در آستانه از سرگیری مذاکرات هسته‌ای میان ایران و شش قدرت جهانی، و همچنین افزایش نگرانی‌ها از پیشروی پیکارجویان گروه افراطی موسوم به «دولت اسلامی» در عراق و سوریه، بحث‌ها در واشنگتن بر سر تاثیر هر نوع توافق احتمالیِ هسته‌ای بین ایران و غرب بالا گرفته است.
شماری از دیپلمات‌ها و مقام‌های پیشین سازمان مرکزی اطلاعات آمریکا معتقدند که بهبود مناسبات ایران و ایالات متحده، و در نتیجه هر نوع توافق هسته‌ای، به ایجاد ثبات در عراق، افغانستان و سوریه کمک خواهد کرد. مرکز «وودرو ویلسون» در شهر واشنگتن پایتخت آمریکا، روز گذشته به سیاست ایالات متحده در ارتباط با توافق هسته‌ای و پیامدهای منطقه‌ای آن پرداخت.
در اوج کشمکش‌های سیاسی در عراق بر سر تشکیل فوری یک دولت فراگیر، ایران و آمریکا موضعی مشابه اتخاد کردند و آن هم فشار بر نوری المالکی برای کناره‌گیری از سمت نخست وزیری بود. حالا همین مشارکت سبب شده تا برخی از مقام‌های اطلاعاتی و دیپلمات‌های پیشین آمریکا بحث همکاری واشنگتن با تهران در حوزه‌های دیگر را پیش بکشند. همکاری‌هایی که در سایه توافق هسته‌ای با ایران راحت‌تر انجام خواهد شد.
یکی از این همکاری‌های احتمالی می‌تواند در زمینه مبارزه با تهدید گروه دولت اسلامی – که تا پیش از اعلام برپایی یک خلافت خودخوانده اسلامی در اوایل تیر ماه خود را دولت اسلامی عراق و شام یا داعش می‌نامید – باشد.
پل پیلار معاون اجرایی پیشین سازمان مرکزی اطلاعات آمریکا (سیا) در این زمینه می‌گوید «توافق هسته‌ای می‌تواند به تلاش‌ها برای مهار تهدید داعش و در نهایت ایجاد ثبات در عراق کمک کند. هم ایران و هم آمریکا از پیشروی این پیکارجویان نگران هستند. ایران ۸ سال جنگ با صدام (حسین دیکتاتور پیشین عراق) را تجربه کرده و دیگر نمی‌خواهد حکومتی افراطی در آن کشور پا بگیرد. بنابراین مبارزه با داعش می‌تواند زمینه‌ای برای همکاری میان دو طرف باشد.»
با توجه به تنش‌هایی که در سال‌های اخیر میان ایران و کشورهای عرب منطقه به وجود آمده، به گفته این مقام‌ها، بهبود مناسبات ایران و آمریکا ممکن است برای کشورهای عرب منطقه نگران‌کننده باشد؛ با این حال، همکاری میان دو کشور حتی باید درباره سوریه هم صورت گیرد.
به گفته فرانک وایسنر یکی از دیپلمات‌های پیشین آمریکا، «مبارزه با داعش باید هم در عراق و هم در سوریه صورت بگیرد. با توجه به این که آمریکا به دنبال حل بحران سوریه به شیوه دیپلماتیک است، بنابراین ایران و آمریکا در این حوزه هم می‌توانند همکاری کنند. چرا که سوریه برای ایران و البته روسیه اهمیت دارد. ایران بارها اعلام کرده که منافعی را در سوریه دنبال می‌کند و می‌خواهد آنها را حفظ کند.»
برخی از قانونگذران آمریکایی برخلاف این استدلال‌ها درباره ظرفیت‌های همکاری میان تهران و واشنگتن، معتقدند که گفتگو بر سر مسائلی غیر از موضوع هسته‌ای، مناسبات دو کشور را پیچیده تر می‌کند.
کارل لوین، رئیس کمیته نیروهای مسلح سنای آمریکا، پیشتر در جلسه شورای روابط خارجی گفته بود که همکاری با ایران، به ویژه در مبارزه با پیکارجویان گروه افراطی دولت اسلامی، مطلوب نیست.
وی می‌گوید «من راهی نمی‌بینم که همزمان بتوانیم، با ایران هم درباره (مقابله با داعش) همکاری کنیم و هم از دستیابی آن کشور به سلاح هسته‌ای جلوگیری کنیم؛ چرا که این دو موضوع ممکن است در نقطه‌ای با هم تداخل پیدا کنند. مسئله هسته‌ای ایران به خودی خود پیچیده و سخت است و حل آن برای ما اهمیت دارد.»
آقای لوین در ادامه افزود «بنابراین عملی و منطقی نیست که این دو موضوع را با هم پیش ببریم. چنانچه مذاکرات هسته‌ای به نتیجه نرسد، پیامدهای سختی در انتظار ایران خواهد بود. بنابراین آمریکا نباید با همکاری با ایران برای مقابله با داعش، سطح انتظارات مقام‌های آن کشور را بالا ببرد، و توقع داشته باشند که در ازای این همکاری، ما آنگونه که باید در مذاکرات هسته‌ای موضع قاطعی را دنبال نکنیم.»
کمتر از دو ماه به پایان مهلت تعیین شده برای رسیدن به یک توافق جامع میان ایران و گروه ۱+۵ بر سر برنامه هسته‌ای تهران باقی مانده است و مذاکره‌کننده‌های ارشد دو طرف، از روز پنجشنبه گفتگوها را در نیویورک از سرگرفته‌اند.