روز دوشنبه هشتم بهمن، در هشتادمین سالگرد آزادی اردوگاه مرگ آشوویتس، شماری از رهبران جهان و اعضای خانواده‌های سلطنتی چند کشور در مراسم بزرگداشتی به بازماندگان جنایات آلمان نازی خواهند پیوست.
کاخ سفید اعلام کرده است که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، نیز هیأتی را به نمایندگی خود برای شرکت در مراسم هشتادمین سالگرد آزادی آشوویتس-بیرکنائو در لهستان تعیین کرده است.
استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ایالات متحده در امور خاورمیانه، و هاوارد لوتنیک، گزینه پیشنهادی دونالد ترامپ برای وزارت بازرگانی، این هیأت را رهبری خواهند کرد.
به گزارش آسوشیتدپرس، اولاف شولتس، صدراعظم، و فرانک-والتر اشتاین‌مایر، رئیس‌جمهوری آلمان، در این مراسم حضور خواهند داشت.
جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا، و امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، نیز از دیگر شرکت‌کنندگان در این مراسم خواهند بود.
چارلز سوم، پادشاه بریتانیا، که سال‌ها در راستای یادآوری هولوکاست تلاش کرده است، همراه با دیگر اعضای سلطنتی اروپایی، از جمله پادشاه اسپانیا در هشتادمین سالگرد آزادی اردوگاه مرگ آشوویتس شرکت خواهد کرد.
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، در سال ۲۰۰۵ میلادی و در شصتمین سالگرد این واقعه، مهمان افتخاری مراسم بود تا نقش اتحاد شوروی سابق در آزادسازی آشوویتس برجسته شود.
اما پس از تجاوز روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ میلادی دیگر از پوتین استقبال نمی‌شود.
از سوی دیگر، جنگ میان اسرائیل و حماس در غزه نیز در رابطه با حضور بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در این مراسم پرسش‌هایی را برانگیخته است.
دادگاه کیفری بین‌المللی در ماه نوامبر گذشته حکم جلب آقای نتانیاهو را صادر کرد زیرا او را به «جنایت علیه بشریت» به دلیل اقدامات اسرائیل در غزه متهم کرده است. این اقدام با انتقاد شدید اسرائیل مواجه شده است.
در این ارتباط، کشورهای عضو این دادگاه که لهستان نیز جزو آنها است، وظیفه دارند تا در صورت حضور اشخاصی که حکم جلب دارند، آنها را در صورت ورود به خاک خود بازداشت کنند.
با این حال، دولت لهستان قطعنامه‌ای را تصویب کرد و در آن متعهد شد تا شرکت امن مقامات ارشد اسرائیل در این مراسم را تضمین کند. اسرائیل قصد دارد وزیر آموزش و پرورش خود، یوآو کیش، را به مراسم بفرستد.
مراسم اصلی در محلی در جنوب لهستان برگزار می‌شود؛ جایی که آلمان نازی در آن بیش از یک میلیون تن را که اکثرا یهودی بودند، به قتل رساند. هیتلر در جنایات ایدئولوژیک خود افراد دیگر از جمله لهستانی‌ها، اسیران جنگی ارتش سرخ اتحاد شوروی و همجنس‌گرایان را نیز هدف قرار داد.
هشتادمین سالگرد آشوویتس به دلیل سن بالای بازماندگان و آگاهی از این موضوع که دیگر در دنیا نخواهند بود، توجه بیشتری را جلب کرده است.
موزه دولتی آشوویتس-بیرکنائو می‌گوید انتظار دارد حدود ۵۰ تن از بازماندگان آشویتس و دیگر اردوگاه‌های مرگ در بعدازظهر دوشنبه در این مراسم شرکت کنند.
سازمان ملل متحد روز چهارشنبه ۲۷ ژانویه هر سال میلادی را را «روز بین‌المللی یادبود هولوکاست» برای یادآوری سالروز آزادی اردوگاه مرگ آشوویتس نام نهاده است.
در جنگ جهانی دوم، شش میلیون یهودی به دست نیروهای آلمان نازی و متحدانش کشته شدند.
مقامات آلمان نازی، اردوگاه آشوویتس را در سال ۱۹۴۰ میلادی و پس از تجاوز به لهستان در شهر اوشوینچیم این کشور تأسیس کردند.
این ارودگاه در آغاز برای نگهداری زندانیان لهستانی از جمله کشیشان کاتولیک و اعضای گروه‌های «مقاومت زیرزمینی لهستان» بود.
آلمانی‌ها بعداً حدود ۴۰ اردوگاه در این منطقه ایجاد کردند، اما بدنام‌ترین آنها بیرکنائو است که برای کشتار دسته‌جمعی در اتاق‌های گاز از آن استفاده می‌شد.
در ۲۷ ژانویه ۱۹۴۶، نیروهای ارتش سرخ اتحاد شوروی به دروازه‌های آشوویتس رسیدند و حدود ۷ هزار زندانی را در شرایط وخیم جسمانی در آنجا پیدا کردند.
امروز، اینجا محل یک موزه و بنای یادبود است که توسط دولت لهستان اداره می‌شود و یکی از پربازدیدترین مکان‌های لهستان محسوب می‌شود. آمار نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۴ میلادی، بیش از ۱.۸۳ میلیون تن از این اردوگاه دیدار کردند.
آشوویتس در حافظه جمعی جهانیان به عنوان نماد تمامی جنایات نازی‌ها و نمونه‌ای از آنچه نفرت، نژادپرستی و یهودی‌ستیزی محسوب می‌شود، حک شده است.
