ដោយ Anita Powell
ប្រែសម្រួលដោយ លី សុខឃាង
ប្រធានក្រុមហ៊ុនប្រេងអង់គ្លេសដ៏ធំ (British Petroleum) បានថ្លែងថា ការស្លាប់មនុស្សជាង៨០នាក់ បន្ទាប់ពីការចាប់ចំណាប់ខ្មាំងនៅក្នុងទីតាំងផលិតឧស្ម័នធម្មជាតិ នៅប្រទេស អាល់ហ្សឺរី (Algeria) បានបង្កឲ្យក្រុមហ៊ុននោះត្រួតពិនិត្យផ្នែកសន្តិសុខរបស់ខ្លួនឡើងវិញ។
ការវាយប្រហារនៅឯរោងចក្រ អេនអាមីណាស់ (Ain Amenas) គឺជាហេតុការណ៍ដ៏អាក្រក់បំផុតមួយនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រថ្មីៗនេះ ប៉ុន្តែវាក៏ជាផ្នែកមួយនៃបែបផែននៃការវាយប្រហារ និងការចាប់ជម្រិតដែលកាន់តែកើនឡើង ដែលកំណត់មុខសញ្ញាសំដៅទៅលើប្រេង ឧស្ម័ន និងប្រតិបត្តិការរុករករ៉ែនៅទ្វិបអាហ្វ្រិក។ ក្រុមអ្នកវិភាគនិយាយថា ឧបទ្ទវហេតុនេះ បង្ហាញពីភាពចាំបាច់ក្នុងការធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងផ្នែកសន្តិសុខ និងសម្រាប់រដ្ឋាភិបាល ដើម្បីបង្កើនកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ខ្លួន ក្នុងការថែរក្សាសន្តិភាព និងស្ថេរភាព។ Anita Powell មានព័ត៌មានបន្ថែមពីទីក្រុង ចូហានណេសប៊ឺក (Johannesburg)។
ការវាយប្រហារនៅឯរោងចក្រ អេនអាមីណាស់ (Ain Amenas) គឺជាហេតុការណ៍ដ៏អាក្រក់បំផុតមួយនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រថ្មីៗនេះ ប៉ុន្តែវាក៏ជាផ្នែកមួយនៃបែបផែននៃការវាយប្រហារ និងការចាប់ជម្រិតដែលកាន់តែកើនឡើង ដែលកំណត់មុខសញ្ញាសំដៅទៅលើប្រេង ឧស្ម័ន និងប្រតិបត្តិការរុករករ៉ែនៅទ្វិបអាហ្វ្រិក។ ក្រុមអ្នកវិភាគនិយាយថា ឧបទ្ទវហេតុនេះ បង្ហាញពីភាពចាំបាច់ក្នុងការធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងផ្នែកសន្តិសុខ និងសម្រាប់រដ្ឋាភិបាល ដើម្បីបង្កើនកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ខ្លួន ក្នុងការថែរក្សាសន្តិភាព និងស្ថេរភាព។ Anita Powell មានព័ត៌មានបន្ថែមពីទីក្រុង ចូហានណេសប៊ឺក (Johannesburg)។
លោក បប់ ឌូដឡេ (Bob Dudley) នាយកប្រតិបត្តិរបស់ក្រុមហ៊ុនប្រេងប៊ីភី បាននិយាយថា ក្រុមហ៊ុនរបស់លោក «មិនដែលជួបប្រទះនឹងការវាយប្រហារក្នុងទ្រង់ទ្រាយបែបនេះទេ» បន្ទាប់ពីមានស្ថានភាពចាប់ចំណាប់ខ្មាំង ដែលបានសម្លាប់កម្មករមកពីប្រទេស អាល់ហ្សេរី(Algeria) សហរដ្ឋអាមេរិក (the U.S.) អង់គ្លេស (Britain) ជប៉ុន (Japan) និង ណ័រវ៉េ (Norway)។
ប៉ុន្តែ ការវាយប្រហារបែបនេះកំពុងកើតមានឡើងនៅទូទាំងទ្វីបអាហ្រ្វិក ជាពិសេស នៅក្នុងប្រទេស ដែលសម្បូរធនធាន ប៉ុន្តែខ្វះសន្តិសុខផ្ទៃក្នុង និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ។
បណ្តាប្រទេសទាំងឡាយដូចជាប្រទេស អាល់ហ្សេរី (Algeria) នីហ្សេរីយ៉ា (Nigeria) និង អង់ហ្គោឡា (Angola) ពឹងផ្អែកយ៉ាងខ្លាំងទៅលើការនាំចេញថាមពល។ ប៉ុន្តែខណៈដែលប្រទេសទាំងនោះកំពុងបង្កើនការស្វែងរក ធនធានទាំងនោះអាចនាំមកនូវគ្រោះថ្នាក់។ កម្មករបរទេសរាប់សិបនាក់ត្រូវបានចាប់ជម្រិត វាយប្រហារ ឬសម្លាប់នៅក្នុងរយៈពេល៥ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ នៅទូទាំងទ្វីបនេះ។
ជារឿយៗ ក្រុមអ្នកវាយប្រហារ ដូចជាបណ្តាញរបស់អាល់កៃដា នៅអាហ្វ្រិកខាងជើង ដែលបានធ្វើឱ្យការចាប់ជម្រិតក្លាយទៅជាឧស្សាហកម្មមួយ កំពុងស្វែងរកប្រាក់លួសខ្លួនយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់។
ជួនកាល ដូចជាសាខានៃក្រុមអាល់កៃដា ដែលបានអះអាងអំពីការវាយប្រហារនៅក្នុងប្រទេស អាល់ហ្សេរី ពួកគេមានគោលបំណងនយោបាយ។ ក្រុមសកម្មប្រយុទ្ធ នីហ្សេរីយ៉ា ដែលមានសកម្មភាពនៅក្នុងតំបន់ដីសណ្តរ នីហ្គ័រ (Niger Delta) ដែលសម្បូរទៅដោយប្រេង បាននិយាយថា ក្រុមនេះបានចាប់ជម្រិត និងធ្វើវិច្ឆេទកម្ម ដើម្បីស្វែងរកភាពស្មើភាពគ្នាសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន។ ចលនាផ្តាច់ខ្លួនអង់ហ្គោឡា មួយ បានវាយប្រហារទៅលើមនុស្សរាប់សិបនាក់ ដើម្បីបុព្វហេតុរបស់ខ្លួន។
អ្នកវិភាគ លោក បាឡាជី ស្រ៊ីមូឡាណាថាន (Balaji Srimoolanathan) និយាយថា ទោះបីជាបុព្វហេតុរបស់ក្រុមនេះជាអ្វីក៏ដោយ ការជម្រុញលើកទឹកចិត្តនៃការវាយប្រហារទៅលើរោងចក្រប្រេងនិងឧស្ម័ន មានលក្ខណៈដូចគ្នា។ ពួកគេទាញការចាប់អារម្មណ៍ពីអន្តរជាតិ និងធ្វើឱ្យមានឥទ្ធិពលយ៉ាងធំធេងមួយ។
លោក ស្រ៊ីមូឡាណាថាន អ្នកប្រឹក្សាយោបល់ចម្បងផ្នែកការពារជាតិនិងសន្តិសុខ នៅក្នុងក្រុមហ៊ុនពិគ្រោះយោបល់ពាណិជ្ជកម្ម ដែលមានឈ្មោះថា ហ្រ្វូស និង ស៊ូលីវ៉ាន (Frost & Sullivan) បាននិយាយថា និន្នាការប្រកបដោយភាពអាសន្ន មានផលប្រយោជន៍ចំពោះឧស្សាហកម្មសន្តិសុខដែលកាន់តែកើនឡើង ដែលការពារហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធប្រេងនិងឧស្ម័ន។ ក្រុមហ៊ុនបានរាយការណ៍កាលពីដើមឆ្នាំនេះថា ឱកាសផ្នែកឧស្សាហកម្មនេះអាចរកប្រាក់ចំណូលបានជាង១៨ពាន់លានដុល្លារនៅក្នុងឆ្នាំ២០១១។ នៅត្រឹមឆ្នាំ២០២១ ពួកគេបានប៉ាន់ស្មានថា តួលេខនេះនឹងកើនឡើងជាង៣១ពាន់លានដុល្លារ។
លោកនិយាយថា ការថែរក្សារចនាសម្ព័ន្ធទាំងនោះឲ្យមានសុវត្ថិភាព មានឥទ្ធិពលយូរអង្វែង។
«ក្រុមហ៊ុនជាច្រើន ដូចជាក្រុមហ៊ុនប្រេង ប៊ីភី (BP) និង ស្សែល (Shell) ដែលមានប្រតិបត្តិការយ៉ាងធំនៅទ្វីបអាហ្វ្រិក កំពុងវិនិយោគយ៉ាងខ្លាំងក្លានៅក្នុងការធានាសន្តិសុខដល់រោងចក្រទាំងនេះ។ ទោះយ៉ាងនេះក្តី ប្រភេទនៃការវិនិយោគ ដែលយើងកំពុងមើលឃើញសព្វថ្ងៃនេះ មិនត្រូវបានព្យាករណ៍ថាមានភាពល្អគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីធានាសុវត្ថិភាពដល់រោងចក្រទាំងនេះ ប្រឆាំងនឹងការគំរាមកំហែងរបស់ក្រុមភេរវករនោះទេ។ អ្នកមានបច្ចេកវិទ្យា ដើម្បីជួយទប់ស្កាត់បញ្ហាបែបនោះ។ តែទោះជាយ៉ាងណា នៅក្នុងវិសាលភាពទូលំទូលាយជាងនេះ នៅក្នុងវិសាលភាពរបស់ទ្វីបអាហ្វ្រិក អ្នកឃើញមានបណ្តាប្រទេសដែលកំពុងពឹងផ្អែកលើប្រេងនិងឧស្ម័ន សម្រាប់កំណើនសេដ្ឋកិច្ច ដែលមិនបានខិតខំប្រឹងប្រែងឲ្យបានខ្លាំងក្លានិងប្រកបដោយភាពរឹងមំាសំដៅធានាសុវត្ថិភាពដល់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធប្រេងនិងឧស្ម័ន។ ដូច្នេះវានឹងធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចគាំងដំណើរការយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ ដូចដែលក្រុមហ៊ុនបានឃើញរួចមកហើយ វាមានភាពធ្ងន់ធ្ងរណាស់សម្រាប់ឥឡូវនេះ ហើយមានភាពប្រថុយប្រថានក្នុងការធ្វើកិច្ចការនេះនៅទ្វីបអាហ្វ្រិក»។
ដើម្បីសម្រេចគោលបំណងនេះ លោក ស្រ៊ីមូឡាណាថាន ដែលមានមូលដ្ឋាននៅក្នុងទីក្រុង ឡុងដ៍ (London) បានស្នើឱ្យបណ្តាប្រទេសអាហ្វ្រិកទាំងឡាយចងជាក្រុម ដើម្បីបង្កើតកម្លាំងសន្តិសុខការពារហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអាហ្រ្វិក។ លោកបានផ្តល់អនុសាសន៍ឲ្យមានវិធីសាស្ត្រនៃការចាត់វិធានការជាមុនកាន់តែច្រើន។
«តើអ្វីដែលជាកំហុសនៅក្នុងឧបទ្ទវហតុនេះ? កម្រិតនៃការការពារដែលមាននៅទីនោះ មានកម្រិតទាបខ្លាំងណាស់ តាំងពីដំបូង ដើម្បីទប់ស្កាត់ឧបទ្ទវហេតុបែបនេះ។ ដូច្នេះហើយ បានជាយើងកំពុងមើលឃើញស្ថានភាពប្រកបដោយការឆ្លើយតបកាន់តែច្រើនជាងមុននៅទីនេះ ពីសំណាក់កងយោធា អាល់ហ្សេរី។ ប៉ុន្តែ ប្រសិនបើមានវិធីសាស្ត្រនៃការចាត់វិធានការជាមុន ដើម្បីធានាសុវត្ថិភាពដល់ទីតាំងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសំខាន់ៗបែបនេះនៅទូទាំងប្រទេស ឧបទ្ទវហេតុទាំងនេះជាច្រើន អាចត្រូវបានទប់ស្កាត់ តាំងពីដំបូងតែម្តង»។
លោកស្រី អាណេលី បូថា (Anneli Botha) ដែលជាអ្នកវិភាគនៃវិទ្យាស្ថានសិក្សាពីសន្តិសុខ ដែលជាក្រុមអ្នកជំនាញ ដែលមានមូលដ្ឋាននៅប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង បានពណ៌នាការវាយប្រហារនៅ អាល់ហ្សេរី ថាជា«ការអំពាវនាវឲ្យភ្ញាក់ឡើង»។ លោកស្រីថ្លែងថា ការវាយប្រហារពីសំណាក់ក្រុមប្រដាប់អាវុធទៅលើប្រតិបត្តិការប្រេង ឧស្ម័ន និងរ៉ែ បានបង្ហាញឲ្យឃើញយ៉ាងច្បាស់អំពីបញ្ហាមួយផ្សេងទៀត ដែលនោះគឺការខកខានរបស់បណ្តាប្រទេសអាហ្វ្រិក ក្នុងការថែរក្សាសន្តិសុខ និងផ្តល់សន្តិសុខជូនប្រជាពលរដ្ឋរបស់ពួកគេ។
«អ្នកមានវដ្តនៃការបរាជ័យនេះ។ ប៉ុន្តែវដ្តនៃការបរាជ័យបែបនេះមិនមែនជារឿងរបស់ក្រុមហ៊ុនពហុជាតិទេ។ វដ្តនៃការបរាជ័យនេះចាប់ផ្តើមពីការមិនផ្តល់ឱ្យនូវសេវាកម្មជាមូលដ្ឋានដែលប្រជាពលរដ្ឋត្រូវការ។ ហើយនោះមិនមែនជាការទទួលខុសត្រូវរបស់ក្រុមពហុជាតិនោះទេ។ ដូច្នេះ វាពិតជាទិដ្ឋភាពដ៏សំខាន់នៅក្នុងការពិភាក្សាទាំងមូលនេះ។ ទោះជាអ្នកស្ថិតនៅក្នុងប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូងក្តី ទោះជាអ្នកស្ថិតនៅក្នុងប្រទេសនីហ្សីរីយ៉ាក្តី ទោះជាអ្នកស្ថិតនៅក្នុងប្រទេសអាល់ហ្សេរីក្តី ទោះជាអ្នកស្ថិតនៅក្នុងប្រទេសម៉ាលីក្តី អ្នកត្រូវតែមានរដ្ឋាភិបាលមួយដែលមានដំណើរការ។ ហើយអវត្តមានរបស់រដ្ឋាភិបាលមួយដែលមានដំណើរការ អ្នកអនុញ្ញាតិឲ្យមនុស្សប្រើប្រាស់ការវាយប្រហារនេះដើម្បីបម្រើផលប្រយោជន៍របស់ពួកគេ។ ដូច្នេះ សម្រាប់ខ្ញុំ អ្វីៗទាំងអស់ចាប់ផ្តើមដោយសំណួរថា ៖ តើអ្វីជាកម្រិតអភិបាលកិច្ចនៅក្នុងប្រទេសទាំងនេះ? សំណួរគឺថា ៖ ប្រសិនបើអ្នកមានស្ថានភាពអភិបាលកិច្ចទន់ខ្សោយ ការវាយប្រហារនោះអាចត្រូវបានប្រើប្រាស់ ហើយការវាយប្រហារនោះកំពុងត្រូវបានប្រើប្រាស់នៅក្នុងកម្រិតធំធេងមួយ»។
ក្រុមហ៊ុមថាមពលធំៗ ដូចជាក្រុមហ៊ុនប្រេង ប៊ីភី និង ស្សែល មិនទាន់មានភាពជាក់លាក់នៅឡើយទេ អំពីថាតើពួកគេមានផែនការពង្រឹងសន្តិសុខដោយរបៀបណា។ ប៉ុន្តែរឿងមួយដែលគ្មានអ្នកណាម្នាក់រំពឹងទុកនោះ គឺធ្វើឱ្យដំណើរនៃឧស្សាហកម្មឈប់ត្រឡប់ក្រោយ៕
