آندرو فریمن – روزنامه نگار، واشنگتن
از هنگام آغاز ریاست جمهوری در هفت ماه پیش، این نخستین بار است که پرزیدنت دونالد ترامپ درباره یکی از مسائل حاد جهانی استراتژی خود را اعلام می‌کند و به ویژه بر این نکته تاکید می‌گذارد که قاطعیت دولت آمریکا برای مبارزه با ترور و دیگر عوامل برهم زننده ثبات جهانی، ادامه خواهد یافت.
مطالبی که در نطق سی دقیقه‌ای رئیس جمهوری مطرح شد، برخی سیاست‌های سنتی ایالات متحده را نیز تغییر داد و پس از چند دهه دوستی و هم پیمانی با پاکستان، پرزیدنت ترامپ هشدار داد که دولت اسلام آباد باید از حمایت از ترور اسلامی دست بردارد. سیاست راهبردی اعلام شده، در واقع اصول سیاست بین‌المللی دولت کنونی را پایه گذاری می‌کند.
پرزیدنت ترامپ گفت که او خوب می‌داند که مردم آمریکا از این جنگ‌های طولانی، بی‌آنکه به پیروزی برسند خسته شده‌اند. ولی در عین حال این واقعیت را نیز به خوبی در نظر دارد که ترک شتاب‌زده میدان نبرد، موجب پرکردن خلاء توسط تروریست‌ها خواهد شد.
این ابراز قاطعیت پرزیدنت ترامپ در مورد ادامه پیکار علیه ترور و عوامل ایجاد بی‌ثباتی در جهان، بی تردید بر سیاست‌های او در برابر کره شمالی، ایران و دیگر کشورها تاثیرگذار خواهد بود – و این، اهمیت سخنرانی شب گذشته او را آشکارتر می‌کند.
انتظار می‌رفت که پرزیدنت ترامپ، که در گذشته یک بازرگان بسیار موفق بوده، بر اساس بیلان سود و زیان مالی و جانی تصمیم بگیرد و سیاست پرزیدنت اوباما را در مورد خروج کامل نیروها از آن سرزمین ادامه دهد.
در شانزده سالی که از دخالت نظامی در افغانستان می‌گذرد، ایالات متحده حدود ۷۰۰ میلیارد دلار هزینه کرده و ۲۴۰۰ سرباز آمریکایی جان خود را از دست داده‌اند.
بر اساس این ارقام و همچنین به علت باورهای خاص بود که پرزیدنت اوباما تصمیم گرفت به دخالت در جنگ افغانستان پایان دهد. مشاوران پرزیدنت ترامپ اکنون می‌گویند که اجرای چنین سیاستی، در واقع خالی کردن جا برای ورود و استقرار هرچه بیشتر سازمان‌های ترور اسلامی است.
پرزیدنت ترامپ، به شیوه همیشگی خود، از افشای جزئیات برنامه راهبردی خویش در برابر افغانستان خودداری ورزید. او گفت که نمی‌خواهد دشمن را از پیش آگاه سازد که چه می‌خواهد بکند. ولی آگاهان سیاسی تردیدی ندارند که نه تنها سربازان آمریکایی از افغانستان خارج نخواهند شد، بلکه چند هزار سرباز دیگر نیز به آن جا اعزام خواهند شد. شبکه‌های خبری آمریکا احتمال می‌دهند که تا چهار هزار و ۸۰۰ سرباز در آینده نزدیک رهسپار افغانستان شوند.
سیاست راهبردی جدید، که پرزیدنت ترامپ پس از یک مرخصی طولانی و به دنبال مشورت‌های گسترده با مشاوران نظامی و سیاسی خود اعلام کرد، بر این اساس است که به جای تعیین برنامه‌های زمانی، در مورد ادامه حضور در افغانستان بر اساس شرایط میدانی تصمیم گیری خواهد شد. او کوشید این پیام را به مردم آمریکا برساند که جنگ در افغانستان بدون پیروزی پایان نخواهد گرفت.
نکته مهم دیگر در سخنان رئیس جمهوری، تغییر سیاست ایالات متحده نسبت به دولت پاکستان بود. به مدت چندین دهه، پاکستان دوست و هم پیمان استراتژیک آمریکا بود. این همکاری در دوران پایانی جنگ سرد بین دو بلوک شرق و غرب، به اوج رسید. در حالی که در آن دوران دولت هند رهبر «کشورهای عدم تعهد» بود و عملا با دولت اتحاد شوروی همکاری داشت، پاکستان در کنار ایران عضو فعال و تاثیر گذار پیمان سنتو در برابر دولت مسکو بود.
ولی در این نطق، پرزیدنت ترامپ دولت پاکستان را مورد انتقاد بی پرده قرار می‌دهد و دست دوستی به سوی دشمن دیرین پاکستان، یعنی هند دراز می‌کند و از دولت دهلی نو می خواهد در بازسازی افعانستان سهیم شود. ترامپ هم زمان، دولت اسلام آباد را توبیخ می‌کند که چرا به پناهنگاه تروریست‌ها و گرمخانه اسلام ستیزجو مبدل شده است.
در مدارس دینی پاکستان است که نوجوانان مسلمان، عملا درس ترور فرا می‌گیرند. استان وزیرستان در شمال پاکستان و همسایگی مرزی با افغانستان، از هنگام فروپاشی القاعده در افغانستان به پایگاه بزرگ تروریسم اسلامی مبدل شده است.
در هشت سال دولت پرزیدنت اوباما این واقعیت نادیده گرفته شده بود و اکنون پرزیدنت ترامپ آن را به یکی از پایه های پیکار خود با تروریسم بین المللی مبدل می‌سازد.
پرزیدنت ترامپ این بار سخنرانی خود را با لحنی آرام و مستدل و مسئولانه ایراد کرد که رسانه های جهانی نیز به آن اشاره کردند. رئیس جمهوری عملا تائید کرد که یک فرد دگماتیک نیست و هرگاه لازم باشد دیدگاه های خود را تغییر می دهد و آن را با نیازها و شرائط روز منطبق می سازد. او گفت که اگر به صورت غریزی می اندیشید، شاید عقیده دیگری داشت، ولی اکنون که بر کرسی ریاست کاخ سفید تکیه زده، باید تصمیمات سنجیده و غیر غریزی اتخاذ کند.
ادامه حضور نظامی ایالات متحده در افغانستان، نگرانی ایران را نیز افزایش می‌دهد. دولت تهران همیشه کوشیده است بر میزان نفوذ خود در افغانستان بیفزاید و در ایالت‌های غربی آن کشور و به ویژه در هرات هزینه‌های مالی و نظامی و سیاسی بسیاری را متحمل شده است. خروج کامل نیروهای آمریکایی می‌توانست افزایش نفوذ ایران را، به ویژه در مزار شریف و هرات و دیگر اماکنی که شمار زیادی شیعیان در آن جا زندگی می‌کنند، با دشواری‌های بیشتر روبرو سازد.
به موجب گزارش‌های تائید نشده، ایران در افغانستان با طالبان همکاری و همگامی دارد تا از استقرار یک حکومت مردمسالار و سکولار جلوگیری کند و همزمان نیروهای نظامی غربی را در تنگنای بیشتر قرار دهد.
پرزیدنت ترامپ این بار سخنرانی خود را با لحنی آرام و مستدل و مسئولانه ایراد کرد که رسانه های جهانی نیز به آن اشاره کردند. رئیس جمهوری عملا تائید کرد که یک فرد دگماتیک نیست و هرگاه لازم باشد دیدگاه های خود را تغییر می دهد و آن را با نیازها و شرائط روز منطبق می سازد. او گفت که اگر به صورت غریزی می اندیشید، شاید عقیده دیگری داشت، ولی اکنون که بر کرسی ریاست کاخ سفید تکیه زده، باید تصمیمات سنجیده و غیر غریزی اتخاذ کند.
دنیای اندیشه پرزیدنت ترامپ درباره سیاست خارجی را در یک جمله می توان خلاصه کرد. او گفت: «ما نمی خواهیم کشور بسازیم بلکه هدفمان مبارزه با ترور است». اشاره این سخنان به دورانی است که روسای جمهوری ایالات متحده و به ویژه پرزیدنت اوباما می‌خواستند دموکراسی را در کشورهای استبداد زده ترویج دهند – ولی این انتظار آنان عملی نشد.
استراتژی اعلام شده، با آن که جزئیات آن جنبه اسرار نظامی دارد، سرمشقی برای رویارویی ایالات متحده با دیگر بحران های جهان خواهد بود.
این برنامه راهبردی نشان می دهد: در حالی که پرزیدنت اوباما می کوشید دخالت آمریکا در بحران‌های جهانی را به حداقل برساند، و این امر به مقام ابرقدرتی آمریکا در صحنه جهانی آسیب بسیار رساند، اکنون پرزیدنت ترامپ قصد دارد با پرداخت هزینه مالی و جانی حساب شده، ایالات متحده را به مقام ابرقدرتی گذشته و اقتدار پیشین بازگرداند – و این موضوع نمی‌تواند برای پرزیدنت ولادیمیر پوتین و سیاستمداران دیگری که به توسعه طلبی رژیم خویش می اندیشند، پیام خوشحال کننده ای دربر داشته باشد.
این نوشتار شامل ارزیابی های نویسنده آن است و الزاما دیدگاه صدای آمریکا محسوب نمی‌شود
