ជាច្រើនជំនាន់មកហើយ ពលរដ្ឋរស់នៅក្នុងភូមិរលាំង ក្នុងខេត្តព្រៃវែង ដែលស្ថិតនៅចម្ងាយជាង ៦០ គីឡូម៉ែត្រ ពីស្ពានព្រែកតាមាក់ក្នុងស្រុកខ្សាច់កណ្តាល ខេត្តកណ្តាលមិនធ្លាប់ពើបប្រទះជំងឺឆ្លងផ្តាសាយបក្សីម្យ៉ាង ដែលអ្នកជំនាញសុខាភិបាលឲ្យឈ្មោះថា H5N1 នោះទេ។ ប៉ុន្តែកាលពីចុងខែកុម្ភៈ ករណីឆ្លងជំងឺនេះ បានផ្ទុះឡើងនៅក្នុងភូមិមួយនេះដែលសម្បូរដោយប្រជាកសិករ ហើយបានបណ្តាលឲ្យកុមារីដ៏ឆ្លាតវៃម្នាក់បាត់បង់ជីវិត ក្នុងរយៈពេលដ៏ខ្លី។
ក្នុងទឹកមុខស្រពាប់ស្រពោន អ្នកស្រី គិន ណារិន ដែលត្រូវជាម្តាយបង្កើតកុមារី ប៊ៀន ណារ៉ុង អាយុ ១១ ឆ្នាំ ដែលបានស្លាប់ដោយសារជំងឺផ្តាសាយបក្សីនោះ បានរៀបរាប់ថា ការស្លាប់របស់កូនស្រី បានកើតឡើងលឿនពេក និងស្ទើរតែមិនគួរឱ្យជឿ។
អ្នកស្រីបានឱ្យដឹងទៀតថា កូនស្រីរបស់អ្នកស្រី ជាក្មេងដែលស្រឡាញ់ និងយកចិត្តទុកដាក់នឹងការសិក្សារៀនសូត្រ។ កុមារី ប៊ៀន ណារ៉ុង ជាសិស្សថ្នាក់ទី ៦ នៃសាលាបឋមសិក្សាហ៊ុន សែន រលាំង មុនពេលជំងឺផ្តាសាយបក្សីបានឆក់យកជីវិតរបស់នាង។
ស្ត្រីវ័យ ៤៧ ឆ្នាំរូបនេះ ដែលបានប្រកបរបរជាអ្នកស៊ីឈ្នួលបេះស្វាយចន្ទីនៅខេត្តស្ទឹងត្រែងក្នុងរយៈពេលពីរឆ្នាំចុងក្រោយនេះ បានដំណាលប្រាប់វីអូអេពីសម្តីរបស់កូនស្រី មុនពេលនាងធ្លាក់ខ្លួនឈឺធ្ងន់ដោយសារជំងឺផ្តាសាយបក្សីថា កុមារី ប៊ៀន ណារ៉ុង បានប្រកែកមិនចង់ទៅមន្ទីរពេទ្យទេ ព្រោះនាងបារម្ភថា នាងនឹងខកខានមិនបានប្រលងឡើងថ្នាក់ ដូចសិស្សឯទៀត។
អ្នកស្រីនិយាយថា៖ «ទៅពេទ្យហ្នឹង អត់ចង់ទៅទេ វាយំអត់ចង់ទៅទេ [នរណា]ក៏ឮដែរយំ យំ អត់ទៅទេខ្ញុំនៅប្រលងសិន។ បានខ្ញុំទៅពេទ្យ ហើយវាចង់ទៅប្រលងនេះ វាខ្លាចគ្រូមិនឲ្យវាទៅប្រលង បានឡើងថ្នាក់អ៊ីចឹង អត់បានចូលថ្នាក់ទី ៧ អ៊ីចឹង។ ខ្ញុំថា កូនអើយគ្រូយល់ពេក ពេលកូនឈឺអ៊ីចឹង គេមិនថាអីទេ កូនឯងទៅប្រលងទៅ អ្ហូ៎ទៅពេទ្យសិនទៅ ចាំជាកូនឯងមកប្រលងវិញទៅ វាប្រកែកយំ»។
អ្នកស្រី គិន ណារិន បានរៀបរាប់ថា ក្នុងរយៈពេលតែប៉ុន្មានថ្ងៃក្រោយញាំថ្នាំនៅផ្ទះ និងព្យបាលនៅមន្ទីរពេទ្យបង្អែកមួយ ក្នុងភូមិព្រែកសណ្តែក ស្ថិតក្នុងស្រុកស៊ីធរកណ្តាល អាការៈកូនស្រីគាត់នៅតែមិនធូរស្រាល ហើយក្រោយមកក៏ត្រូវបានបុគ្គលិកសុខាភិបាលបញ្ជូនទៅមន្ទីរពេទ្យកុមារជាតិ នៅរាជធានីភ្នំពេញ ទីដែលកុមារីរូបនោះបានទទួលមរណភាពកាលពីថ្ងៃទី ២២ ខែកុម្ភៈ។
អ្នកស្រីបានបញ្ជាក់ថា អ្នកស្រីមិនបានដឹងជាមុននូវរោគសញ្ញានៃការឆ្លងជំងឺផ្តាសាយបក្សីនោះទេ។ ក៏ប៉ុន្តែអ្នកស្រីថា កូនស្រីមានអាការៈក្តៅត្រជាក់ ហើយបាននាំទៅពិនិត្យនៅមន្ទីរពេទ្យមួយនៅភូមិព្រែកសណ្តែក ទីដែលគ្រូពេទ្យថា អាការជំងឺមិនធ្ងន់ធ្ងរទេ។
អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «បើដឹងថា កូនឈឺជំងឺហ្នឹង ក៏ស្ទុះស្ទាហៅគេហៅឯងឲ្យជួយដែរ ដល់ពេលគ្មានដឹងទេ គ្រាន់តែក្តៅៗ វាមិនមែនក្តៅធម្មតាទេណ៎ា ខ្ញុំធ្លាប់ថា កូនខ្ញុំក្តៅខ្លួនដែរ មិនមែនមិនធ្លាប់ទេ ក្តៅខ្លួនផ្តាសាយហ្នឹង ទិញថ្នាំ ទិញអីលេបទៅវាជាទៅ ហើយមួយសារនេះទៅចាក់ថ្នាំ ដាក់សេរ៉ូម ហើយកូនខ្ញុំមិនធូរមិនថយ»។
បើតាមសេចក្តីប្រកាសរបស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសុខាភិបាល ចុះថ្ងៃទី ២៣ ខែកុម្ភៈ កុមារីក្នុងភូមិរលាំងដែលរកឃើញមានជំងឺផ្តាសាយបក្សី ចាប់ផ្តើមឈឺនៅថ្ងៃទី ១៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២៣ ដោយមានរោគសញ្ញាគ្រុនក្តៅ (៣៩ អង្សាសេ) ព្រមទាំងមានក្អក និងឈឺបំពង់ក ក្រោយទទួលការព្យាបាលនៅក្នុងភូមិមិនធូរស្រាលរយៈពេល ៣ ថ្ងៃ កុមារីក៏ចាប់ផ្តើមមានអាការៈហត់ ហើយត្រូវបានបញ្ជូនបន្តទៅសម្រាកនៅមន្ទីរពេទ្យកុមារជាតិ នៅរាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី ២១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២៣។
នៅក្នុងភូមិរលាំង អ្នកស្រី គិន ណារិន និងស្វាមីគឺលោក ប៊ៀន វន អាយុ ៤៩ ឆ្នាំ មានរបរជាកសិករ មានកូន ៤ នាក់ ហើយកុមារី ប៊ៀន ណារ៉ុង គឺជាកូនស្រីពៅ។ ផ្ទះរបស់អ្នកទាំងពីរស្ថិតនៅក្បែរមាត់បឹងដែលទទួលប្រភពទឹកមកពីទន្លេមេគង្គ។
នៅក្រោមផ្ទះដែលមានសភាពចាស់ និងសង់ផុតពីដីតាមទំនៀមទម្លាប់ខ្មែររបស់អ្នកស្រី គិន ណារិន មានកន្លែងចិញ្ចឹមមាន់មិនរៀបរយមួយ។
អ្នកស្រីថា គ្រួសារអ្នកស្រីបានចិញ្ចឹមសត្វមាន់ជាលក្ខណៈគ្រួសារ ហើយមាន់ជាច្រើនក្បាលត្រូវបានប្រមូលលក់នៅអំឡុងពេលបុណ្យចូលឆ្នាំចិន ដោយនៅសល់តែមេមាន់ពីរក្បាលប៉ុណ្ណោះ។ អ្នកស្រីបានឱ្យដឹងទៀតថា មន្ត្រីជំនាញបានយកមេមាន់ពីរក្បាលនោះ ទៅពិសោធន៍រកមេរោគ បន្ទាប់ពីកូនស្រីរបស់អ្នកស្រីត្រូវបានសន្មតថា បានឆ្លងជំងឺផ្តាសាយបក្សី។ គ្រួសារអ្នកស្រីបានចិញ្ចឹមសត្វមាន់ជាយូរឆ្នាំមកហើយ ដើម្បីបរិភោគក្នុងផ្ទះ និងយកទៅលក់នៅទីផ្សារដើម្បីរកកម្រៃផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពគ្រួសារ។
អ្នកស្រីរៀបរាប់ទៀតថា មុនពេលកូនស្រីរបស់អ្នកស្រីបានឆ្លងនិងស្លាប់ដោយសារជំងឺផ្តាសាយបក្សី កូនរបស់អ្នកស្រីមិនបានប៉ះពាល់សត្វមាន់ ដែលចិញ្ចឹមនៅក្នុងផ្ទះនោះទេ។
អ្នកស្រីបានថ្លែងថា៖ «វាមិនដែលលេងមាន់ទេ កូនហ្នឹងចេះលាងចាន ចេះដាំបាយ ចេះបោកខោអាវ ខ្លួនវា ចេះធ្វើម្ហូបទៅវត្តទៅអីអ៊ីចឹង»។
ភូមិរលាំង ស្ថិតនៅក្នុងឃុំរម្លេច ស្រុកស៊ីធរកណ្តាល ខេត្តព្រៃវែង មានព្រំប្រទល់ជាប់ប្រទេសវៀតណាម នៅភាគខាងត្បូង។ ភូមិដែលមានសភាពស្ងប់ស្ងាត់មួយនេះ មានប្រជាពលរដ្ឋចំនួនជាង ៣៧០ គ្រួសារ ស្មើនឹងចំនួនប្រជាពលរដ្ឋជាង ១៩០០ នាក់កំពុងរស់នៅ ដោយភាគច្រើនពួកគេប្រកបរបរពឹងលើវិស័យកសិកម្ម។ នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់មន្ត្រីនៅសាលាឃុំរម្លេច និងប្រជាពលរដ្ឋដែលសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិកវីអូអេបានសម្ភាសន៍។
ករណីឆ្លងជំងឺផ្តាសាយលើកុមារី ប៊ៀន ណារ៉ុង គឺជាករណីទី ១ ក្រោយពីជំងឺមួយនេះមិនមានករណីឆ្លងថ្មីនៅប្រទេសកម្ពុជាក្នុងរយៈពេល ៩ ឆ្នាំកន្លងមកនេះ។
ក្រោយការរកឃើញករណីឆ្លងនេះ ក្រុមអ្នកជំនាញសុខភាពសាធារណៈបានរកឃើញថា ឪពុកកុមារីខាងលើ ក៏បានឆ្លងជំងឺផ្តាសាយបក្សី H5N1 នេះដែរ។ អ្នកជំនាញសុខាភិបាលបានបញ្ជាក់ថា លោកបានផ្ទុកជំងឺនេះនៅថ្ងៃទី ២៣ ខែកុម្ភៈ។ កូនស្រីរបស់លោកបានស្លាប់ដោយសារជំងឺផ្តាសាយបក្សី H5N1នេះ នៅថ្ងៃទី ២២ ខែកុម្ភៈ គឺមួយថ្ងៃក្រោយការរកឃើញថានាងបានឆ្លងជំងឺ ដែលបង្កឲ្យមានផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរលើផ្លូវដង្ហើមនេះ។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក ។
លោក ប៊ៀន វន បានទទួលការព្យាបាលជំងឺនៅមន្ទីរពេទ្យបង្អែកស្រុក បន្ទាប់ពីគាត់ត្រូវបានរកឃើញមានជំងឺផ្តាសាយបក្សី ហើយបានចាកចេញពីមន្ទីពេទ្យកាលពីថ្ងៃ ទី ២៨ ខែកុម្ភៈ បន្ទាប់ពីលទ្ធផលអវិជ្ជមានទី ៣ របស់គាត់។ នេះបើតាមពលរដ្ឋក្នុងភូមិរលាំង និងសេចក្តីប្រកាសរបស់នាយកដ្ឋានប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺឆ្លង។
ទោះជាយ៉ាងណាក្តី នៅភូមិរលាំង កាលពីថ្ងៃទី ២៨ ខែកុម្ភៈ គេឃើញបុគ្គលិកសុខាភិបាល ខេត្តព្រៃវែង បន្តចុះយកសំណាកសិស្សសាលាក្នុងភូមិនោះមកធ្វើតេស្ត។ បុគ្គលិកសុខាភិបាលដែលមានវត្តមានក្នុងភូមិនោះ បានឱ្យដឹងថា ការបន្តតាមដានស្ថានភាពឆ្លងជំងឺផ្តាសាយបក្សីនៅក្នុងភូមិរលាំងនោះ នឹងត្រូវប្រើរយៈពេល ១៤ ថ្ងៃ។
សេចក្តីប្រកាសរបស់នាយកដ្ឋានប្រយុទ្ធនឹងជំងឺឆ្លង ចុះថ្ងៃទី ២ ខែមីនា ដែលបង្ហោះតាមប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងសង្គមហ្វេសប៊ុក បានផ្តល់ការពន្យល់ថា គ្មានករណីឆ្លងជំងឺ H5N1 បន្ថែមទៀត ត្រូវបានរកឃើញទេ។ ហើយរហូតមកដល់ពេលនេះ មិនទាន់រកឃើញភស្តុតាងនៃការឆ្លងពីមនុស្សទៅមនុស្សឡើយ។ សេចក្តីប្រកាសបានលើកឡើងថា ផ្អែកលើការស៊ើបអង្កេត ករណីទាំងពីរដែលត្រូវបានរកឃើញនៅភូមិរលាំង មានការប៉ះពាល់ជាមួយសត្វបក្សីឈឺ និងងាប់ដូចគ្នា ហើយរោគសញ្ញារបស់ពួកគេបានចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃតែមួយ។
នៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសដាច់ដោយឡែកមួយទៀត នាយកដ្ឋានប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺឆ្លង បានឲ្យដឹងថា វីរុសផ្តាសាយបក្សី H5N1 ដែលបានផ្ទុះឡើងនៅភូមិរលាំង ឃុំរម្លេច ស្រុកស៊ីធរកណ្តាល គឺជាវីរុសដែលត្រូវបានសិក្សារកឃើញនៅក្នុងចំណោមបក្សីស្រុក បក្សីព្រៃក្នុងប្រទេសកម្ពុជា នៅអំឡុងពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ អំបូរវីរុសផ្តាសាយបក្សី H5N1 ដែលកំណត់ឈ្មោះសម្គាល់ថា (clade 2.3.2.1c) នេះ ខុសពីអំបូរវីរុសផ្តាសាយបក្សី H5N1 នៅតាមបណ្តាប្រទេសនៅតំបន់ផ្សេងទៀតលើពិភពលោក ។ នេះបើតាមនាយកដ្ឋានប្រយុទ្ធនឹងជំងឺឆ្លងនៃក្រសួងសុខាភិបាលកម្ពុជា។
ជំងឺផ្តាសាយបក្សីដែលបានឆ្លងលើមនុស្ស ត្រូវបានរាយការណ៍ជាលើកដំបូងនៅប្រទេសកម្ពុជាកាលពីឆ្នាំ ២០១៤។ បើយោងតាមអង្គការសុខភាពពិភពលោក ផ្អែកលើភស្តុតាងដែលមានមកទល់ពេលនេះ មេរោគផ្តាសាយបក្សីមិនចម្លងទៅមនុស្សដោយងាយនោះទេ ហើយការឆ្លងរាតត្បាតពីមនុស្សម្នាក់ទៅមនុស្សម្នាក់នោះ ជាករណីមិនប្រក្រតី។
ទោះជាយ៉ាងណាក្តី អង្គការសុខភាពពិភពលោកបានព្រមានថា ដោយសារតែវីរុសនេះនៅតែបន្តរកឃើញក្នុងចំណោមសត្វស្លាប នោះការឆ្លងពីសត្វទៅលើមនុស្ស អាចត្រូវបានរំពឹងថានឹងកើតមានជាបន្តទៀត។
បើតាមក្រសួងសុខាភិបាល គ្មានករណីឆ្លងថ្មីទៀតទេ នៅក្នុងភូមិរលាំងនេះ។ ក្រសួងក៏បានបញ្ជាក់បន្ថែមថា ករណីឆ្លងជំងឺផ្តាសាយបក្សីនៅភូមិរលាំងនេះ មិនមែនជាប្រភេទឆ្លងពីមនុស្សទៅមនុស្សនោះទេ។ ក៏ប៉ុន្តែ ដោយសារតែមរណភាពពីជំងឺឆ្លងរាតត្បាតមួយនេះស្ថិតក្នុងកម្រិតខ្ពស់ ក្តីបារម្ភក្នុងភូមិនៅតែបន្តកើតមានក្នុងចំណោមប្រជាពលរដ្ឋក្នុងភូមិ។
លោក ហ៊ឹម សារឿន អាជីវករលក់គ្រឿងភេសជ្ជៈ នៅមុខសាលាបឋមសិក្សាហ៊ុន សែន រលាំង បានឱ្យដឹងថា លោកបារម្ភចំពោះការឆ្លងជំងឺនេះ។
អាជីវករវ័យ ៤៣ ឆ្នាំរូបនេះ ក៏បានឱ្យដឹងទៀតថា ការទទួលបានដំណឹងអំពីរោគសញ្ញាជំងឺផ្តាសាយបក្សី មិនទាន់ទូលំទូលាយនៅឡើយទេ ខណៈការឆ្លងជំងឺរលាកផ្លូវដង្ហើមរបស់សត្វស្លាបនេះ មិនធ្លាប់កើតឡើងទាល់តែសោះនៅភូមិរលាំង។
លោកប្រាប់វីអូអេថា៖ «អត់ទេ អត់ដែលមានផង ធ្លាប់តែមានគោអុតក្តាម អុតអីមាន។ ហ្នឹងហើយមាន់ងាប់ ដូចថា រៀងធ្លាក់ភ្លៀងមកអ៊ីចឹង មកវាឈឺ វាហៀរសម្បោរងាប់តិចតួចអ៊ីចឹងមាន បើអ៊ីចឹងមិនដែលមានទេ»។
ដូចគ្នាដែរ អ្នកស្រី កេត ហ៊ុំ អ្នកភូមិម្នាក់ទៀតនៅភូមិរលំាង ប្រាប់សំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិកវីអូអេថា អ្នកស្រីមិនធ្លាប់ទទួលបានដំណឹង ឬការផ្សព្វផ្សាយពីសំណាក់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានឲ្យដឹងអំពីរោគសញ្ញានៃជំងឺផ្តាសាយបក្សីនេះទេ។ ជាអ្នកជិតខាងនឹងគ្រួសាររបស់កុមារី ប៊ៀន ណារ៉ុង អ្នកស្រីបានបង្ហាញអារម្មណ៍តក់ស្លុត នៅពេលកុមារី ដែលមានភាពរួសរាយរាក់ទាក់ម្នាក់នេះ បានស្លាប់ដោយសារតែជំងឺផ្តាសាយបក្សីនេះ។
អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «នឹកតែឃើញមុខវាហ្មង និយាយតាមត្រង់ ក្មេងស្លូតស្អាតល្អណាស់។ ក្នុងមួយចំណោមមានតែវាដើរលើគេ ស្អាតជាងគេ ស្អាតស្រឡាញ់ណាស់។ ខ្ញុំកំពុងតែហូបបាយអីហ្នឹង ម៉ោង ៦ ៧ វាមកពីរៀនកួ មកសួរខ្ញុំរាល់ថ្ងៃ ទឹកភ្នែកខ្ញុំឲ្យតែពេលស៊ីបាយ ខ្ញុំនឹកឃើញហើយ។ ផ្ទះខ្ញុំនៅកើតផ្លូវ វាដើរមកចំផ្ទះខ្ញុំហ្នុងនោះ»។
អ្នកស្រី គិន ណារីន វ័យ ៦៥ ឆ្នាំ ជាអ៊ំស្រីរបស់កុមារី ប៊ៀន ណារ៉ុង ក៏នៅចងចាំក្មួយស្រី ថាជាក្មេងប្រឹងប្រែងរៀនសូត្រ និងមានក្តីស្រមៃចង់ធ្វើជាគ្រូពេទ្យ។
អ្នកស្រីប្រាប់វីអូអេថា៖ «ថា ធំឡើងចង់ធ្វើពេទ្យ ចង់ធ្វើពេទ្យកូនហ្នឹង...ប្រឹងរៀន»។
ដោយធ្លាប់បានមើលថែកុមារីនេះ តាំងពីនៅតូច អ្នកស្រី គិន ណារីន បង្ហាញការសោកស្តាយចំពោះការស្លាប់ក្មួយស្រី។
អ្នកស្រីបាននិយាយថា៖ «សព្វថ្ងៃដេកក្បែរ រូបថតដាក់ហ្នឹងនៅដេកក្បែរហ្នឹងមើលទៅឃើញយំ មើលទៅឃើញយំស្តាយក្មួយណាស់»។
សម្រាប់អ្នកស្រី គិន ណារិន ក៏មិនទាន់អាចបំភ្លេចកូនស្រីរបស់អ្នកស្រីបានដែរ។ ហើយអ្វីដែលអ្នកស្រីនៅចងចាំកូននោះ គឺការពូកែនិយាយឆ្លើយឆ្លងជាមួយឪពុកម្តាយរបស់កុមារី ប៊ៀន ណារ៉ុង កាលពេលនៅមានជីវិត៕
