دونالد ترامپ رئیس جمهوری ایالات متحده، که هم در دوران مبارزات انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۵ و چه پس از پیروزی در انتخابات و راهیابی به کاخ سفید، منتقد سرسخت توافق جامع هستهای ۲۳ تیر ۱۳۹۴ شش قدرت جهانی عضو گروه ۱+۵، شامل ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، روسیه، چین و آلمان با ایران بوده، بارها تاکید کرده است که به پایبندی ایران به این توافق اعتقاد ندارد.
پرزیدنت ترامپ، که دولت او پس از آغاز به کار در ۱ بهمن ۱۳۹۵ تاکنون دو بار پایبندی تهران به توافق را – که از آن با عنوان برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام نیز یاد میشود – تایید کرده است، میگوید قصد ندارد برای بار سوم این کار را انجام دهد. وی طبق قانون باید هر سه ماه گزارش پایبندی یا عدم پایبندی تهران به برجام را، جهت تمدید تعلیق تحریمهای ایران، به کنگره ارسال کند.
مهلت سه ماهه سوم روز یکشنبه ۱۵ اکتبر (۲۳ مهر) به سر میرسد و او که، پیشتر در مورد بازبینی سیاست جامع واشگتن در برابر جمهوری اسلامی خبر داده است، باید پیش از این تاریخ نظر خود را در مورد توافق جامع هستهای وین اعلام کند.
گاهشمار اظهارات و رویکرد پرزیدنت ترامپ و دولت او در برابر ایران، به ویژه در مورد توافق جامع هستهای، به شرح زیر است:
۱۴ بهمن ۱۳۹۵
دونالد ترامپ رئیس جمهوری ایالات متحده در چند پیام توئیتری نوشت «ایران به دلیل شلیک موشک بالیستیک رسما تحت نظر قرار گرفته است. (ایران) باید ممنون آمریکا باشد که چنین توافق بدی را امضا کرده است.»
۱۴ بهمن
پرزیدنت ترامپ در پاسخ به خبرنگاران درباره این که آیا گزینه نظامی علیه ایران مطرح است، گفت همه گزینهها علیه ایران همچنان روی میز است و هنوز هیچ گزینهای حذف نشده است.
۱۵ بهمن
دونالد ترامپ در پیامی در حساب رسمی خود در توئیتر نوشت «ایران با آتش بازی میکند. آنها متوجه و قدردان نیستند که پرزیدنت اوباما تا چه اندازه با آنها مهربان بوده است. من نیستم!»
۱۵ بهمن
وزارت خزانه داری آمریکا در واکنش به آزمایش موشک بالیستیک «خرمشهر» توسط ایران اعلام کرد ۱۳ فرد و ۱۲ نهاد مرتبط با تهران را به فهرست تحریمهای خود اضافه کرده است.
۱۸ بهمن
رئیس جمهوری ایالات متحده در گفتوگو با فاکسنیوز گفت اگر ایران در کنار آمریکا بود با برجام مشکلی نداشت، اما چنین نیست و این «توافق بد» باعث شده جمهوری اسلامی «جسورتر» شود.
۲۷ بهمن
پرزیدنت ترامپ در نشست خبری با نخست وزیر اسرائیل در واشنگتن گفت هر کاری برای آن که ایران اسرائیل را تهدید نکند میکنیم، و افزود تحریمها یک هدف مهم دارد: ایران هرگز به سلاح اتمی نرسد.
۱۹ اسفند
کاخ سفید در بیانیهای به مناسبت دهمین سال ناپدید شدن رابرت لوینسون مامور سابق افبیآی در ایران گفت «میخواهیم او بر گردد و از هیچ تلاشی برای رسیدن به این هدف فروگذار نمیکنیم.»
۳۰ فروردین ۱۳۹۶
رئیس جمهوری آمریکا دستور بازنگری توافق هستهای با ایران را صادر کرد. پرزیدنت ترامپ از دولت خود خواست برداشته شدن تحریمهای هستهای ایران در چارچوب برجام را بازنگری کند.
۳۰ فروردین
رکس تیلرسون وزیر خارجه آمریکا با بیان این که تهران به نزاع در منطقه دامن میزند، گفت ایران میتواند به صورت بالقوه مسیر کره شمالی را طی کند که این نشانه ناکامی رویکرد «صبر استراتژیک» است.
۳۱ فروردین
پرزیدنت ترامپ در نشست خبری مشترک با نخست وزیر ایتالیا در کاخ سفید با اشاره به این که توافق اتمی ایران تحت بررسی است، گفت ایران به روح برجام وفادار نبوده و تخلفاتی داشته است.
۷ اردیبهشت
ديپلماتهای آمریکا، در حاشیه نشست کمیسیون برجام در وین پایتخت اتریش، با همتايان ايرانی خود درباره شهروندان آمريکایی زندانی در ایران گفتوگو و برای آزادی آنها تلاش کردند.
۲۷ اردیبهشت
دولت ترامپ برای اولین بار پایبندی تهران به برجام را تایید کرد و به کنگره اطلاع داد تعلیق تحریمهای ایران برای چهار ماه دیگر تمدید میشود؛ اما همزمان تحریمهایی بر برنامه موشکی ایران وضع کرد.
۳۱ اردیبهشت
دونالد ترامپ در نشست سران کشورهای عربی در ریاض گفت، مقامهای ایران به مردم بیتوجه هستند و رژیم باید بودجه حمایت از تروریستها را برای مردم خرج کند، که لیاقت بهترینها را دارند.
۱ خرداد
دونالد ترامپ در نخستین سفر خود به اسرائیل در مقام ریاست جمهوری آمریکا گفت، ایران هرگز نباید اجازه یابد سلاح هستهای تولید کند و باید حمایت از تروریستها و شبه نظامیان را متوقف کند.
۲۲ تیر
رئیس جمهوری آمریکا پس از دیدار با همتای فرانسوی خود در پاریس گفت رژیمهای سرکش ایران، سوریه و کره شمالی از تروریسم حمایت میکنند و ما با تهدیدهای جدیدی از طرف آنها مواجهیم.
۲۶ تیر
دولت پرزیدنت ترامپ برای دومین بار پایبندی ایران به برجام را تایید کرد. رکس تیلرسون وزیر خارجه در گزارش دوم خود به کنگره آمریکا تایید کرد تهران به تعهدات خود به توافق هستهای پایبند بوده است.
۲۷ تیر
دولت آمریکا تحریمهای جدیدی علیه برنامه موشکی تهران وضع کرد. بنا بر اعلام وزارت خزانه داری، ۱۸ فرد و نهاد مرتبط با برنامه موشکی ایران در فهرست تحریمهای جدید آمریکا قرار گرفتهاند.
۴ مرداد
رئیس جمهوری ایالات متحده در حاشیه یک سخنرانی در ایالت اوهایو، بار دیگر از برجام انتقاد کرد و گفت اگر ایران توافق هستهای را رعایت نکند و به آن پایبند نباشد، عواقب آن را خواهد دید.
۴ مرداد
پرزیدنت ترامپ در مصاحبه با وال استریت جورنال گفت، جزئیات توافق هستهای ایران به دقت در دولت بررسی میشود و از آنجه که تهران به توافق پایبند نیست، انتظار دارد عدم پایبندی آن اعلام شود.
۱۱ مرداد
مصوبه کنگره آمریکا برای اعمال تحریمهای جدید ایران، روسیه و کره شمالی با امضای رئیس جمهوری به قانون تبدیل شد؛ قانونی که گفته شده هدف آن برخورد با «خلافکاریهای غیراتمی ایران» است.
۱۹ مرداد
پرزیدنت ترامپ پس از برگزاری یک نشست امنیتی با مشاوران ارشد خود در نیوجرسی، در گفت وگو با خبرنگاران، بار دیگر گفت که اعتقاد ندارد ایران به توافق جامع هستهای ۲۰۱۵ پایبند بوده است.
۱ شهریور
نیکی هیلی نماینده آمریکا در سازمان ملل پس از گفتوگو با یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در وین گفت، پاسخهای خوبی درباره برجام گرفتیم، اما هنوز تردیدها و نگرانیهای زیادی داریم.»
۹ شهریور
آژانس بین المللی انرژی اتمی که مسئول نظارت بر اجرای برجام است، در سومین گزارش خود در دولت پرزیدنت ترامپ، پایبندی ایران به «محدودیتهای کلیدی» مندرج در توافق هستهای را تایید کرد.
۲۱ شهریور
خبرگزاری رویترز به نقل از برخی منابع آگاه در آمریکا گفت، دولت پرزیدنت ترامپ در حال بررسی استراتژی جدید واشنگتن در برابر فعالیتهای ایران و نیروهای تحت حمایت آن در منطقه است.
۲۳ شهریور
وزیر خارجه آمریکا در لندن گفت، ایران انتظارات برجام را برآورده نمیکند. رکس تیلرسون همچنین گفت که بازبینی سیاست واشنگتن در برابر ایران ادامه دارد، اما هنوز تصمیمی اتحاذ نشده است.
۲۳ شهریور
دونالد ترامپ در حالی که به مقصد ایالت توفان زده فلوریدا در پرواز بود، در گفتوگو با خبرنگاران همراه خود در هواپیما، بار دیگر ایران را به تخطی از «روح» توافق جامع هستهای سال ۲۰۱۵ وین متهم کرد.
۲۳ شهریور
وزارت خارجه آمریکا با اعلام تمدید تعلیق تحریمهای ایران گفت این تصمیم در حین بازبینی سیاستهای ایران اتخاذ شده و دولت «به منظور حفظ برخی انعطاف پذیریها، این تعلیق را تایید کرده است.»
۲۷ شهریور
رئیس جمهوری آمریکا، در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک، توافق هستهای با ایران را بد و شرمآور خواند و گفت اجازه نمیدهیم دشمن متحدان ما، به سلاح هستهای دسترسی داشته باشد.
۲۹ شهریور
رکس تیلرسون وزیر خارجه آمریکا به فاکس نیوز گفت برخی بندهای برجام در مورد رفع محدودیتهای هستهای ایران پس از ۱۰ سال موجب نگرانی است و اگر تغییر نکند، آمریکا به آن پایبند نخواهد ماند.
۲۹ شهریور
رکس تلرسون پس از شرکت در نشست مشترک وزیران خارجه ایران و ۱+۵ در نیویورک گفت، در دو سال اخیر انتظارات سیاسی برجام برآورده نشده و رفتارهای بیثبات کننده ایران در منطقه ادامه داشته است.
۲۹ شهریور
پرزیدنت ترامپ پس از دیدار با رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک، در گفتوگو با خبرنگاران گفت تصمیم خود را در مورد توافق اتمی ایران گرفته است.
۴ مهر
یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی ضمن دفاع از برجام، از طرفهای غربی توافق خواست در مورد بندهای مربوط به فناوریهایی مورد استفاده در تولید سلاح هستهای شفاف سازی کنند.
۱۲ مهر
وزیر خارجه آمریکا گفت توصیهای برای پرزیدنت ترامپ در مورد توافق اتمی ایران خواهد داشت. رکس تیلرسون گفت چند گزینه در مورد چگونگی پیشبرد سیاست آمریکا در برابر ایران ارائه خواهد کرد.
۱۳ مهر
به گزارش برخی رسانههای آمریکا پرزیدنت ترامپ قصد دارد ۱۲ اکتبر (۲۰ مهر) تصمیم دولت خود را در قبال پایبندی یا عدم پایبندی ایران به برجام اعلام کند. کاخ سفید این خبر را تایید نکرده است.
۱۴ مهر
دونالد ترامپ پس از دیدار با مقامهای ارشد نظامی آمریکا گفت ایران با فعالیتهای بی ثبات کننده خود روح برجام را نقض میکند. وی در ادامه همچنین گفت که «این آرامش قبل از توفان است.»