អ្នកភូមិនៅតំបន់មានទំនាស់ដីធ្លីនៅស្រុកគាស់ក្រឡ ខេត្តបាត់ដំបងនិយាយថា ពួកគេបានមកកាប់ឆ្ការព្រៃនៅក្នុងស្រុកគាស់ក្រឡ ខេត្តបាត់ដំបង តាំងពីជិត១០ឆ្នាំមុន ដើម្បីរស់នៅ ហើយពួកគេយល់ថា នេះជាគម្របព្រៃឈើរបស់រដ្ឋ មិនមែនជាកម្មសិទ្ធិឯកជនណានោះទេ។ ប៉ុន្តែក្រោយមក ក្នុងឆ្នាំ២០១៥ ជម្លោះដីធ្លីក៏កើតឡើង ហើយពួកគេត្រូវបានឧកញ៉ាម្នាក់ឈ្មោះ សង ថន ដែលមានទីលំនៅក្នុងខេត្តបាត់ដំបង ចោទថា កាន់កាប់ដីរបស់លោក ដែលមាននៅក្នុងតំបន់នោះជាង៥ពាន់ហិកតា។
ឧកញ៉ាដែលមានបុរីផ្ទះល្វែង សង ថន ក្នុងក្រុងបាត់ដំបង ត្រូវបានអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយឃាត់ខ្លួនហើយកសាងសំណុំរឿងទៅតុលាការ។ តុលាការរាជធានីភ្នំពេញបានសាកសួររូបលោក ព្រមទាំងអភិបាលរងខេត្តបាត់ដំបងម្នាក់ទៀត។
រស់នៅក្បែរភ្នំវែង ក្នុងភូមិតានួត ឃុំព្រះផុស ស្រុកគាស់ក្រឡ លោក ស៊ឹប គូ អ្នកភូមិម្នាក់ អាយុ៤៩ឆ្នាំថ្លែងប្រាប់ VOA ថា លោកជាអ្នកស្រុកក្នុងខេត្តកំពត ហើយបានមករកស៊ីនៅស្រុកគាស់ក្រឡ រហូតដល់បានកាប់ឆ្ការដីព្រៃប្រមាណ១០ហិកតា តាំងពីឆ្នាំ២០០៩មក។ លោកថា លោកពុំមានដីរស់នៅ ហើយមានបំណងចាប់ដីនៅទីនេះដើម្បីរស់នៅ។ លោកបន្តថា លោកកាប់ឆ្ការព្រៃនោះ ហើយលោកមិនបានដឹងថា មានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងឧកញ៉ាសង ថន នោះទេ។រហូតមកដល់ពេលនេះ លោកបានដាំដំឡូង ខ្នុរ ស្វាយនិងទៀបនៅលើដីនោះ។
លោកថ្លែងប្រាប់ VOA កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ថា៖ «នៅនេះ ខ្ញុំមករកស៊ីនៅហ្នឹង។ មកដល់ ឃើញដីនៅទំនេរ ក៏ខ្ញុំអត់មានដី មានធ្លីនៅ ក៏ខ្ញុំចាប់អាស្រ័យផលទៅ»។
លោក ស៊ឹប គូ ក៏ដូចជាប្រជាពលរដ្ឋជាង២០០ គ្រួសារទៀត ដែលអះអាងថាពួកគេបានកាន់កាប់ដីនោះយូរមកហើយអះអាងថា វាមិនមែនជាដីរបស់ឧកញ៉ា សង ថន នោះទេ។ ប៉ុន្តែពួកគេឆ្ងល់ថា ហេតុអ្វីបានជាឧកញ៉ារូបនេះថាជាដីរបស់លោក ដែលមានទៅដល់ជាង៥ពាន់ហិកតា។ ជម្លោះមានតាំងពីឆ្នាំ២០១៥ រហូតដល់មានការប្តឹងផ្តល់ ហើយអ្នកភូមិ៧នាក់ត្រូវបានតុលាការខេត្តបាត់ដំបងកាត់ទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ១ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់២០លានរៀលក្នុងមួយនាក់។
ក្រោយការឃាត់ខ្លួនលោក សង ថន ក្នុងជម្លោះដីធ្លីនេះ លោក ស៊ឹប គូ ស្នើឲ្យរដ្ឋាភិបាលវែកមុខអ្នកពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត ដែលលោកថា បានចូលដៃជាមួយលោកសង ថនក្នុងការគ្រប់គ្រងដីនៅទីនេះ ហើយមិនបានដោះស្រាយជម្លោះនេះជូនដល់ប្រជាពលរដ្ឋ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «សំណូមពរឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលជួយចាត់វិធានការអំពើពុករលួយរបស់លោក សង ថន។ មួយទៀតពាក់ព័ន្ធនឹងអាជ្ញាធរផ្សេងៗដើម្បីវែកមុខរកជនដែលលោភលន់នេះរកឲ្យឃើញ»។
ស្រុកគាស់ក្រឡ ជាអតីតតំបន់ផ្តាច់ខ្លួនខ្មែរក្រហម ដែលនៅជាប់នឹងស្រុកសំឡូត។ ក្រោយការផ្តាច់ខ្លួន ដីតំបន់នេះត្រូវបានចែកដល់យោធា ដើម្បីពួកគេអាចរស់នៅបាន។
មន្រ្តីសម្របសម្រួលរបស់អង្គការលីកាដូ លោក ហេង សាយហុង ដែលធ្លាប់ចេញចូលតំបន់នេះជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ មានប្រសាសន៍ថា គាស់ក្រឡជាតំបន់យោធា ក្រោយសមាហរណកម្មឆ្នាំ១៩៩៨ ហើយរដ្ឋមានគោលការណ៍ក្នុងការចែកដីទៅយោធិនប៉ុន្តែការចែកនោះមិនមានការវាស់វែងនិងឯកសារត្រឹមត្រូវទើបនាំឲ្យមានជម្លោះរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។
លោកបន្តថាជម្លោះដីធ្លីជាមួយលោក សង ថន ទើបផ្ទុះឡើងក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយ ហើយកាលពីដើមឡើយប្រជាពលរដ្ឋដឹងថា លោកសង ថន គ្រប់គ្រងដីរាប់ពាន់ហិកតា ហើយអាជ្ញាធរក៏មិនមានវិធានការអ្វីដែរ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «អ្នកណាក៏គេឆ្ងល់ដែរ ម៉ាគាស់ក្រឡម៉ាខេត្តបាត់ដំបងហ្នឹង។ ខ្ញុំចុះអស់ហើយ ម៉ាស្រុកគាស់ក្រឡហ្នឹង គឺខ្ញុំឃើញម៉ាប៉ែកដីសង ថន ម៉ាវាលដ៏ធំល្វឹងល្វើយរហូតដល់ជើងភ្នំ រាប់សិបពាន់ហិកតា។ ខ្ញុំចេះតែឆ្ងល់ដែរគេចេះតែមានសេចក្តីសុខ។គេមានរបងហ៊ុមទៅ អត់មានអ្នកណាទៅរករឿង។ ខ្ញុំចេះតែឆ្ងល់ដែរ។ គេមានសេចក្តីសុខជាមួយអាជ្ញាធរអី»។
ប្រជាពលរដ្ឋឲ្យដឹងថា ករណីដីធ្លីនៅទីនេះត្រូវបានប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនប្តឹងទៅមេធាវីរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុន សែនរហូតដល់មានការចុះត្រួតពិនិត្យផងដែរ។
ពលរដ្ឋម្នាក់ទៀតដែលមានជម្លោះដីធ្លីដែរ គឺលោក យួម យឿប អាយុ៤៩ឆ្នាំ មានប្រសាសន៍ថា កន្លងទៅលោក សង ថន ធ្លាប់ប្រាប់ប្រជាជនថាលោកនឹងមិនអនុញ្ញាតឲ្យប្រជាពលរដ្ឋណាយកដីរបស់លោកនោះទេ។ ប៉ុន្តែប្រជាពលរដ្ឋថា ពួកគេកាប់ឆ្ការដីនោះ ហើយពួកគេយល់ថា មិនមានម្ចាស់នោះទេ។
លោក យឿប ត្រូវបានតុលាការកាត់ទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារមួយឆ្នាំ តែមិនត្រូវបានចាប់ដាក់ពន្ធនាគារនោះទេ ។ លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «គាត់អត់គោរពតាមគោលការណ៍ច្បាប់ទេ។គាត់នៅតែបំពាន។បើនិយាយទៅ គោលគំនិតរបស់គាត់គាត់ចង់យកពួកខ្ញុំដាក់គុកបណ្តោយ។ គាត់និយាយថា មួយចង្អាម គាត់អត់ឲ្យផង»។
ពលរដ្ឋម្នាក់ទៀតគឺលោក ម៉ម កាក់ អាយុ៥០ឆ្នាំ មានប្រសាសន៍ថា ពលរដ្ឋនៅទីនេះជាច្រើនគ្រួសាររងគ្រោះក្នុងជម្លោះដីធ្លីជាមួយលោកសង ថន។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ពលរដ្ឋនៅទីនេះ អ្នកណាក៏គ្រោះថ្នាក់ពីសង ថន ដែរ។មិនមែនតែគ្រួសារពួកខ្ញុំនេះទេ»។ លោកបន្តថាកន្លងទៅ មានការជជែកពីសំណង តែលោកថា ប្រជាពលរដ្ឋក៏ដូចជារូបលោកមិនអាចទទួលសំណងតិចតួចដែលផ្តល់ឲ្យនោះទេ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «យកទៅ!ចង់ឲ្យសំណង ។ចង់ឲ្យកាត់ឆ្វៀលគេយកខ្លះវិញ។ ខ្ញុំអត់ព្រមទេ។ សំណងថា៥០០(ដុល្លារ) ៨០០(ដុល្លារ)។ ខ្ញុំថាខ្ញុំសួរទៅវិញថាខ្ញុំយកលុយហ្នឹងទៅធ្វើអី។ លុយ៥០០(ដុល្លារ) ៨០០ ខ្ញុំយកចេញពីនេះទៅ ចេញទៅ ទាល់តែជួលផ្ទះសំណាក់គេ»។
បើតាមប្រជាពលរដ្ឋលោកសង ថនមានគ្រឿងចក្រនៅទីនេះ ហើយកំពុងកាយថ្មភ្នំតារ៉ែននៅក្នុងស្រុកគាស់ក្រឡផងដែរ។
ពលរដ្ឋម្នាក់ទៀតលោក គៀត តុងខេង អាយុ៥៣ឆ្នាំ មានប្រសាសន៍ថា លោកធ្លាប់ជាប់ពន្ធនាគារ១ខែក្នុងរឿងដី ធ្លីនេះ ហើយត្រូវបានដោះលែងវិញ។ លោកបន្តថា លោកត្រូវបានចោទប្រកាន់ថា កាន់កាប់ដីឯកជនរបស់លោកសង ថន។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ដល់ពេលសួរហេតុផលវាអត់មានការងារជាក់ស្តែងផង។ខ្ញុំមកកាត់ព្រៃ អត់មានមករំលោភលើដីរបស់គេផង!។មុនដំបូងចោទខ្ញុំថា ខ្ញុំមិនគោរពដីកាពីអធិការទៅ។ដល់ពេលដល់តុលាការថាខ្ញុំមិនគោរពកម្មសិទ្ធិឯកជន»។
យោងតាមសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការខេត្តបាត់ដំបងចុះថ្ងៃទី២៤ ខែមេសាឆ្នាំ២០១៩ ចៅក្រុមជំនុំជម្រះរបស់តុលាការខេត្តបាត់ដំបង លោកឡូយ ចាន់ត្រា និងតំណាងអយ្យការលោកផាន រតនា ជាព្រះរាជអាជ្ញារងខេត្តបាត់ដំបងបានសម្រេចផ្តន្ទាទោសពលរដ្ឋ៧នាក់ ដែលមានលោក គៀត តុងខេង លោក ម៉ម កាត់ លោកយួម យឿប លោក ម៉ែត អន លោក ឆាយ ឈឿត លោក ឆុន ឈើន និងលោក ហ៊ុល ខឿន ដាក់ពន្ធនាគារ១ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់២០លានរៀលម្នាក់ ពីបទប៉ះពាល់កម្មសិទ្ធិឯកជនតាមបញ្ញត្តិមាត្រា២៤៨ និងមាត្រា២៥៣ នៃច្បាប់ភូមិបាល ដែលប្រព្រឹត្តទៅនៅភូមិតានួត ឃុំព្រះផុស កាលពីអំឡុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៥។
ក្នុងកិច្ចប្រជុំគណៈរដ្ឋមន្រ្តីកាលពីថ្ងៃសុក្រសប្តាហ៍មុន លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បញ្ជាឲ្យក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ និងរដ្ឋបាលខេត្តបាត់ដំបងដកហូតដីពីលោក សង ថន ត្រឡប់មកវិញ ដោយបានចោទឧកញ៉ារូបនោះថា «បានទន្ទ្រានរំលោភយកដោយខុសច្បាប់»។ លោក ហ៊ុន សែន ក៏បានបញ្ជាឲ្យរដ្ឋបាលខេត្តបាត់ដំបងគ្រប់គ្រង និងរក្សាទុកសម្រាប់ធ្វើប្រទានកម្មជូនប្រជាពលរដ្ឋក្នុងគោលដៅសម្បទានសង្គមកិច្ច។
លោក ហ៊ុន សែន បន្តថា អង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយត្រូវធ្វើការងារនេះបន្តទៅទៀត។ លោកបញ្ជាក់ថា ដំណាក់កាលនេះ ជាពេលដែលត្រូវចាត់វិធានការលើរាល់ជនខិលខូចទាំងឡាយណា ដែលឃុបឃិតគ្នាយកដីរដ្ឋ និងដីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ហើយប្រើកលល្បិចផ្សេងៗ។ លោកថា បុគ្គលបែបនេះត្រូវផ្តន្ទាទោស ហើយឈានទៅដល់ការដកហូតមុខតំណែង និងត្រូវបណ្តេញចេញពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាតែម្តង។
នៅក្នុងឯកសារមួយច្បាប់ចុះថ្ងៃទី៦ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៦ ដែលពលរដ្ឋមានជម្លោះបានដឹងឮ លោក សង ថន បានសរសេរទៅកាន់លោក ស ខេង រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងមហាផ្ទៃថា លោកបានទិញដីចំនួន៥១៤៤ហិកតា ដែលស្ថិតក្នុងឃុំព្រះផុស ឃុំឆ្នាល់មាន់ និងឃុំដូនបា តាំងពីឆ្នាំ២០០០ ដែលជាដីគោលនយោបាយរបបយោធាអភិវឌ្ឍន៍យោធាភូមិភាគទី៥។ លោកសរសេរបន្តថា លោកបានកាន់កាប់ និងអាស្រ័យផលតាំងពីឆ្នាំ២០០០ តែមិនទាន់មានបណ្ណសម្គាល់សិទ្ធិកាន់កាប់នោះទេ ហើយប្រជាពលរដ្ឋនាំគ្នាមកកាប់ទន្រ្ទានលើដីរបស់លោក។
លោក សង ថន បន្តថា ត្រង់ចំណុចភ្នំស្នរ ភូមិតានួត ឃុំព្រះផុស មានប្រជាពលរដ្ឋ១៣៣ នាក់ ទៅទន្ទ្រានយកដីអស់ចំនួន៣០០ ហិកតា។ ហើយត្រង់ចំណុចភ្នំសំរោង ភូមិសំរោង ឃុំឆ្នាល់មាន់ មានប្រជាពលរដ្ឋ និងយោធិនចំនួន៦៦ គ្រួសារទៅទន្រ្ទាននិងបានដំាំដុះអស់ចំនួន១៦៣ហិកតា។
ទោះជាយ៉ាងណា លោកថា លោកសម្រេចប្រគល់ដីរបស់លោកចំនួន៧០០ ហិកតាដើម្បីដោះស្រាយជម្លោះនេះ ដែលក្នុងនោះ២០០ ហិកតា សម្រាប់ធ្វើសួនធម្មជាតិសម្តេចក្រឡាហោម ស ខេង នៅស្រុកគាស់ក្រឡនេះ ៥០០ហិកតា សម្រាប់ដោះស្រាយទំនាស់ជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ តែលោកសុំដូរទីតាំងមកយកនៅចំណុចភ្នំសំរោង ភូមិសំរោង ឃុំឆ្នាល់មាន់វិញ។ ឧកញ៉ារូបនេះបន្តថា ចំណែកដី៣៧ ហិកតាទៀត ទុកឲ្យលោក ស ខេង ប្រើប្រាស់តាមតម្រូវការចាំបាច់។
ឧកញ៉ារូបនោះបញ្ជាក់ថា ចំណែកដីដែលនៅសល់៤៤៤៤ ហិកតា លោកស្នើសុំរដ្ឋមន្រ្តីមហាផ្ទៃ ចេញជាគោលការណ៍ដោយអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ដើម្បីធ្វើបណ្ណសម្គាល់កាន់កាប់។
ប៉ុន្តែប្រជាពលរដ្ឋប្រាប់ VOA ថា មិនមានដំណោះស្រាយដូចការស្នើសុំនេះទេ។
ប៉ុន្តែក្រោយមកទៀត មានលិខិតមួយច្បាប់ទៀតដែលចេញដោយអតីតអភិបាលខេត្តបាត់ដំបង គឺលោក ច័ន្ទ សុផល ចុះថ្ងៃទី៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៧ ដែលក្នុងនោះ អតីតអភិបាលខេត្តរូបនោះ លើកឡើងទៅលោក ស ខេងថា ស្នើសុំគោលការណ៍កាត់ដីពីលោក សង ថន ចំនួន២៥០០ ហិកតា ចែកជូនប្រជាពលរដ្ឋ៤៦៣ ហិកតា និង២០០ ហិកតាធ្វើឧទ្យានធម្មជាតិ ២៥ ហិកតាសម្រាប់បុណ្យរុក្ខដាំកូនឈើ និងនៅសល់១៨១២ ហិកតា ស្នើលោក ស ខេង រក្សាទុកជាដី ត្រៀមបម្រុងរបស់រដ្ឋបាលខេត្តសម្រាប់ប្រើប្រាស់ជាប្រយោជន៍របស់ខេត្ត។
បន្ទាប់មក លោក ស ខេង បានចេញលិខិតមួយចុះថ្ងៃទី២៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៧ ឆ្លើយតបថា លោកយល់ព្រមតាមសំណើនេះ។ ប៉ុន្តែប្រជាពលរដ្ឋលើកឡើងថា មិនទាន់មានការដោះស្រាយណាមួយនោះទេ រហូតដល់ថ្ងៃលោក សង ថន ត្រូវបានចាប់ខ្លួន។
សារព័ត៌មានកោះសន្តិភាពកាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៨ បានចុះផ្សាយថា លោក សង ថន បានប្តឹងលោក ស៊ូ អារ៉ាហ្វាត់ អភិបាលរងខេត្តបាត់ដំបង ដែលទទួលបន្ទុកដោះស្រាយទំនាស់ដីធ្លី ដោយចោទអភិបាលរងខេត្តរូបនោះថា បានក្លែងឯកសារដាក់ទៅលោក ស ខេង ក្នុងការសុំកាត់ដីរហូតដល់២៥០០ ហិកតា មិនមែន៧០០ហិកតា ដូចការស្នើសុំនោះទេ។ សារព័ត៌មាននេះ បានដកស្រង់សម្តីរបស់លោក សង ថនថា អភិបាលរងខេត្តបាត់ដំបងនោះ បានយកប្រាក់របស់លោកចំនួន២៥០០០ដុល្លារទៀត ដោយសន្យាថា យកទៅរត់ការធ្វើប្លង់ដីឲ្យលោក។
VOA មិនទាន់អាចសុំការអត្ថាធិប្បាយពីលោក ឱម យ៉ិនទៀង ប្រធានអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ និងលោក ងួន រតនៈ អភិបាលខេត្តបាត់ដំបងបាននៅឡើយទេ។
លោក ស៊ឹប គូ ដែលតំណាងឲ្យប្រជាពលរដ្ឋជាង២០០ គ្រួសារ ដែលមានជម្លោះ ស្នើឲ្យរដ្ឋាភិបាលកាត់ឆ្វៀលដូចនេះឲ្យប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីឲ្យពួកគេអាចរស់នៅបានដោយស្របច្បាប់ និងបញ្ចប់ជម្លោះត្រឹមប៉ុណ្ណេះ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ប្រជាពលរដ្ឋដូចជារូបខ្ញុំសូមឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលជួយធ្វើជាប្លង់រឹង ក៏ដូចជាបណ្ណកាន់កាប់ហ្នឹង ឲ្យបានឆាប់រហ័ស ព្រោះការបារម្ភរបស់ប្រជាពលរដ្ឋគឺបារម្ភខ្លាចមានរឿងរ៉ាវថ្ងៃក្រោយទៅ»៕
