به رغم توافق روز پنجشنبه برای کاستن از تنش ها میان مسکو و کیف، شورشیان اوکراین روز جمعه به اشغال ساختمان های دولتی در شرق کشور ادامه دادند.
توافق ژنو روز پنجشنبه در پی گفتگوهای چندجانبه برای آرام کردن بحران اوکراین با شرکت روسیه، اوکراین، ایالات متحده و اتحادیه اروپا به دست آمد، و اشغال کنندگان را به تخلیه ساختمان های دولتی و خلع سلاح فرامی خواند.
اما در توافق اقدامات عملی اندکی برای پایان دادن به بحران درنظرگرفته شده، و بسیاری از رهبران غربی تردید داشتند که روسیه به تعهداتش براساس آن عمل کند.
دنیس پوشیلین رهبر شورشیان می گوید افراد تحت فرماندهی او خود را به موافقتنامه ژنو متعهد نمی دانند، و تنها در صورت استعفای دولت اوکراین، از موضع خود کوتاه خواهند آمد.
رئیس جمهوری آمریکا ابراز امیدواری کرده که توافق ژنو اجرا شود اما در عین حال گفت «با توجه به عملکرد گذشته مسکو، فکر نمی کنم بتوانیم روی آن حساب کنیم؛ پس باید آماده باشیم تا به طور بالقوه به تلاش های مداخله گرانه روسیه واکنش نشان بدهیم.»
باراک اوباما در گفتگویی با خبرنگاران در اواخر روز پنجشنبه در واشنگتن همچنین گفت چنانچه مسکو گامی در جهت فرونشاندن بحران بر ندارد، واشنگتن با هماهنگی با متحدان خود در اروپا، به تحریم ها علیه روسیه ادامه خواهد داد.
تحریم اقتصادی روسیه
تحلیلگران می گویند چشم انداز تحریم های بیشتر، از هم اکنون ضربه اش را به اقتصاد روسیه نشان داده است. مسکو این هفته هشدار داد که ممکن است اقتصاد روسیه به خاطر بحران جاری، رشدی صفر درصدی نشان بدهد.
اما بن کومار تحلیلگر مدیریت سرمایه گذاری شرکت ۷ آی ام در لندن می گوید بسیاری از شرکت های بین المللی از هم اکنون در حال لابی کردن برای دور زدن تحریم ها هستند:
«دوران ما دوران جهانی شدن است – و جهانی شدن معنایش این است که همه به همه مرتبط هستند. شرکت هایی مثل بریتیش پترولیوم – و همه شرکت های عمده انرژی چندملیتی هستند و آنقدر کشورهای مختلف و متعددی در آنها عضو هستند که اگر شروع به تهدید کنید که رشته های ارتباط تجاری با یکیشان را قطع می کنید، هرج و مرج به پا می شود.»
غرب، تهدید به اعمال تحریم ها را با نمایش قدرت نظامی همراه کرده است. کانادا برای کمک به نیروی دفاعی ناتو شش جت جنگنده به منطقه اعزام کرده، ولی می گوید هدف از استقرار این جت ها اطمینان خاطر دادن به متحدان در شرق اروپاست.
عفو اشغالگران
در همین حال، در بیانیه مشترک قدرتهای غربی آمده است شورشیانی که ساختمان های دولتی اشغال شده در شرق اوکراین را تخلیه کنند و سلاح هایشان را تحویل دهند، مورد عفو قرار می گیرند – به استثنای افرادی که مرتکب قتل شده اند.
آرسنی یاتسنیوک نخست وزیر اوکراین روز جمعه به پارلمان گفت توافق عفو را مراعات می کند:
«مایلم اعلام کنم که دولت اوکراین لایحه مربوط به رعایت توافق عفو را هم اکنون آماده کرده است. اگر افرادی که به طور غیرقانونی دست به اسلحه برده و ساختمان های دولتی را اشغال کرده اند، سلاح هایشان را زمین بگذارند و ساختمان ها را وابگذارند، به نظر ما می توانند مشمول عفو شوند.»
نقاط ضعف توافق ژنو
توافق روز پنجشنبه ژنو به طور مشخص از مسکو نخواسته تا ۴۰ هزار نیروی مستقر در مرز اوکراین را عقب بکشد، و به الحاق شبه جزیره کریمه به روسیه هم اشاره ای نکرده است. توافق هفت ماده ای ژنو حتی مسکو را ملزم به گفتگوی مستقیم با دولت موقت در کیف نمی کند.
با این همه، توافق چهارجانبه می گوید بازرسان سازمان امنیت و همکاری اروپا بی درنگ اقداماتی را برای کاهش تنش ها آغاز خواهند کرد.
پس از پایان گفتگوهای ژنو، سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه گفت گروه چهارجانبه به منظور حفظ حقوق راستگرایان اوکراین، برای برقراری دیالوگ دست به کار خواهد شد:
«روسیه هیچ تمایلی ندارد که نیروهای مسلح را در خاک کشور دوست و همسایه اش اوکراین – که برادران ما در آن زندگی می کنند – مستقر کند. این کار بر خلاف منافع فدراسیون روسیه است.»
روسیه به دفعات از حق خود برای حفاظت از روس زبان های اوکراین سخن گفته و رهبران جدید در آن کشور را به روس ستیزی و یهودستیزی متهم می کند.
پس از آن که هفته گذشته یک هواپیمای ارتش روسیه در دریای سیاه برفراز رزمناو آمریکایی «یو اس اس دونالد کوک» به گشت زنی پرداخت، ارتش آمریکا اعلام کرد این رزمناو در حال خروج از منطقه است و قرار است ناوچه ای جایگزین آن شود، ولی تاریخی برای این کار اعلام نکرد.
