زرتشتیان از جمله اقوامی هستند که در طول تاریخ علیرغم فشارها وسختی های زیاد، نوروز را هم چنان پاس داشته و تلاش زیادی برای حفظ و نگهداری آن کرده اند. نوروز که یک عید ایرانی به شمار می رود در آئیین زرتشتیان«گاهبار» نام دارد و نوروز«جمشیدی» ایرانیان درست در ششمین و آخرین روز «گاهبار» برگزار می شود.
درمیان زرتشتیان مرسوم است که گاه درکنار سفره هفت سین، سفره هفت چینی نیزفراهم می آورند که در آن هفت نوع میوه چیده می شود. میوه هایی از قبیل، انجیر، خرما، بادام که درکنار آن ها هفت نوع غلات و حبوبات از قبیل عدس، برنج و نخود قرار گرفته است. زرتشتیان درهنگام تحویل سال از اهورامزدا خواستار برکت و فراوانی این محصولات در سال نو می شوند. آن ها در روز سیزده بدر آشی می پزند که این حبوبات را در داخل آن می ریزند.
درنوروز زرتشتیان، درسراسر ایران دربامداد نخستین روز از سال نو مردم برای دید وبازدید به آتشکده محله می روند و در آنجا اوستا می خوانند و به یکدیگر شادباش می گویند و سپس به پرسه می روند.
پرسه سال نو، رسمی است که براساس آن هرخانواده ای که عزیزی را در آن سال از دست داده، اول سال نو سفره ای می اندازد و عکس آن عزیز را همراه با گل و نبات و قهوه برسر آن سفره می گذارد و همه فامیل و آشنایان برای «جاسبزباش» این شخص به منزل او می روند.
جالب است بدانیم که نخستین چیزی که زرتشتیان در مراسم دید وبازدید نوروزی به هم تعارف می کنند آینه و گلاب است. به این معنی که در این خانه بهترین چیز برای پیشکش به شما روی زیبای خودتان است با بوی خوش گلاب!
نوروز و یهودیان
باگذشت بیش از سی قرن از زندگی یهودیان درایران، اغلب آداب و سنن این قوم رنگ و بویی ایرانی به خود گرفته وتاثیرمتقابل فرهنگ ایرانی و یهودی بر یکدیگربه غنی شدن هردوفرهنگ کمک های شایانی کرده است و بنا براین یهودیان ایرانی چه در داخل وچه درخارج از کشورهمواره درحفظ آداب و سنن ایرانی خود کوشیده اند.
جشن نوروز درمیان یهودیان ایرانی به دوران ساسانیان باز می گردد. تنها تفاوت بین سفره هفت سین یهودیان و مسلمانان ایرانی قرار دادن شراب و تورات(کتاب آسمانی یهودیان) برسر این سفره است. یهودیان هم چنین از دو جشن پیش و پس از نوروز، یعنی چهارشنبه سوری وسیزده بدراستقبال می کنند و مراسم آن را بجا می آورند.
درمراسم عید «پسح» یهودیان که از نظرزمانی به نوروز نزدیک است ، بسیاری از مراسم نوروز ایرانی به جا آورده می شود. مثلا سبزکردن سبزه در عید پسح تنها درمیان یهودیان ایران رایج است. هم چنین دید و بازدید از فامیل و عیدی دادن به مناسبت عید پسح تنها در میان اقوام یهودی ایرانی رواج دارد.
نوروز و ارامنه
ارامنه ایران هرچند نوروز را رسما جشن نمی گیرند و مراسمی چون چیدن سفره هفت سین و دید و بازدید به مناسبت نوروز ندارند اما از فرارسیدن بهار استقبال می کنند و نوروز را که هم زمان با عید پاک مسیحیان است با جشن وسرور و شادمانی جشن می گیرند.
جشن عید پاک یک جشن خانوادگی برای ارامنه ایران به شمار می رود و هرکجا که باشند می کوشند تا این جشن را در کنار افراد خانواده خود بگذرانند. برسرسفره عید پاک معمولا نان فطیر و شرابی که از کلیسا آورده شده قرار می دهند. در این شب ارامنه ایرانی ماهی و کوکوی سبزی می خورند و برای عزیزان از دست رفته خود دعا می خوانند.
کسانی که اعتقادات مذهبی شدید دارند از چهل روز پیش از فرارسیدن عید پاک روزه مخصوصی می گیرند که طی آن از خوردن چربی ها می پرهیزند.
