weba imali yokwakha umduli wokuvimba abantu bokuza emngceleni wakwele Melika lele Mexico.
Ngesikhathi uTrump evalelisa eAndrews Airbase, obekhokhela idale leSenate ekubandla lama Republicans, uMnu. Mitch McConnell, lokhokhela abakubandla lama Republicans edale leHouse of Representatives, uMnu. Kevin McCarthy, kade besenkonzweni loMnu. Joseph Biden loNkosikazi Kamala Harris lemuli zabo eWashington DC.
UMcConnell uthi uTrump watshotshozela udlakela edale leCongress mhlaka 6 Zibandlela lapho abalandeli abangena ngenkani bezama ukuvimba ukubalwa kwama electoral votes.
Umsekeli kaTrump, uMnu. Sikhumbuzo Mlalazi, ukhathazekile ngokusuka kuka Trump esikhundleni.
UMnu. Joseph Tshuma, okubandla leZanu PF, uthi bekumele uTrump avume ukuba unqotshiywe kukhetho nguBiden.
Abade bekumcimbi wokugcoba uBiden bagoqela abake bakhokhela ilizwe leMelika, uMnu. George Bush, uMnu. Bill Clinton labanye. Umsekeli kaTrump, uMnu. Mike Pence, laye usendaweni le.
Kukhangelelwe ukuthi uBiden uzasuka eCongress ayengena esigondlweni sikamongameli, iWhite House.
UBiden uthi uzimisele ukuguqula okunengi okwenziwa nguTrump, okugoqela ukuvimba abanye abantu bokuza abafisa ukuhlala kwele Melika.
Kukhangelelwe ukuthi uBiden uzakhuthaza inkokheli yelizwe leZimbabwe ukuba ingephuli amalungelo kazulu, kuqhutshwe kahle ezokhetho njalo kuqulwe konke okufunakalayo ukwenzela ukuba kwesulwe izijeziso zenotho ezafakelwa abanye abakubandla elibusayo lilizwe leMelika lamanye.
- Sithandekile Mhlanga
EleMelika Lilungiselela Ukugcoba uMnu. Joe Biden ngoLwesithathu Ukuthi Abengumongameli Welizwe

Abezomvikela bathi amasotsha la ayahlolwa ukwenzela ukuthi udlakela lungaqhamuki phakathi kwabanye babo abangabe besekela uMongameli Donald Trump, yena okhangelelwe ukutshiya isikhundla sakhe ngoLwesithathu.
UMnu. Joe Biden ukhangelelwe ukusuka lapho ahlala khona edolobheni leDelaware ayefika eWashington DC, ngoLwesibili, lapho azagcotshwa khona ngoLwesithathu ukuthi athathe intambo zombuso njengomongameli welizwe, elomsekeli wakhe uNkosikazi Kamala Harris.
Lokhu kwenzakala amasotsha ohlobo lweNational Guard lamanye enyakazela eWashington DC ukuze enqabele udlakela olungaqhamuka kulindawo ngemva kweziphithi-phithi ezaqhutshwa ngabasekeli bakaMongameli Donald Trump ekuqaleni kwayonale inyanga esakhiweni sephalamende eseCongress, besithi kwakulokuqilibezela kukhetho lokudinga umongameli.
Abezomvikela bathi amasotsha la ayahlolwa ukwenzela ukuthi udlakela lungaqhamuki phakathi kwabanye babo abangabe besekela uMongameli Donald Trump, yena okhangelelwe ukutshiya isikhundla sakhe kusasa.
Ukuze sihlaziye loludaba, iStudio 7, ixoxa lengcwethi ecubungula ezombusazwe uMnu. Rejoice Ngwenya.
- Gibbs Dube
Kulungiselelewa Ukugcotshwa Kuka Mongameli Omutsha eMelika Ibutho Lihlome Laphelela

Sokusele insuku ezimbili ukuthi kugcotshwe uMnu. Joseph Biden ukuba abe ngumongameli wakwele Melika kulandela ukuphika kuka Mongameli Donald Trump ukuba wanqotshwa kukhetho olwenziwa ngoLwezi nyakenye.
UTrump, osezathoniswa lidale leSenate icala lokutshotshozela abalandeli bakhe ukuba bengene edale leCongress ngenkani mhlaka 6 Zibandlela lamanye, kubikwa ukuba uzasuka esigodlweni sikamongameli eWhite House ngosuku kugcotshwa uBiden.
Ufisa ukuba avaleliswe ngamasotsha athi kumele afole eveza ukumhlonipha. Abalandela ezombusazwe bathi ufuna umhlaba wonke jikelele ubuke azakwenza ukhohlwe kancane ngokugcotshwa kuka Biden.
Okwamanje kulamasotsha afika inkulungwane ezingamatshumi amabili lanhlani - 25,000 avimbe phakathi laphandle kwedale leCongress lezinye indawo eziseduzane lokuzagcotshwa khona uBiden. Kwesatshwa ukuba abasekeli baka Trump abahlomileyo bengaphazamisa umcimbi lo.
UTrump usanda kwethula umlayezelo wokuthi uzasekela ukugcotshwa kuka Biden loba engasoze ahambe eCapitol okuzakwenziwa umcimbi wokugcoba umongameli omutsha.
Banengi abantu eZimbabwe abalandela okwenzakala eMelika. Omunye wabo nguMnu. Joseph Tshuma, owake wamela iPelandaba/Mpopoma edale lephalamende ekubandla leZanu PF.
Omunye njalo olandela udaba lolu nguMnu. Sikhumbuzo Mlalazi, umsekeli kaTrump.
Abantu eMelika sebevule amehlo bemelele okuzakwenzakala ngoLwesithathu kugcotshwa uBiden.
Amabutho, amapholisa ensitha labanye abezomvikela sebegcwele ezigodlweni zezabelo zonke kusenzelwa ukuvimba abalandeli baka Trump abalakho ukuhlasela ngezikhali. UTrump uthi ukhetho lwebiwa libandla lama Democrats. Akulabafakazi obusekela okukhulunywa nguTrump.
- Sithandekile Mhlanga
EleMelika Lithi Kungaqhamuka Olunye Njalo Udlakela Sokugcotshwa uMnumzana Biden Ukuthi Abengumongameli

Kulamapholisa kanye lamalunga ebutho amanengi agoqela aweNational Guard eWashington DC kanye lakwamanye amadolobho, amelele ukulondoloza ukuthula kulandela lesi isehlakalo, kusalindelwe ukugcotshwa kukaMnu. Biden ngoLwesithathu kuviki ezayo.
Abezomvikela kuhulumende weMelika baxwayisa ukuthi abantu beqaphele ngoba kungaba lolunye njalo udlakela kulelolizwe ngaphambilini kokugcotshwa kukaMnu. Joe Biden ukuthi abe ngumongameli.
Ugatsha lwe Federal Bureau of Investigations luthi abantu abahlomileyo bengatshengisela emadolobheni ehlukeneyo besola impumela yokhetho olwedluloyo besithi umongameli Donald Trump nguye owanqobayo kodwa waqilibezelwa.
Lokhu kwenzakala idale le congress lisahlolisisa ukuthi lusungule na ikhomishini yokudingisisa ngodlakela olwaqhamuka ekuqaleni kwayonale inyanga abatsheniselayo beze bengene kusakhiwo se Congress.
Kulamapholisa kanye lamalunga ebutho amanengi agoqela aweNational Guard eWashington DC kanye lakwamanye amadolobho, amelele ukulondoloza ukuthula kulandela lesi isehlakalo, kusalindelwe ukugcotshwa kukaMnu. Biden ngoLwesithathu kuviki ezayo.
Abantu abedlula ikhulu ababikwa baphatheka kuloludlakela sebabotshwa njalo kusadingwa abanye
- Gibbs Dube
EleMelika Seliphelelwe Ngamandla Na Okukhuthaza Ukubaluleka Kwezokhetho?

Kulabanye abantu abathi ukuxokozela kwezombusazwe kwele Melika, okukhanya kukhuthazwa nguMongameli Donald Trump olwisana lempumela yokhetho olwenziwe ngoLwezi nyakenye, sokululaze ilizwe leli kwanika ababusa ngocuku igunya lokuncindezela uzulu.
Ezinye izikhwicamfundo zithi ukuphumelela kwelizwe kukhanya ngokuqhutshwa kokhetho olubalulekileyo, ukulandela imithetho, ukunanza amalungela kazulu lokunye okutshiyeneyo. Zithi okwenzakale eMelika kulez’insuku, okulomongameli okhanya ephikisana lakho konke lokhu, sekuphazamise isimo sezombusazwe elizweni leli.
Ngakho-ke zithi eleMelika seliphelelwe ngamandla okukhuza inkokheli yakwamanye amazwe ebusa ngodlame.
UMongameli Trump usanda kutshotshozela abalandeli bakhe ukuba bangene ngenkani edale leCongress lapho okwakubalwa ama-electoral votes. Idale leHouse of Representatives selethule isinqumo sokuthi kumele athoniswe amacala ambalwa aveza ukuba kalandeli imithetho yelizwe.
UMnu. Mlungisi Dube, olandela ezombusazwe, uthi okwenziwe nguTrump kutshaphaza eleMelika.
Umsekeli webandla leZanu PF, uMnu. Believe Gaule, uthi okwenziwa nguTrump sokubisele emuva ilizwe leli kwezombusazwe.
UGaule uthi sokuzakuba nzima ukulalela okwethulwa lilizwe leMelika.
Umsekeli kaTrump, uMnu. Sikhumbuzo Mlalazi, uthi okwenzakala eMelika kuyalilulaza ilizwe leli.
Idale leSenate likhangelelwe ukuthi lizathonisa amacala etheswa uTrump uMnu. Joseph Biden, owebandla lama Democrats, esengene esikhundleni. UBiden ukhangelelwe ukuthi uzazama ukuvuselela isisindo sombuso welizwe leMelika lobanje kulabanye abathi kunzima ukukwenza lokhu.
- Gibbs Dube
Sokuqalile Ukuthoniswa Amacala EtheswaTrump eCongress Kwele Melika

Idale leHouse of Representatives eMelika likhangelelwe namuhla ukuthi lizakwethula ugwalo lwe-Impeachment, olumumethe izizatho zokususa uMongameli Donald Trump esikhundleni kulandela udlakela olwenziwe ngoLwesithathu ngeviki ephelileyo ngabalandeli bakhe eCapitol Hill eWashington DC.
Kodwa uTrump uyakuchothoza lokhu okwenziwa libandla lama Democrats.
Ibandla lama Democrats lithi uTrump watshotshozela udlakela olwenziwa ngabalandeli bakhe eCapitol Hill ngeviki ephelileyo, waqamba amanga esithi waqilwa kukhetho lukamongameli njalo wakhuluma okungekho emthethweni leziphathamandla zesabelo seGeorgia ecela ukuthi bamdingele amavoti angenza ukuthi anqobe uMnu. Joseph Biden kukhetho.
Okwenziwa ngabakubandla leli kusekelwa ngabanye abakubandla lama Republicans edale leSenate lele House of Representatives, abagoqela uMnu. Mitch McConnell, uMnu. Adam Kizinger, uNkosazana Lizzy Chaney labanye abathi uTrump wephule imithetho yelizwe.
Amalunga edale leHouse of Representatives, ikakhulu akubandla eliphikisayo, izolo kusihlwa avotele ukuthi umsekeli kamongameli, uMnu. Mike Pence, asebenzise i25th Amendment ukuze uTrump asuswe esikhundleni kungakafiki mhlaka 20 Zibandlela. UPence uthi kasoze akwenze lokhu.
Kukhangelelwe ukuthi abakubandla lama Democrats bazazama ukumsusa esikhundleni besebenzisa okubizwa ngokuthi yi-Impeachment. Bathi uTrump akumelanga ahlale esikhundleni ngoba ulakho ukutshotshozela umvukela elizweni njalo akumelanga angene ewofisini kahulumende impilo yakhe yonke bengamsusa esikhundleni. Lokhu sokucaphule uTrump.
Olandela okwenzakalayo, uMnu. Busani Mbuso Ntini, uthi kulula ukuvotela ukuba uTrump asuswe esikhundleni kudale leHouse of Representatives.
Lokhu ngokwesibili ukuba uTrump athoniswe edale leCongress kulandela okwenzakala nyakenye esetheswa icala lokuthi wacela ilizwe leUkrainne ukuba limcedise ukukhankasa kukhetho ngokungcolisa uBiden.
Okwamanje, sokugcwele abezomvikela eCapitol Hill abahlome baphelela kusenzelwa ukuvimba abafisa ukutshengisela mhlaka 20 Zibandlela kugcotswa uBiden.
- Gibbs Dube
Idale leHouse of Representatives Selizama Ukususa uTrump Esikhundleni

Ibandla lama Democrats likhangelelwe ukuthi ngoLwesibili lizakwethula ugwalo olujulileyo olwe-Impeachment edale leHouse of Representatives olumumethe amacala okujezisa uMongameli Donald Trump, okuthiwa wakhuthaza abalandeli bakhe ngeviki ephelileyo ukuba baphazamise ukubalwa kwama electoral votes okhetho lukamongameli edale leCongres.
Lokhu ngokwesibili ukuba uTrump etheswe amacala okungalandeli ngemfanelo imithetho yelizwe leMelika.
UNkosikazi Nancy Pelosi, okhokhela idale leHouse of Representatives, ngoMvulo ucele umsekeli kamongameli, uMnu. Mike Pence, ukuthi asebenzise imithetho yelizwe eyokususa umongameli esikhundleni.
UNkosikazi Pelosi uthi kungehlula ukuthi uPence asebenzise i25th Amendement, uzakwethula ugwalo lweImpeachment edale leHouse of Representatives.
Lokhu kukhanya kusekelwa ngamalunga wonke ebandla lakhe labanye abakubandla lama Republicans. Bafuna uTrump asuswe esikhundleni besithi wephule isisekelo sombuso welizwe ngokukhuthaza abasekeli bakhe ukuthi bangene ngenkani edale eCapitol Hill eWashington DC ngeviki ephelileyo.
Kodwa kukhanya engani uMnu. Joseph Biden, osanda kunqoba uTrump kukhetho lukamongameli, kakusekeli kakhulu lokhu esithi kuzaphazamisa ukulungisa okuhlupha abantu kwele Melika njengoba udaba lolu lulakho ukuthoniswa uTrump esephumile esikhundleni sikamongameli.
Akucaci ukuba idale leSenate lizakwenzani ngodaba lolu njengoba likhangelelwe ukuba lizaqala umsebenzi mhlaka 20 Zibandlela uTrump esuka esikhundleni.
Kulamanye amalunga edale leli akubandla lama Republicans athi kumele uTrump ajeziswe. UNkosikazi Pelosi uthi bazimisele ukujezisa uTrump.
Olandela udaba lolu, uMnu. Dan Moyo, odabuka eZimbabwe ohlala eMelika uthi benza kahle abafuna ukujezisa uTrump.
UMnu. Mbongeni Ndlovu uyakusekala okwenziwa nguTrump.
TEXT: Sokulabantu abambalwa asebebotshwe ngamapholisa besetheswa amacala okungena eCongress okungekho emthethweni, ukutshontsha impahla etshiyeneyo, ukubulala amafasitele lokunye edale leSenate lele House of Representatives, lokwenza udlakela.
- Gibbs Dube
USibusiso Moyo Uthi eleMelika Kalilalungelo Lokugilela Amanye Amazwe Imikhuba

UMnu. Sibusiso Moyo, umphathintambo wohlangothi lukahulumende olubona ngokudlelana lamanye amazwe, uthi ilizwe leMelika akumelanga ligilele amanye amazwe imikhuba kulandela ukuhlaselwa kwesakhiwo seCapitol Hill ngabalandeli bakamongameli Donald Trump ababefuna kumiswe ukubalwa ngama electoral votes ngamalunga edale leSenate lawe House of Representatives ngoLwesithathu ngeviki ephelileyo.
UMoyo wethule umbiko ngeSonto oveze ukuba ilizwe leZimbabwe limangaliswa ngokwenzakale eMelika, okuthiwa yilo elilombuso obalulekileyo.
UMoyo uthi kulandela okwenziwe ngabasekeli baka Trump, kumele eleMelika lihlolisise konke elikwenzayo emhlabeni wonke jikelele njalo lingethuleli amanye amazwe iziqondiso zokubusa.
EleMelika labambisana lamanye amazwe lafakela inkokheli yebandla leZanu PF izijeziso zenotho lisithi bephula amalungelo kazulu njalo kabaqhubi ukhetho ngemfanelo. Abalandeli bebandla leli bayakusekela okwethulwe nguMoyo besithi eleMelika seligcoliswe ngokwenzakale eCapitol Hill. UMnu. Malaki Nkomo ngomunye wabo.
UMnu. Dan Moyo, odabuka eZimbabwe ohlala eMelika, uthi uTrump usengcolise ilizwe leMelika.
Okwamanje ibandla lama Democrats selizama ukususa uTrump esikhundleni ngokusebenzisa imithetho yeCongress, okubizwa ngokuthi yi-Impeachment. Kukhangelelwe ukuthi ibandla leli lizaphanyeka udaba lolu kusasa edale leHouse of Representatives.
Amalunga edale leSenate akukhefu kuze kuyefika usuku lokufaka uMnu. Joseph Biden esikhundleni sikamongameli. Kukhanya engani idale leli kalisoze lihlafune udaba lolu lobanje kulabanye abakubandla lama Republicans abathi kumele uTrump ajeziswe ngalokhu akwenzileyo. Kulamalunga edale leCabinet lawo ahlolisisa imizamo yokususa uTrump esikhundleni
Abantu Abanengi Bethuswa Yikuhlaselwa Kwedale leCongress eMelika

Abanye abantu eZimbabwe bathi kubi kakhulu okwenziwe ngabalandeli baka Mongameli Donald Trump abangene ngenkani edale leCongress ngoLwesithathu kubalwa ama-electoral votes okhetho lukamongameli olwenziwe ngoLwezi nyakenye.
Kodwa bakhona njalo abasekela okwenziwe nguTrump okhuthaze ukuba benze lokhu. Amapholisa asebebophe abanye abantu abangene edale leSenate, eleHouse of Representatives lemawofisini abamele indawo ezitshiyeneyo zelizwe.
Asehlolisisa abangakwenza ngoTrump labanye bakhe abakhuthaza abalandeli laba ukuba bahambe eCapitol Hill bayekwenza santando.
Amalunga eHouse of Representatives asefuna ukwethesa uTrump icala lokwephula isisekelo sombuso welizwe.
Abantu abanengi kwele Zimbabwe bayakulandela konke lokhu emisakazweni lakumabonakude.
- Gibbs Dube
UBiden Ungena Esikhundleni Sikamongameli Okusemthethweni Kuxokozela Okumangalisayo eMelika

Amalunga edale leSenate leHouse of Representatives, ahlaselwe ngabalandeli baka Mongameli Donald Trump ngoLwesithathu abaleka eCapitol Hill, acine ehlela ama-electoral votes avumelena empondozankomo ngoLwesine ukuthi uMnu. Joseph Biden wanqoba uMongameli Donald Trump kukhetho lukamongameli olwenziwe ngoLwezi nyakenye.
Benze lokhu kulandela ukuxokozela okumangalisayo eCapitol Hill lapho abalandeli baka Trump abangene khona ngenkani besithi ukhetho lwebiwa nguBiden labanye bakhe.
Amapholisa abika ukuthi kubhubhe abantu abane kulandela ukuxokozela lokhu okwenze amalunga edale leSenate leHouse of Representatives abaleke eCapitol Hill. Aphenduke kuleyondawo amasotsha lamapholisa sebebophe abanye abalandeli baka Trump, othi waqilwa nguBiden kukhetho lukamongameli. Akulabufakazi obuveza lokhu.
Bekuhlafunwa udaba lwama electoral votes awesabelo seArizona abalandeli baka Trump bengena eCapitol Hill. UMnu. Ted Cruz, owebandla lama Republicans labanye bakhe, kade besithi ama-electoral votes awesabelo lesi kawenziwanga ngemfanelo.
Kulandela ukutshukana okwamahola ambalwa, uMnu. Mike Pence, umsekeli kamongameli, wethule umbiko othi sebevumelene ukuba uBiden wathola ama-electoral votes edlula amakhulu amathathu – 306 kwathi uTrump waba langamakhulu amabili lamatshumi amathathu lambili – 232.
UTrump, ovalelwe inkundla zakhe zokuxhumana eyeTwitter leye Facebook ngoLwesithathu kusihlwa kulandela ukwethula kwakhe imibiko okuthiwe ingamanga, usesithi uzasekela uBiden ukwenzela ukuthi angene ngemfanelo esikhundleni sikamongameli mhlaka 20 Zibandlela. Kulabanye abakudale leCabinet asebefuna ukumsusa esikhundleni njalo labalezikhundla eziphezulu kuhulumende wakhe asebetshiya umsebenzi besithi kabavumelani lokwenziwa nguTrump.
Banengi abantu abadabuka eZimbabwe abachothoza okwenzeiwa nguTrump. Omunye wabo nguMnu. Joseph Tshuma, owebandla leZanu PF.
Lokhu kusekelwa nguMfundisi Raphael Mthombeni othi banengi abantu abalemibono efana lalabo abangene ngenkani eCapitol Hill.
Kulabanye abasola indlela amapholisa avimbe ngayo abalandeli baka Trump abangene ngenkani eCapitol Hill. Bathi bekuzakufa abantu abanengi lokhu ngabe kwenziwe ngabantu abansundu.
- Gibbs Dube
Kwethulwa Amavoti Edale leU.S. Congress uTrump Esidla Amalahle Esithi Waqilwa Kukhetho Lukamongameli

Idale leCongress likhangelelwe ukuthi namuhla lizabala abavoti aweElectoral College aveza ukuba uMnu. Joseph Biden, owebandla lama Democrats, wanqoba uMongameli Donald Trump kukhetho lukamongameli olwenziwe ngoLwezi nyakenye.
UTrump ufuna ukuvimba impumela yokhetho lolu esithi waqilwa nguBiden lebandla eliphikisayo.
Abasekela uTrump abagoqela uSenator Josh Hawley, Senator Ted Cruz labanye bathi bazavimba impumela yokhetho ePennyslvania, Arizona lezinye indawo abathi ukhetho aluqhutshwanga ngemfanelo.
Bakhona njalo abaku House of Representatives abathi bazakwenza okufanayo. Kukhangelelwe ukuthi amalunga eSenate leHouse of Representatives bazahlafuna udaba lolu okwesikhathi eside umsekeli kamongameli, uMnu. Mike Pence abesesethula impumela yokhetho lolu.
UBiden ulama electoral vote edlula amakhulu amathathu – 306 kuthi uTrump ulangamakhulu amabili lamatshumi amathathu lambili – 232. UTrump uthi waqilwa kukhetho lolu. Akulabufakazi obuveza lokhu.
Abanye abalandeli bakhe bayatshengisela eWashington DC lezinye indawo besithi alwenziwanga ngemfanelo ukhetho eWisconsin, Pennyslvania, Georgia leMichigan okwanqoba khona uBiden.
Olandela ukhetho lolu, uMfundisi Raphael Mthombeni uthi akuyindawo okwenziwa libandla lama Republicans.
UMnu. Busani Mbuso Ntini uthi uTrump labanye bakhe bazama ukweba ukhetho.
Omunye njalo olandela ukhetho lolu, uMnu. Believe Gaule uthi okwenzakala eMelika kululaza ilizwe leli kwezombusazwe.
Kusenjalo, abakubandla lama Democrats abancintisa eGeorgia kukhetho oluphindwayo olwamalunga edale leSenate, uMfundisi Raphael Warnock loMnu. Jon Ossoff bakhangelelwe ukuthi bazanqoba uNkosazana Kelly Loeffler loMnu. David Perdue akade bemele isabelo lesi. Ibandla lama Democrats lizakhokhela idale leSenate kungenzakala lokhu.
- Gibbs Dube
UTrump Uzama Ukuguqula Impumela Yokhetho Ngokwethusela Iziphathamandla zeGeorgia

UMongameli Donald Trump ngempelaviki utshayele ucingo esinye isiphathamandla sesabelo seGeorgia asitshele ukuthi kumele adinge amavoti afika phose inkulungwane ezilitshumi lambili – 11,780 angenza ukuthi anqobe kukhetho lukamongameli kuleyo ndawo.
Lokhu sokuzondise abanye abakubandla lakhe leliphikisayo elama Democrats abathi UTrump ufuna ukuguqula okungekho emthethweni impumela yokhetho lwesabelo lesi okwanqoba uMnu. Joseph Biden, owebandla eliphikisayo.
UTrump uzwakale ecingweni encenga uMnu. Brad Raffensperger, ongusiba lukhulu wesabelo seGeorgia, obelegqwetha lakhe, uMnu. Ryan Germany, esithi ufuna amavoti la ukuze aguqule impumela yokhetho esabelweni lesi.
UTrump utshele uRaffenspeger, ongomunye wabasekeli bakhe abakhulu kubandla lama Republicans, ukuthi wanqoba esabelweni lesi ngakho-ke kungaba licala ukuthi angalandeli isicelo sakhe.
Kodwa uRaffenspeger uzwakale ecingweni esithi uTrump ukhuluma amanga awatshelwa ngamagqwetha akhe labantu abethula okungaqedakaliyo enkundleni yeTwitter. UTrump uthe kumele uRaffenspeger atshele ilizwe lonke jikelele ukuthi waphambanisa kubalwa amavoti ngakho-ke isiguqukile impumela yokhetho.
UTrump wanqotshwa esabelweni lesi nguBiden ngamavoti edlula inkulungwane ezilitshumi lanye lengxenye - 11,779. Kulamanye amalunga ebandla lama Republicans abakudale leSenate lele House of Representatives abathi bazaphikisa impumela yokhetho ngoLwesithathu ngesikhathi kubalwa amavoti edale leCongress.
Bathi ukhetho lwebiwa libandla lama Democrats eGeorgia, Michigan, Wisconsin lePennyslvania. Imithethwandaba eminengi ithi akulabufakazi obuveza lokhu.
UMnu. Busani Mbuso Ntini, odabuka eZimbabwe ohlala kwele Melika, uthi kulihlazo okwenziwa nguTrump.
UMnu. Siphosami Moyo uthi kuyethusa okwenziwa nguTrump.
Kulabanye abakubandla lama Republicans abathi kulungile okwenziwa nguTrump ofuna kuqhutshwe kahle ukhetho kwele Melika lobanje izabelo zonke zisithi abantu bavota kahle ngoLwezi nyakenye.
Uhulumende kaTrump wabika ukuthi ukhetho lwenziwa ngemfanelo. UBiden ulama electoral votes edlula amakhulu amathathu – 306 kuthi uTrump ulangamakhulu amabili lamatshumi amathathu lambili – 232.
Amalunga eSenate eMelika Azama Ukuvimba Impumela Yokhetho Okwanqoba uJoseph Biden

Sokulamalunga edale leSenate alitshumi lambili abathi bazaphikisa impumela yokhetho lukamongameli eMelika ngoLwesithathu kubalwa amaElectoral Votes ngamalunga eSenate lawe House of Representatives.
USenator Josh Hawley nguye oqale ukukhuluma ngodaba lolu wasekelwa ngabanye abagoqela uSenator Ted Cruz abathi ukhetho lwebiwa libandla lama Democrats.
Isisekelo sombuso welizwe sikubeka sobala ukuthi abavoti awenziwe yiElectoral College kumele abalwe mhlaka 6 Zibandlela. Imithethwandaba eminengi ithi akulabufakazi obuveza ukuthi ukhetho lwebiwe nguMnu. Joseph Biden lebandla lakhe.
UMongameli Donald Trump wethula imibiko eminengi enkundleni yokuxhumana eyeTwitter esithi ukhetho aluqhutshwanga ngemfaneli eGeorgia, Pennylvania, Wisconsin leMichigan okwanqoba uBiden.
Ababona ngezokhetho bathi ukhuluma konke lokhu ngenxa yokuthi wanqotshwa nguBiden. Banengi abalandela ukhetho lolu abadabuka kwele Zimbabwe. Omunye wabo nguMnu. Mncedisi Khuthe ohlala eNtabazinduna.
UMnu. Melusi Dlala laye uyakulandela okwenzakala eMelika.
UMnu. Washington Ncube, ohlala eSikente, eNkayi, uthi kuyamangalisa okwenziwa nguTrump.
UBiden ulama electoral votes edlula amakhulu amathathu – 306 kuthi uTrump ulangamakhulu amabili lamatshumi amathathu lambili – 232.
Abacubungula ezombusazwe bathi amalunge edale leSenate lele House of Representatives kawasoze aguqule impumela yokhetho lukamongameli olwenziwe ngoLwezi nyakenye.
- Gibbs Dube
UTrump Utshaya Phansi Ngenduku Esithi Uzaguqula Impumela Yokhetho Lukamongameli

Kulabanye abakubandla lama Republicans abakudale leSenate lele House of Representatives abathi bazaphikisa impumela yokhetho lukamongameli okunqobe uMnu. Joseph Biden webandla lama Democrats.
UMongameli Donald Trump ukhala ngokuthi waqilwa kukhetho olwenziwe ngenyanga edluleyo lobanje kungelabufakazi obuveza ukuthi uBiden labanye bakhe baphekapheka impumela yokhetho lolu.
Ingcwethi kwezombusazwe zithi akusoze kuphumelele okwenziwa libandla lama Republicans elifuna kuguqulwe impumela yokhetho eGeorgia, Pennyslvania, Michigan leWisconsin okwanqobe uBiden olama electoral votes edlula amakhulu amathathu – 306.
UTrump ulama electoral votes angamakhulu amabili lamatshumi amathathu lambili – 232. Kulabanye abantu abathi okwenziwa nguTrump kuzaveza isimo sezombusazwe kwele Melika. UMnu. Mpumelelo Mafu uyakuncoma okwenziwa nguTrump.
UMnu. Ndabezinhle Khuthe uthi uTrump sokumele asuke esikhundleni.
Abanye sebelungiselela umbuso kaBiden. UMnu. Reason Wadenga, ohlala eGungwe esabelweni seMatabelalend South, ukhangelele ukuthi uBiden uzanceda ilizwe leZimbabwe ngokutshiyeneyo.
UTrump usecele abalandeli bakhe ukuthi bathi gwaqa eWashington DC mhlaka 6 Zibandlela ngesikhathi idale leSenate lele House of Representatives ehlolisisa amavoti awenziwe yiElectoral College.