BULAWAYO —
Abalobi, ababazi, abaculi labanye abakuloluhlangothi koBulawayo bathi uhulumende uyasilela ekugcwaliseni izinqumo avumelana lazo lamanye amazwe zokukhuthaza ukusetshenziswa kwamasiko atshiyeneyo abantu bonke elizweni ukuze kungabi lezinye indimi lemikhuba ekhanya ingcono kuleyabanye.
Bekhulumisana lamalunga ohlangothi lomanyano wamazwe omhlaba olukhangela ezamasiko iUnited Nations Educational, Scientific and Cultural Organisation –UNESCO kanye lekhomishini kahulumende ekhangela lumsebenzi iNational Commission for UNESCO, abadlali laba bathi selokhu ilizwe lavuma ukulandela isinqumo esikhangelana lamasiko ese Convention on the Protection and Promotion of the Diversity of Cultural Expressions, akukho okwenziwayo ukuze abantu bemihlobohlobo elizweni benelise ukuthuthukisa imikhuba yabo benelise ukuziphilisa ngalindlela.
Abadlali laba bathi okwenzakalayo yikuthi abampofu njengabomama abenza amabhasikithi eBinga babuya bathathelwe impahla yabo banikwe amasepa lezigqoko ezindala impahla yabo isiyathengiswa phandle kwelizwe ngabantu bakwezinye indawo abalemali.
Owenza amafilimu, uNkosikazi Priscilla Sithole Ncube, uthi sebediniwe ngokubizwa kuphela ukuzogida emikhosini yelizwe kumbe endaweni zokwethekelela kodwa babuyele emizini yabo bephethe izandla ngoba abakwenzayo kungakhangelwa njengomsebenzi.
Umlobi wemidlalo, uMnumzana Styx Mhlanga, uthi uhulumende uvamile ukwenza izinqumo ezikhanya zilonhlonzi njalo zizaletha intuthuko kodwa lapho sokukhulunywa ngokuthi zilandelwe kuswelakale ongakwenza lokhu.
Uthi indawo emadolobheni ezazikhuthaza ukuthi uzulu ayezithokozisa ngemikhuba lamasiko akhe, ama Community Halls, se abangamanxiwa nje ngoba zingasela ozinakekelayo osokwenze izipho kwezamasiko ziphele ebantwini.
Ekhuluma le Studio Seven, ngemva kwalumhlangano, umlobi wengwalo zabantwana ngesiNdebele, isiSotho kanye leSikalanga, uNkosazana Sibongile Mkandla, uthi kulenkethabetshabi nxa kukhangelwa indlela uhulumende aphatha ngayo ezamasiko kanye lendimi ezitshiyeneyo elizweni.
Obona ngokuhanjiswa kwenhlelo eUNESCO, uMnumzana Chimbidzikai Mapfumo uthi bayazama ngazo zonke indlela ukuze abadlali bakuleli bathole amathuba okwenza umsebenzi wabo ngendlela lendimi ezitshiyeneyo zisetshenziswe kungakhathalekile ukuthi bavela kuwuphi umhlubulo welizwe. Uthi bathemba ukuthi ukwehlukaniswa kogatsha lwezemidlalo lolwemfundo luzakwenza abemidlalo bathole imali ethe xaxa kuleyakweminye iminyaka.
Umhlangano lo walamhla ungomunye wemihlangano eyenziwa yi UNESCO ukuqoqa imbono yabadlali phambilini komhlangano wayo omkhulu wamazwe wonke omhlaba Iunesco General Conference ozenziwa ngoLwezi eFrance.
Bekhulumisana lamalunga ohlangothi lomanyano wamazwe omhlaba olukhangela ezamasiko iUnited Nations Educational, Scientific and Cultural Organisation –UNESCO kanye lekhomishini kahulumende ekhangela lumsebenzi iNational Commission for UNESCO, abadlali laba bathi selokhu ilizwe lavuma ukulandela isinqumo esikhangelana lamasiko ese Convention on the Protection and Promotion of the Diversity of Cultural Expressions, akukho okwenziwayo ukuze abantu bemihlobohlobo elizweni benelise ukuthuthukisa imikhuba yabo benelise ukuziphilisa ngalindlela.
Abadlali laba bathi okwenzakalayo yikuthi abampofu njengabomama abenza amabhasikithi eBinga babuya bathathelwe impahla yabo banikwe amasepa lezigqoko ezindala impahla yabo isiyathengiswa phandle kwelizwe ngabantu bakwezinye indawo abalemali.
Owenza amafilimu, uNkosikazi Priscilla Sithole Ncube, uthi sebediniwe ngokubizwa kuphela ukuzogida emikhosini yelizwe kumbe endaweni zokwethekelela kodwa babuyele emizini yabo bephethe izandla ngoba abakwenzayo kungakhangelwa njengomsebenzi.
Umlobi wemidlalo, uMnumzana Styx Mhlanga, uthi uhulumende uvamile ukwenza izinqumo ezikhanya zilonhlonzi njalo zizaletha intuthuko kodwa lapho sokukhulunywa ngokuthi zilandelwe kuswelakale ongakwenza lokhu.
Uthi indawo emadolobheni ezazikhuthaza ukuthi uzulu ayezithokozisa ngemikhuba lamasiko akhe, ama Community Halls, se abangamanxiwa nje ngoba zingasela ozinakekelayo osokwenze izipho kwezamasiko ziphele ebantwini.
Ekhuluma le Studio Seven, ngemva kwalumhlangano, umlobi wengwalo zabantwana ngesiNdebele, isiSotho kanye leSikalanga, uNkosazana Sibongile Mkandla, uthi kulenkethabetshabi nxa kukhangelwa indlela uhulumende aphatha ngayo ezamasiko kanye lendimi ezitshiyeneyo elizweni.
Obona ngokuhanjiswa kwenhlelo eUNESCO, uMnumzana Chimbidzikai Mapfumo uthi bayazama ngazo zonke indlela ukuze abadlali bakuleli bathole amathuba okwenza umsebenzi wabo ngendlela lendimi ezitshiyeneyo zisetshenziswe kungakhathalekile ukuthi bavela kuwuphi umhlubulo welizwe. Uthi bathemba ukuthi ukwehlukaniswa kogatsha lwezemidlalo lolwemfundo luzakwenza abemidlalo bathole imali ethe xaxa kuleyakweminye iminyaka.
Umhlangano lo walamhla ungomunye wemihlangano eyenziwa yi UNESCO ukuqoqa imbono yabadlali phambilini komhlangano wayo omkhulu wamazwe wonke omhlaba Iunesco General Conference ozenziwa ngoLwezi eFrance.