دولت بایدن در حال بررسی بازداشت اخیر یک ایرانی آمریکایی توسط جمهوری اسلامی است. رضا ولی‌زاده تنها شهروند آمریکایی است که از زمان مبادله زندانیان میان جمهوری اسلامی و آمریکا در شهریور ۱۴۰۲ بازداشتش به صورت علنی گزارش شده است.
وزارت امور خارجه آمریکا در پاسخ به بررسی‌های مایکل لپین، خبرنگار صدای آمریکا، در بیانیه‌ای اعلام کرد که «از گزارش‌های مربوط به بازداشت یک شهروند آمریکایی-ایرانی در ایران آگاه است.»
رضا ولی‌زاده، روزنامه‌نگار سابق رادیو فردا که توسط جمهوری اسلامی بازداشت شده است، در سال ۲۰۲۲ میلادی این شبکه را ترک کرده بود.
او در پستی در شبکه «ایکس» نوشته بود: «من در تاریخ ۱۶ اسفند ۱۴۰۲ وارد تهران شدم. پیش از آن مذاکرات نیمه کاره‌ای با سازمان اطلاعات سپاه داشتم. در نهایت با مسئولیت خودم و بدون امان‌نامه حتی شفاهی پس از ۱۴ سال به کشورم بازگشتم.»
جمهوری اسلامی، رادیو فردا، صدای آمریکا، و بسیاری از دیگر رسانه‌های فارسی‌زبان خارج از کشور را به عنوان نهادهای «متخاصم» می‌بیند. چرا که توجه‌ها را به نقض حقوق بشر توسط آنها و همچنین مخالفت‌ها و اعتراضات عمومی علیه‌شان جلب می‌کنند.
این سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا گفت: «ما با شرکای سوئیسی خود که به عنوان حافظ منافع ایالات متحده در ایران عمل می‌کنند، برای جمع آوری اطلاعات بیشتر در مورد این پرونده همکاری می‌کنیم.»
سخنگوی وزارت امور خارجه تأکید کرد که جمهوری اسلامی، شهروندان آمریکایی و شهروندان دیگر کشورها را به صورت ناعادلانه‌ای برای اهداف سیاسی زندانی می‌کند و این اقدام را «ظالمانه و مغایر با قوانین بین‌المللی» خواند.
یک منبع آگاه در داخل ایران به بخش فارسی صدای آمریکا گفت که آقای ولی‌زاده با اتهام «همکاری با رسانه‌های فارسی زبان خارج از کشور» مواجه است.
مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران و کمیته حفاظت از روزنامه‌نگاران مستقر در آمریکا، اواخر مهر به نقل از نزدیکان این روزنامه‌نگار و یکی از همکاران او گزارش دادند که ولی‌زاده از زمان بازداشت بدون دسترسی به وکیل در زندان اوین است.
نماینده جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد تأیید کرد که هفته گذشته درخواست صدای آمریکا برای اظهارنظر در مورد پرونده ولی‌زاده را دریافت کرده است؛ ولی به آن پاسخی نداد.
اسکایلر تامپسون، معاون مجموعه فعالان حقوق بشر مستقر در واشنگتن، در پیامی به صدای آمریکا گفت که وزارت امور خارجه آمریکا «باید از تمامی کانال‌های دیپلماتیک موجود برای تحقیق در مورد بازداشت ولی‌زاده و اطمینان از دسترسی فوری و بدون مانع او به مشاوران حقوقی استفاده کند.»
آقای ولی‌زاده همچنین در پستی در شبکه «ایکس» از «احضار برادر بزرگ» خود به «وزارت اطلاعات در تهران» و همچنین «احضار پدر و حتی فامیل دور و نزدیک» خود «به اداره اطلاعات در کردستان» خبر داده و نوشته بود: «سراغ همسایه‌مان رفته‌اند و از وضعیت مادرم جویا شده‌اند که پیش از ورود احتمالی به خانه به ارزیابی برسند. خانواده‌ام را تحت فشار گذاشته‌اند که من را متقاعد کنند برگردم.»
این در حالی است که مسعود پزشکیان، رئیس دولت چهاردهم جمهوری اسلامی، تلاش کرده است ایرانیان مقیم خارج از کشور را متقاعد کند که از بازگشت هیچ ترسی نداشته باشند.
پزشکیان در گفت‌وگو با خبرگزاری دولتی ایسنا، گفته بود: «باید به آنها اطمینان دهیم که در صورت بازگشت به ایران، پرونده‌ای علیه آنها تشکیل نمی‌دهیم، آنها را مورد آزار و اذیت قرار نمی‌دهیم و مانع خروج آنها نمی‌شویم.»
جیسون برادسکی، رئیس سیاست‌گذاری سازمان «اتحاد علیه ایران هسته‌ای»، در این باره به صدای آمریکا گفت که بازداشت ولی‌زاده باید هشداری برای ایرانیان دو تابعیتی باشد که نمی‌توان به تضمین‌های جمهوری اسلامی اعتماد کرد.
برادسکی گفت: «در طول سال‌ها مواردی وجود داشته است که ایرانیان خارج از کشور مجوز ورود از یک نهاد دولتی در ایران را گرفته‌اندو سپس یک نهاد رقیب آن فرد را بازداشت کرده و به گروگان گرفته است».
کایلی مور گیلبرت، دانشمند استرالیایی علوم سیاسی که از سال ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹ به اتهاماتی که کشورهای غربی آنها را واهی می‌دانستند توسط جمهوری اسلامی بازداشت شده بود به صدای آمریکا گفت: «به نظر می‌رسد که ولی‌زاده به ناحق بازداشت شده است.حرفه روزنامه‌نگاری ولی‌زاده مطمئناً او را به فرد مورد علاقه سپاه تبدیل کرده است.»
او در پاسخی کتبی به صدای آمریکا نوشت: «ارجاع او به دادگاه انقلاب صلواتی نیز درخور توجه است چرا که این قاضی به پرونده‌های سیاسی از جمله بازداشت غیرقانونی اتباع خارجی و دوتابعیتی‌ها رسیدگی می‌کند.»
اختصاص عنوان «بازداشت غیرقانونی» به یک تبعه آمریکایی به فرستاده ویژه ایالات متحده در امور گروگان‌ها اجازه می‌دهد تا با همکاری ائتلافی از سازمان‌های دولتی و بخش خصوصی برای آزادی آن زندانی همکاری کند.
خانم مور گیلبرت گفت که هر یک از اعضای خانواده رضا ولی‌زاده که در خارج از کشور زندگی می‌کنند باید فورا از وزیر امور خارجه آمریکا برای تعیین عنوان «بازداشت غیرقانونی» درخواست کنند و شغل اخیر ولی‌زاده به عنوان روزنامه‌نگار باید این روند را برخلاف سایر موارد «نسبتاً ساده» کند.
سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا به صدای آمریکا گفت که «به طور مستمر» شرایط مربوط به بازداشت شهروندان آمریکایی در خارج از کشور را برای تأیید نشانه‌هایی که ممکن است آنها را در گروه بازداشت‌های غیرقانونی قرار دهد زیر نظر دارد.
در آذرماه سال ۱۴۰۲، مجلس نمایندگان آمریکا در یک اقدام دوحزبی، طرحی را تصویب کرد که به موجب آن جمهوری اسلامی از دستیابی به ۶ میلیارد دلاری که پیش‌تر توسط ایالات متحده، در مبادله زندانیان دو تابعیتی آزاد شده بود، منع می‌شود. این اقدام در واکنش به «نقش جمهوری اسلامی در حملات مرگبار هفتم اکتبر حماس به اسرائیل» انجام شده است.
جیسون برادسکی می‌گوید بازداشت ولی‌زاده این سؤال را ایجاد می‌کند که آیا جمهوری اسلامی او را برای مبادله‌ای که شامل جابه‌جایی دارایی‌ها در قطر می‌شود یا معامله‌ای بزرگ‌تر، گروگان نگه می‌دارد یا خیر.
