روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال در مقالهای به قلم جی سالومون تحت عنوان «شکاف در خاورمیانه باعث خنثی شدن دیپلماسی آمریکا میشود» مینویسد جان کری وزیر امور خارجه ایالات متحده، در تلاشی دیپلماتیک با هدف پایان دادن به گسترش جنگ در نوار غزه، هماکنون در خاورمیانه بسر میبرد، اما شکافها بین قدرتهای خاورمیانه باعث تضعیف تلاشهای دیپلماتیک او برای نیل به یک آتشبس فوری بین گروه فلسطینی حماس و اسرائیل میشود.
کری تلاش میکند وفاقی بین کشورهای عرب، ترکیه و اسرائیل درباره شرایط توافق برای پایان دادن به دو هفته جنگ در غزه که تا کنون بیش از ۶۰۰ کشته بر جای گذاشته است، بیابد.
اما مصر، نویسنده طرح آتشبس و متحدانش یعنی عربستان سعودی و امارات متحده عربی، درباره چگونگی نقش آینده حماس در سوی مقابل قطر و ترکیه که از حامیان آن گروه هستند قرار دارند. شدت جنگ نیز مسئله دیگری است که باعث نگرانی هیأت آمریکایی است.
مقامهای آمریکایی هشداردادند که یافتن راه حلی برای برون رفت از جنگ در این وضعیت یک چالش اصلی اولیه است.
یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا که در سفر آقای کری به خاور میانه او را همراهی میکند گفت «در حال حاضر تمرکز ما بر متوقف کردن پرتاب موشکهاست که میتواند آغاز یک گفتگوی جدی درباره موضوعات کلیدی باشد. راههای متفاوتی برای آتشبس تحت بررسی است. ما انتظار نداریم که مشکل را امروز حل کنیم.»
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، وزیر خارجه آمریکا روز سه شنبه با مقامات مصری از جمله رئیس جمهوری آن کشور، عبدالفتاح السیسی و همتای مصری خود به مدت ۵ ساعت گفتگو کرد، ولی گفتگوهای دیپلماتیک در مصر با دشواری آغاز شد. در همین حال، امیر قطر، تمیم بن حمد آل ثانی، اواخر روز سهشنبه در یک سفر غیرمنتظره به عربستان پرواز کرد تا با ملک عبدالله در باره تلاشهای آتشبس گفتگو کند.
وال استریت ژورنال در ادامه این مقاله میگوید طرح پیشنهادی هفته گذشته مصر برای برقراری آتشبس به عنوان گام نخست برای پایان بخشیدن به درگیریهای غزه مورد تأئید دولت باراک اوباما رئیس جمهوری آمریکا قرار گرفت. اسرائیل هم شرایط این طرح را پذیرفت، ولی حماس آن را با تأکید بر این که مورد مشورت قرار نگرفت، و نیز اشارهای به پایان بخشیدن به محاصره اقتصادی غزه در آن نشده، رد کرد.
شرکتکنندگان در مذاکرات میگویند که مقامهای آمریکایی و مصری راههای تغییر طرح را بررسی کردند، ولی آقای شکری، وزیر امور خارجه مصر گفت که دولت متبوع وی تغییرات عمدهای در طرح نخواهد داد.
وزیر خارجه مصر پس از دیدار دو ساعته آقای کری و رهبر مصر گفت «ما به یک نظر هماهنگ رسیدیم. آن همه جوانب و همه نیازهای همه طرفین درگیر را مطرح میکند.»
مقامات آمریکایی همچنین میگویند آقای کری در نظر دارد به قطر یا ترکیه سفر کند تا بتواند بیشتر بطور مستقیم با متحدین حماس در پایان بخشیدن به جنگ مشورت کند. یک مقام آمریکایی گفت آقای کری پیشتر با همتایانش در آن کشورها، از طریق تلفن گفتگو کرده است.
به باور جی سالومون خبرنگار وال استریت ژورنال، شکاف بین قطر و ترکیه در یک سو، و مصر و دیگر کشورهای عمده جهان عرب در سوی دیگر، بر نقش جنبش اسلامگرای اخوان المسلمین و گروههایی چون حماس در منطقه متمرکز است.
برکناری محمد مرسی از ریاست جمهوری در سال گذشته که مورد حمایت اخوان المسلمین بود از سوی فرمانده وقت ارتش مصر و رئیس جمهوری کنونی، از نظر دولتهای قطر و ترکیه اقدامی غیرقانونی بود.
درپی خلع مرسی از مسند ریاست جمهوری، کشورهای عربستان، امارات متحده عربی و کویت دهها میلیارد دلار برای حمایت از سرکوب اخوان المسلمین و حماس توسط عبدالفتاح السیسی به مصر فرستادند.
دیپلماتهای ارشد عرب منتقد حماس در روزهای اخیر قطر و ترکیه را متهم به مشاوره دادن به حماس علیه پذیرش طرح آتشبس مصر کردهاند، زیرا از آن بیم دارند که قبول این طرح و برقراری آتشبس به عنوان یک پیروزی دیپلماتیک برای السیسی ملاحظه شود.
دیپلماتهای قطر و ترکیه چنین اتهاماتی را رد کرده و گفتهاند مخالفتی با طرح ابتکاری قاهره ندارند.