អនុគណកម្មការមួយរបស់សភាតំណាងរាស្រ្តសហរដ្ឋអាមេរិកបានពិភាក្សាដេញដោលលើបញ្ហាបំណុលដែលកម្ពុជាជំពាក់តាំងពីសម័យសង្គ្រាម ។
រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិកបានប្រាប់ដល់អង្គសវនាការមួយរបស់សភាតំណាងរាស្រ្តថាប្រទេសកម្ពុជាត្រូវតែសងប្រាក់បំណុលខ្លះមកឱ្យអាមេរិកសិនមុននឹងអាចទទួលបានការពិចារណាថាតើនឹងត្រូវលប់បំណុលចោលឬបង្វែទៅសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍផ្សេងៗទៀត។
នៅ ក្នុងសវនាការដេញដោលមួយកាលពីល្ងាចថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ដែលរៀបចំដោយអនុគណកម្មការសភាទទួលបន្ទុកកិច្ចការ អាស៊ី ប៉ាស៊ីហ្វិកនិងបរិស្ថានពិភពលោក លោក Joseph Yun ឧបការីរងក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកបានបញ្ជាក់ថារហូតមកដល់ពេលនេះគឺគោលនយោបាយសហរដ្ឋអាមេរិកមិនលប់ចោលនូវបំណុលដែលកម្ពុជាជំពាក់តាំងពីសម័យសង្គ្រាមក្នុងអំឡុងទស្សវត្សរ៍១៩៧០ទេព្រោះវាអាចនឹងជាសញ្ញាភាន់ច្រឡំមួយទាក់ទងនឹងការគ្រប់គ្រងប្រាក់បំណុល។ លោក Yun បានបន្តថាប្រទេសកម្ពុជាបានឈានទៅ សម្រេចបានលើកិច្ចព្រមព្រៀងក្លឹបក្រុងប៉ារីសក្នុងឆ្នាំ១៩៩៥ជាមួយក្រុមម្ចាស់ឥណទានប៉ុន្តែរហូតមកដល់ពេលនេះនៅ មិនទាន់ចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងកំណត់ពេលវេលាជាក់លាក់ក្នុងការសងប្រាក់បំណុលនោះ នៅ ឡើយទេប៉ុន្តែបានសងទៅ ប្រទេសដទៃទៀត។
“ក្នុងហេតុផលនេះហើយ រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិកសូមស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងនិងកសាងឡើងវិញនូវការកំណត់ពេលវេលាសងមកវិញឱ្យបានទាន់ពេលតាមសេចក្តី ព្រមព្រៀងនោះ ។ យើងបានទំនាក់ទំនងជាមួយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជារួចហើយថាប្រសិនបើពួកគេសងប្រាក់បំណុលនេះឱ្យបានយ៉ាងហោចណាស់មួយឆ្នាំ សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងផ្តល់សញ្ញាដល់មូលនិធិរូបិយប័ណ្ណអន្តរជាតិថាពិតជាមានការខិតខំ ប្រឹងប្រែងពិតប្រាកដមែនក្នុងការសងប្រាក់ដែលនៅ សេសសល់។ ប្រសិនបើប្រទេសកម្ពុជាទទួលបានកម្មវិធី របស់មូលនិធិរូបិយប័ណ្ណអន្តរជាតិនិងការប្រព្រឹត្តិតាមបាននូវក្លឹបបំណុលក្រុងប៉ារីសនាពេលអនាគត សកម្មភាពនេះនឹងជួយក្រាលផ្លូវឱ្យមានការរៀបចំឡើងវិញនូវកាលវេលាសងប្រាក់បំណុល ប្រកបដោយសប្បុរសមួយចំពោះរាល់បំណុលដែលប្រទេសកម្ពុជាជំពាក់សហរដ្ឋអាមេរិក”។
នៅក្នុងរបាយការណ៍ដាក់ជូនដល់អនុគណកម្មការនេះ លោក Yun បានបញ្ជាក់ថាមកដល់ត្រឹមដំណាច់ឆ្នាំ២០០៩នេះ ប្រទេសកម្ពុជាជំពាក់សហរដ្ឋអាមេរិកសរុបចំនួនប្រហែលជា៤៤៥លានដុល្លាហើយដោយបូកសរុបទាំងការប្រាក់និងការពិន័យចំពោះការបង់ប្រាក់យឺត ដែលក្នុងចំនួននេះគឺប្រាក់បំណុលចំនួន៤០៥លានដុល្លារគឺត្រូវដល់ពេលសងជាបន្ទាន់។
លោក Eni Faleomavaega ប្រធានអនុគណកម្មការនិងជាអ្នកដឹកនាំការពិភាក្សាដេញដោលនេះ បានសម្តែងការងឿងឆ្ងល់ថាហេតុអ្វី បានជាសហរដ្ឋអាមេរិកមិនព្រមលើកលែងប្រាក់បំណុលឱ្យប្រទេសកម្ពុជាខណៈពេលដែលសហរដ្ឋអាមេរិកបានលើកលែងបំណុលឱ្យទៅ ប្រទេសដទៃទៀតដូចជាអ៊ីរ៉ាក់ដែលជំពាក់ជាង៤០០០លានដុល្លានិងមានកម្មវិធីខ្លះបានបង្វែប្រាក់បំណុលនេះទៅ ជាការឧបត្ថម្ភដល់ការអប់រំដូចជាករណីប្រទេសវៀតណាមជាដើម។
លោក Eni បានបញ្ជាក់ថាសហរដ្ឋអាមេរិកគួរតែលប់បំណុលនេះចោលហើយពង្រីកនូវទំនាក់ទំនងកាន់តែល្អជាមួយប្រទេសកម្ពុជា។
“ការចូលរួមពាក់ព័ន្ធកាន់តែខ្លាំងជាមួយប្រទេសកម្ពុជាអាចជួយសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រេចបាននូវគោលនយោបាយការបរទេសរបស់យើងហើយទប់ទល់នឹងឥទ្ធិពលអាក្រក់បាន។ ការទាមទារឱ្យសងប្រាក់បំណុលដែលខ្ចីដោយរដ្ឋាភិបាលខុសច្បាប់កាលពីជាង៣០ឆ្នាំមុនដោយមិនគិតគូដល់ប្រវត្តិនៃភាពសោកសៅរបស់ប្រទេសកម្ពុជានឹងដំណើរការបញ្ច្រាសទៅនឹងតម្រូវការឱ្យមានការចូលរួមពាក់ព័ន្ធដ៏ខ្លាំងជាងមុន”។
រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកសេនាប្រមុខលន់ នល់ បានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងបីជាប់ៗគ្នាជាមួយក្រសួងកសិកម្មសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងឆ្នាំ១៩៧២ ដល់ឆ្នាំ១៩៧៥ យល់ព្រមទិញគ្រឿង សម្ភារៈដូចជាកប្បាស ថ្នាំជក់ ប្រេងឆា ស្រូវសាឡី ម្សៅស្រូវសាឡី និងអង្ក។
ប្រទេសកម្ពុជាក៏ធ្លាប់បានស្នើសុំឱ្យបង្វែបំណុលនោះទៅ ជាជំនួយសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍវិស័យផ្សេងទៀតដូចជាវិស័យអប់រំជាដើមប៉ុន្តែយោងតាមលោក Joseph Yun គឺកម្ពុជាមិនបំពេញបានតាមលក្ខខណ្ឌទេដោយសារតែមិនទាន់បានសងបំណុលចាស់ដែលខ្លួនជំពាក់។
លោក ហែម ហេង ឯកអគ្គរាជទូតកម្ពុជាប្រចាំនៅសហរដ្ឋអាមេរិកបានបា្រប់វីអូអេ សំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិកថាប្រទេសកម្ពុជាគឺជាប្រទេសមួយដែលក្រីក្របើប្រៀបធៀប ជាមួយនឹងប្រទេសនានាដែលសហរដ្ឋអាមេរិកបានលប់ចោលបំណុលកន្លងមក។ ប៉ុន្តែលោកក៏បានបញ្ជាក់ថាលោកនឹងជូនដំណឹងដល់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដើម្បីពិនិត្យមើលនិងសម្រេចថាត្រូវចាត់វិធានការណ៍យ៉ាងម៉េចទៀត។
“ប៉ុន្តែខ្ញុំឆ្ងល់ថាបើថាឱ្យយើងចុះហត្ថលេខាថាសង បើកាលណាចុះហត្ថលេខាហើយគឺថាយើងត្រូវតែធ្វើតាមកិច្ចព្រមព្រៀងនៅក្នុងនោះ គឺត្រូវសង ក្នុងមួយឆ្នាំប៉ុន្មានៗ អញ្ចឹង ហើយកាលណាយើងចុះកិច្ចព្រមព្រៀងយើងត្រូវតែអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀង ហើយភាគីអាមេរិកគេថាឱ្យយើងចុះកិច្ចព្រមព្រៀងទៅ ហើយសងមួយឆ្នាំហើយក្រោយពីមួយឆ្នាំគេនឹងពិនិត្យមើល តើភាគីអាមេរិកក៏ដូចជា ខាងអង្គការហិរញ្ញវត្ថុ គេនឹងពិនិត្យមើលតើ គេគួរធ្វើយ៉ាងម៉េច គួរលប់បំណុលហ្នឹងចោលឬក៏គួរ បង្វែបំណុលនេះទៅ ជាជំនួយឥតសំណង ប៉ុន្តែខ្ញុំជឿថានៅ ពេលណាយើងចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងណាមួយគឺត្រូវអនុវត្តហើយ មិនអាចថាអនុវត្តមួយឆ្នាំទៅ ខាងអាមេរិកគេនឹងពិនិត្យមើលហាក់ដូចជាមិនសមស្រប”។
នេះជាសវនាការលើកទីពីរដែលរៀបចំធ្វើដោយអនុគណកម្មការនេះហើយទាំងលើកមុននិងលើកនេះពុំមានតំណាងក្រសួងរតនាគាររបស់សហរដ្ឋអាមេរិកចូលរួមទេ។