توافق هسته ای و اجرای آن برخی را به این باور رسانده که جمهوری اسلامی ایران بعد از حدود چهاردهه سیاست های ضد آمریکایی، تغییر سیاست می دهد.
نشریه نشنال اینترست National Interest، در مقاله اى به وضع مناسبات امریکا و ایران پرداخته است، و با مطرح ساختن این پرسش که آیا ایران مى تواند ضد آمریکاىى بماند، مى نویسد دستگیرى ناویان آمریکایی در خلیج فارس توسط سپاه پاسداران انقلاب مى توانست اجراى توافق هسته اى بین ایران و شش قدرت جهانى را درست در زمانی که آژانس بین المللى انرژى اتمى در حال تایید پایبندى ایران به تعهداتش بود، به خطر بیاندازد.
با این حال، سپاه بجاى منحرف کردن توافق، از آن حادثه و نیز معاوضه جنجالى زندانیان بعنوان روبدادهاى نمادى براى فرستادن پیامى به جهان استفاده کرد. سپاه با توقیف شناورها و پخش تصویرهاى ملوانان از تلویزیون جهت جلب توجه جهانى، از فرصت براى فاش ساختن مسیر اینده سیاست خارجى ایران در پى توافق اتمى استفاده کرد.
نشنال اینترست نوشته، سیاست سازان آمریکا بجاى تلقى این حادثه بعنوان نشانه اى از سرسختى یا صمیمیت دیپلماتیک ایران، بهتر است پیچیدگی پشت تصمیم گیرى ایران را بفهمند و کارهایش را درست تحلیل کنند.
سپاه پاسداران با دستگیرى و آزاد ساختن ملوان هاى امریکایی، هم قاطعیت خود را براى دفاع از انقلاب ایران، و تعهد به توافق اتمى و امکان دیپلماسى بیشتر در آینده نشان داد.
مقصود سپاه از نمایش ملوانان دستگیر شده این بود که قدرت و اعتماد "انقلابى" خود را به مخاطبان داخلى و بین المللى، در همان لحظه اى که اجراى توافق اتمى و لغو تحریمها نزدیک بود، نشان دهد.
تحلیگر نشنال اینترست مى گوید سپاه قابلیت آنرا داشت که از حادثه براى به هم زدن معامله استفاده کند، اما چنین نکرد. دلیلش ساده است: سپاه با توافق هسته اى موافق است زیرا تحریم هاى اقتصادى را لغو مى کند و موضع و مشروعیت ایران در سطوح منطقه اى و بین المللى را تقویت مى کند. آنها لزوما با توافق مشکلى ندارند، برنامه سیاسى و اقتصادى پرزیدنت روحانى و هدف هاى او را براى متعدل ساختن سیاست خارجى کشور بر نمى تابند.
سپاه مى خواهد از راهگشایی هاى اقتصادى توافق اتمى و شرایط جدید بین المللى براى تقویت مسیر انقلابى ایران استفاده کند. این نهاد می خواهد همراه با نزدیک شدن کشور به غرب، نزدیکى ایران به روسیه و چین را در قلمرو ژئوپلیتیک حفظ کند، در همین حال بر حمایت از گروه هائى که در برابر هدف هاى امریکا و اسراییل در خاورمیانه ایستادگى مى کنند، بیافزاید.
نشنال ایننرست بر این عقیده است که ایران مى خواهد مناسباتى عملگرایانه با غرب، بویژه با اتحادیه اروپا بر قرار سازد، در همین حال درها را بروى تعامل آینده با آمریکا ، حتی علیرغم بیانیه هاى تند آیت اله خامنه اى برای ممنوعیت روابط با آمریکا، باز نگاهدارد.این تحرکات یعنی تند روها، نزدیکى به غرب بخصوص امریکا را رویدادى مى بینند که لازم خواهد بود به آرامى و با دقت مدیریت شود.
براساس این گزارش، براى فهمیدن چنین نکرشی، باید انگیزه استراتژیک پشت احساسات ضد امریکاىى ایران را شناخت. در کانون محاسبات ایران این باور قرار دارد که چنین احساساتى منافع و هدف هاى منطقه اى ایران را پیش میبرد، که یک عنصر عمده سیاست خارجى ایران از زمان انقلاب بوده است و یک منبع عمده قدرت و مشروعیت در خاورمیانه دیده مى شود.
تحلیلگر نشنال اینترست مى افزاید از یک منظر انقلابى، چالش با امریکا راهى بسیار آسان جهت نشستن در موضع قدزت در صحنه جهانى براى ایران فراهم اورده است.
در نتیجه، حتى اگر مناسبات دو کشور بهتر شود، گفتمان انقلابى ایران در مورد امریکا زیاد تغییر نخواهد کرد. مسلما قابلیت هاىى براى همکارى بیشتر در حوزه هاى مورد علاقه دو جانبه، وجود دارد. اما براى ایران لازم خواهد بود بر اساس احترام متقابل و شناخت استقلال ورمسروعیت جمهورى اسلامى انجام شود.
با این حال، تحلیلگر نشنال اینترست، برابن گمان است که ممکن است بارقهای براى سیاست سازان آمریکا نمایان باشد. شدت گرفتن جنگ سرد بین ایران و عربستان سعودى، در حالى که برای ثبات منطقه اى خطرناک و زیانبار است، ممکن است فضاىى جهت مانور براى واشنکتن فراهم اورد.
ایران ممکن است تعامل بیشتر با آمریکا را سود بخش ببیند، تا اینکه عربستان از دریافت حمایت تقریبا بدون قید و شرط آمریکا محروم بماند. در مقابل، نفوذ بیشترى بر عربستان براى ایجاد توازن بین این کشور و ایران کسب خواهد کرد، بویژه در مقطع فعلى که سعودىها سیاست خارجى خطرناک و خصمانه اى در خاورمیانه در پیش گرفتهاند.
* برگردان فارسی این مقاله ها تنها برای آگاهی رسانی منتشر شده و نظرات بیان شده در آنها الزاماً بازتاب دیدگاه صدای آمریکا نیست