یادداشتی از مایکل روبین در واشنگتن اگزمینر
دولت اوباما در مذاکره بر سر توافق هسته ای ایران در برابر مقاومت ها بر سر نظام بازرسی ها و برنامه موشک های بالیستیک عقب نشینی کرد و استاندارد ضعیف تری را برای توافق های کنترل تسلیحات در آینده پایه گذاشت.
سناتور جمهوریخواه تام کاتن به روشنی به نقص های بزرگ توافق هسته ای ایران اشاره کرده است: در سال هشتم، ایران می تواند در ابعاد صنعتی به غنی سازی اورانیوم بپردازد. در سال پانزدهم تمام محدودیت ها برداشته شده و ایران در آستانه نقطه گریز هسته ای قرار می گیرد. آژانس بین المللی انرژی اتمی از اختیارات کافی برای تایید پایبندی ایران به برجام برخوردار نیست و تهران می تواند به تحقیقات بر روی سنتریفیوژهای جدیدتر ادامه بدهد.
اما مشکل بزرگتری وجود دارد که از آغاز مذاکرات بر توافق سایه انداخت. جان کری، وزیر خارجه وقت آمریکا، و مشاوران او از ابتدا تمام فعالیت های هسته ای ایران را در داخل ایران تصور می کردند. این نشان می دهد که نگاه آینه ای به دیپلماسی ضربه می زند.
ایالات متحده به آزمایش های هسته ای حساس در لابراتوار دیگر کشورها دست نمی زد. اما همان زمان، گزارش های اطلاعاتی از حضور مهندسان، دانشمندان و فرماندهان نظامی کره شمالی در آزمایش های موشکی ایران و بالعکس حکایت داشت.
حتی اگر آژانس بین المللی انرژی اتمی بتواند از مراکز نظامی ایران بازرسی کند، برجام اختیاری قانونی به بازرسان درباره فعالیت مدل سازی دانشمندان ایرانی در کره شمالی نمی دهد. مخفی کردن زنجیره ای از سنتریفیوژهای غنی سازی اورانیوم کار دشواری است ولی پنهان کردن لابراتواری کوچک برای طراحی جنگ افزار کار ساده تری است.
دانشمندان ایرانی نمی توانند بدون این که دولت چین بفهمد وارد کره شمالی شوند. مرز هوایی ورود به کره شمالی کشور چین است. ظاهرا دانشمندان ایرانی بیش از پیش در هنگ کنگ مشغول کار بر روی فناوری های نظامی هستند.
«دانشگاه صنعتی شریف» برنامه دکترای مشترکی با «دانشگاه علوم و تکنولوژی هنگ کنگ» دارد. دانشجویان ایرانی بسیاری در آن دانشگاه بر روی پروژه های حساسی مانند کاربردهای فیبر کربن و گرافین در گریز از رادار ثبت نام کردند.
این دانشجویان در پایان تحصیل برای خدمت نظام به ایران برمی گردند و معمولا در سازمان های دفاعی مشغول خدمت می شوند که با تحصیلاتشان در هنگ کنگ یا چین مرتبط است. بی دلیل نیست که حکومت ایران نسبت به بازرسی از پایگاه های نظامی حساس است.
اروپایی ها در حال لابیگری در کنگره آمریکا هستند تا قانونگذاران را به حفظ برجام مجاب کنند، ولی این توافق نواقص زیادی دارد.
* برگردان فارسی این گزارش تنها به منظور آگاهی رسانی منتشر شده و نظرات بیان شده در آن الزاماً بازتاب دیدگاه صدای آمریکا نیست.
