در پی اعلام نتایج انتخابات میاندورهای روز سهشنبه و با آماده شدن جمهوری خواهان برای به دست گرفتن کنترل سنای آمریکا در اوائل سال ۲۰۱۵ میلادی، باراک اوباما در دو سال پایانی دوران ریاست جمهوری خود ممکن است با چشمانداز متفاوتی در عرصه سیاست خارجی روبرو شود.
گای زیو، استادیار دانشگاه «آمریکن» در واشنگتن پایتخت ایالات متحده بر این باور است که استیلای جمهوری خواهان بر سنا و مجلس نمایندگان، فضای مانوور رئیس جمهوری را در دو مورد از بزرگترین هدف های سیاست خارجی او، محدود خواهد کرد.
زیو، که مدرس سیاست خارجی و مذاکرات بینالمللی است، همچنین گفت «چنین موقعیتی، پیشرفتی راکه آقای اوباما میخواست در مذاکرات هستهای با ایران و نیز روند صلح اسرائیل و فلسطینیها شاهد باشد، دشوار خواهد ساخت. متاسفانه سالها است که از هر دو مسئله، به عنوان یک فوتبال حزبی در کنگره استفاده شده است.»
بر اساس توافق ایران و قدرتهای جهانی، مذاکرات هستهای جاری باید تا ضربالاجل ۳ آذر (۲۴ نوامبر) به نتیجه برسد، و مذاکرهکنندگان بینالمللی سعی دارند تهران را متقاعد کنند فعالیتهای هستهای خود را در ازای کاهش تحریمهای اقتصادی اعمال شده بر آن کشور، محدود کند.
بسیاری از جمهوری خواهان در سنا نگران معاملهای هستند که به ایران اجازه دهد غنیسازی اورانیوم را ادامه دهد، اما پرزیدنت اوباما هم اکنون مجاز است در مورد تحریمهای آمریکا، بدون تصویب کنکره، استثنا قائل شود.
جاستین لوگان تحلیلگر اندیشه کده کیتو در واشنگتن میگوید این وضعیت، در حالی که جمهوری خواهان خواستار رویکردی سختتر در قبال ایران هستند، ممکن است تغییر کند.
به گفته لوگان «امکان زیادی وجود دارد که موج بزرگ جمهوری خواهان و استیلای آنها بر سنا، بر احتمال وضع تحریمهای سنگینتر علیه ایران بدون چنین اختیاری بیفزاید. با این حال، کنگره باید مسئولیت چنین سیاستی را بپذیرد.»
رابرت منینگ تحلیلگر نظامی در شورای آتلانتیک نیز میگوید جان مک کین، سناتور جمهوری خواه آریزونا، انتقادهای حزب خود از کندی حمایت آمریکا از گروههای معتدل مخالف بشار اسد در سوریه را هدایت کرده و ممکن است بر تلاش برای نقش نظامی فعالتر بیفزاید.
منینگ در ادامه گفت «به گمان من، در جنبه امنیتی، احتمال میرود مک کین ریاست کمیته نیروهای مسلح در سنا را بر عهده بگیرد، و ممکن است در مورد هزینههای دفاعی و برخی از فعالیتهای نظامی ما در خاورمیانه و نقاط دیگر، شیوهای منازعهجویانه در پیش گیرد.»
جن ساکی سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده، با بیان این که دیپلماتها با هر کسی که کنگره را در کنترل داشته باشد همکاری میکنند، گفت «وزارت خارجه یک نهاد غیرحزبی است و ما با دموکراتها و جمهوری خواهان همکاری میکنیم.»
مقامهای ایرانی هنوز درباره نتایج انتخابات میاندورهای روز گذشته و تأثیرات احتمالی آن بر سیاست خارجی ایالات متحده، از جمله روند گفت وگوهای جاری بر سر برنامه هستهای ایران، اظهارنظر رسمی نکردهاند.
خبرگزاری دولتی ایرنا در گزارشی در همین زمینه، به نقل از علی خرم تحلیلگر سیاسی و دیپلمات پیشین وزارت امور خارجه ایران نوشت، کار دولت اوباما با پیروزی جمهوری خواهان در سنا دشوار خواهد شد و درنتیجه «آقای اوباما باید از فرصت باقی مانده برای رسیدن به توافق با ایران استفاده کند.»
در عین حال وی خطاب به مسئولان ایرانی گفت نباید فرصت مطرح شدن گلایهها و نگاههای غیرکارشناسی را در فضای سیاسی کشور بدهند، و در ادامه با بیان این که جمهوری خواهان اسرائیل را متحد درجه یک خود میدانند، هشدار داد «ما نباید اجازه دهیم که جمهوری خواهان و اسرائیل یک تن واحد شوند و ما شاهد تنشهای دوره جورج بوش و احمدینژاد باشیم، که مطلوب منافع ایران و حتی منطقه نیست.»