របាយការណ៍នៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវមួយរបស់អង្គការការពារធនធានធម្មជាតិមួយក្រុមដែលចេញផ្សាយនៅថ្ងៃសុក្រនេះបង្ហាញថា ការធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាកំពុងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់លើបញ្ហាសង្គមនិងបរិស្ថានជាច្រើន។
របាយការណ៍ស្តីពីទំនោរបច្ចុប្បន្ននៃផលប៉ះពាល់លើសង្គមនិងបរិស្ថានពីអាជីវកម្មរ៉ែនៅកម្ពុជាដែលធ្វើការសិក្សាដោយអង្គការបណ្តាញផលប៉ះពាល់សង្គមនិងបរិស្ថាន ដោយឧស្សាហកម្មនិស្សារណកម្មដែលមានអង្គការចំនួន៥៦ជាសមាជិក បន្ថែមថា ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាទទួលរងនូវការប៉ះពាល់ផ្នែកសុខភាព ដូចជាធ្វើឲ្យមានជំងឺសើស្បែក រួមទាំងការប៉ះពាល់ដល់ចំណូលរបស់ពួកគាត់ ថែមទាំងធ្វើឲ្យខូចគុណភាពដីដែលមិនអាចបង្កបង្កើនផលផងដែរ។
ក្រុមអង្គការទាំងនេះបានធ្វើការអង្កេតរយៈពេលជាង២ឆ្នាំ គិតចាប់ពីចុងឆ្នាំ២០០៩ឆ្នាំ នៅក្នុងខេត្តចំនួនបួន គឺខេត្តរតនគីរី មណ្ឌលគីរី ព្រះវិហារ និង ស្ទឹងត្រែង ដែលសកម្មភាពធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែកំពុងដំណើរការនៅទីនោះ។
លោកម៉ម សម្បត្តិ ជានាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការអភិវឌ្ឍន៍ និងភាពជាដៃគូក្នុងសកម្មភាព បានមានប្រសាសន៍ថា របាយការណ៍នេះធ្វើឡើងដើម្បីសិក្សាទៅលើគម្រោងមួយដែលជួយឲ្យយល់ដឹងកាន់តែលម្អិតពីបច្ចុប្បន្ន និងសក្តានុពលភាពហេតុប៉ះពាល់សង្គម និងបរិស្ថាន ពីការរីកដុះដាលនៃវិស័យឧស្សាហកម្មនិស្សារណកម្ម មានរ៉ែ ប្រេង និងឧស្ម័ន។ ហើយលោកស្នើឲ្យមានការចាត់វិធានការទប់ទល់នឹងផលប៉ះពាល់ពីអាជីវកម្មធនធានរ៉ែទាំងនេះ។
«បើសិនជាមិនមានវិធានការមេជាក់លាក់ណាមួយដើម្បីគ្រប់គ្រងផលប៉ះពាល់បរិស្ថានទាំងអស់នោះ ឬកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់បរិស្ថានទាំងអស់នោះទេ យើងធ្វើឲ្យទាំងបរិស្ថាន ទាំងសង្គមនោះមានហានិភ័យច្រើនកើតឡើងនៅក្នុងសង្គម ហើយសំខាន់ប្រទេសកម្ពុជាយើងនៅជាប្រទេសក្រីក្រ ជាពិសេសប្រជាជននៅជនបទ។ ប្រសិនបើគាត់ជួបប្រទះ រឿងជម្ងឺដង្កាត់ហើយប៉ះពាល់ទៅលើសេដ្ឋកិច្ចស្រែចម្ការរបស់គាត់ទៀត អានេះគឺជាផ្នែកមួយដែលធ្វើឲ្យស្ថានភាពក្រីក្រ វាអាចទៅជាមានកាន់តែកើនឡើង។ ដូច្នេះ រាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវតែពិចារណា ឲ្យបានច្រើននិងខ្ពស់មែនទែនអំពីវិធានការ ជាពិសេសពិនិត្យជាក់លាក់ទៅលើផែនការមេនៃការកាត់បន្ថយហានិភ័យទៅលើបរិស្ថាន»។
របាយការណ៍ក៏បានបញ្ជាក់លម្អិតដែរថា ការសិក្សាវិភាគលើគុណភាពទឹកនៅខេត្តរតនគីរី និងមណ្ឌលគីរីនៅរដូវប្រាំងមានសារធាតុមួយចំនួនលើសពីស្តង់ដា ដូចជា ជាតិដែក Total Suspended Solid។ ចំណែកឯខេត្តស្ទឹងត្រែងនិងព្រះវិហារនៅរដូវវស្សាមានសារធាតុលើសមួយចំនួនដូចជា ដែក ស៊ីដ្យានាយ បារត Total Suspended Solid ហើយនៅរដូវប្រាំងក៏មានសារធាតុ ដែលលើសផងដែរដូចជា ដែក កាត់ម៉ូម នីកែល និងTotal Suspended Solid។
ធាតុទាំងនោះនៅពេលនេះមានការលើសតិចតួចតែប៉ុណ្ណោះ ក៏ប៉ុន្តែបើសិនជានៅពេលដែលសកម្មភាពអាជីវកម្មរុករករ៉ែមានការផុលផុស ដូច្នេះសារធាតុគីមីជាច្រើនត្រូវបានប្រើប្រាស់នៅអំឡុងពេលរុករកដែលអាចបណ្តាលឲ្យសារធាតុទាំងនោះនឹងបង្កើនបរិមាណ ហើយប្រសិនបើនៅពេលនោះមិនមានការគ្រប់គ្រងបានល្អទេ វាអាចបង្កឲ្យមានផលប៉ះពាល់ដល់សុខភាព ដូចជាជំងឺសើស្បែក រលាកក្រពះ និងធ្វើឲ្យខូចគុណភាពដីជាដើម។
ការបញ្ចេញនូវរបាយការណ៍ខាងលើធ្វើឡើងស្របពេលដែលកម្មករអណ្ដូងរ៉ែកម្ពុជាចំនួនប្រាំបីនាក់បានស្លាប់កាលពីសប្ដាហ៍កន្លងទៅនៅក្នុងខេត្តក្រចេះ។
នៅក្នុងពិធីបង្ហាញរបាយការណ៍នេះអង្គការសង្គមស៊ីវិលនិងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានសំដែងនូវការព្រួយបារម្ភផងដែរពីផលប៉ះពាល់ដែលបានរកឃើញទាំងនេះស្របពេលដែលការរុករក និងធ្វើអាជីវកម្មលើធនធានរ៉ែនៅកម្ពុជាទើបតែចាប់ផ្តើមហើយកំពុងពង្រីកសកម្មភាពកាន់តែធំឡើងៗ។
លោកស៊ាង សុលក្ខណ៍ មន្រ្តីទំនាក់ទំនងប្រចាំតំបន់អាស៊ីខាងកើត អង្គការអុកស្វាម អាមេរិក បានឲ្យដឹងថា ផលប៉ះពាល់ប្រាកដជាកើតមានឡើងនៅពេលដែលកម្ពុជាអភិវឌ្ឍវិស័យរ៉ែក្នុងកម្រិតឧស្សាហកម្ម។
«ប៉ុន្តែខ្ញុំសូមជម្រាបទៅដល់អស់លោក លោកស្រីថា ពួកយើងឥតបាននៅស្ងៀមទេ។ យើងបានរៀបចំខ្លួន ជាបន្តបន្ទាប់កន្លងមកនេះ។ យើងទាំងអស់គ្នាពិតជាអាចដឹងថា យើងមិនអាចរងចាំទាល់តែពេលបញ្ហាកើតឡើង ទើបយើងស្វែងរកដំណោះស្រាយនោះទេ។ យើងបានត្រៀមខ្លួនទុកជាមុន ហើយជាទូទៅ ប្រសិនបើយើងទទួលបរាជ័យនៅក្នុងការត្រៀមខ្លួនគឺយើងកំពុងតែត្រៀមខ្លួនដើម្បីបរាជ័យហើយ»។
ជាមួយគ្នានេះដែរលោកដាញ់ សេរី អនុប្រធាននាយកដ្ឋានវាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថាននៃក្រសួងបរិស្ថានបានទទួលស្គាល់ថា ការអភិវឌ្ឍន៍វិស័យរ៉ែនេះអាចនឹងបង្កឲ្យមានផលប៉ះពាល់ជាច្រើនដល់បរិស្ថាន ប៉ុន្ដែរដ្ឋាភិបាលកំពុងព្យាយាមដោះស្រាយបញ្ហាដំណាលគ្នានោះផងដែរ។
«សកម្មភាពសម្រាប់វិនិយោគទាំងអស់ហ្នឹង ទាំងរ៉ែឧស្ម័ន និងប្រេងកាតតែងតែធ្វើឲ្យបាត់បង់ជីវភាពរស់នៅ មុខរបរប្រជាពលរដ្ឋ។ អញ្ចឹងនាយកដ្ឋានក៏ដូចជាក្រសួងបរិស្ថាន កំពុងតែមានផែនការរៀបចំអនុក្រឹត្យស្តីពីមូលនិធិបរិស្ថានដើម្បីយកមកស្តារបរិស្ថានគ្រោះថ្នាក់ដោយសារតែសកម្មភាពគម្រោង ក៏ដូចជាស្តារព្រៃឡើងវិញ ដាំដើមឈើឡើងវិញ ជួយផ្នែកជលផលនិងផ្នែកធនធានធម្មជាតិផ្សេងទៀត ហើយមូលនិធិសង្គម ព្រោះថា យើងជួយទៅដល់ជាជំនាញចិញ្ចឹមសត្វ ឬក៏ប្រពលវប្បកម្ម ដាំដំណាំ ឬក៏ជំនាញផ្សេងៗទៀត ដែលផ្តល់ជាកញ្ចប់ថវិកាទៅដល់សហគមន៍ដែលទទួលរងផលប៉ះពាល់»។
រហូតមកដល់ពេលនេះរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានផ្តល់អាជ្ញាបណ្ណរុករករ៉ែ និងធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែលោហៈ រ៉ែបុកស៊ីត រ៉ែធ្យូងថ្ម រ៉ែធ្យូងភក់ និងរ៉ែផូស្វាត សរុបចំនួនប្រមានជា១២៨អាជ្ញាបណ្ណទៅឲ្យក្រុមហ៊ុនទាំងក្នុងស្រុកនិងក្រៅស្រុកចំនួនជាង៦០ក្រុមហ៊ុន ក្នុងនោះក្រុមហ៊ុនចំនួន២៤ធ្វើអាជីវកម្មរុករកប្រេងនិងឧស្ម័ន។ នេះបើតាមការអះអាងពីមន្រ្តីរបស់អង្គការការអភិវឌ្ឍន៍ និង ភាពជាដៃគូក្នុងសកម្មភាព៕
