«پالی‌گرف»، پروژه راستی‌آزمایی صدای آمریکا، در پژوهشی به دو ادعای عمده روسیه درباره انفجار سد کاخوفکا می‌پردازد.
بخش قابل توجهی از سد کاخوفکا روز شانزدهم خرداد، در نتیجه یک انفجار ویران شد. این سد، بخشی از نیروگاه برق‌آبی کاخوفکا است که بر روی رودخانه «دنیپرو» در بخش تحت کنترل روسیه در منطقه «خرسون» اوکراین واقع شده است.
با شکستن سد، حدود ۱۸ میلیارد متر مکعب آب در مناطق اطراف، آزاد شد که باعث آب‌گرفتگی دست‌کم ۸۰ شهر و روستا در اوکراین شد. اوکراین و روسیه یکدیگر را به انفجار سد متهم کرده‌اند.
سازمان ملل متحد آن را یک فاجعه انسانی و زیست‌محیطی خوانده است.
اولین ادعای نادرست مسکو این بود که روز هفدهم خرداد، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، در گفتگوی تلفنی به رجب طیب‌اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، گفت که اوکراین سد کاخوفکا را بر اساس دستورات «متولیان غربی» خود منفجر کرده است.
او افزود: «مقامات کی‌یف، به پیشنهاد متولیان غربی خود، همچنان به شرط‌بندی خطرناک برای تشدید خصومت‌ها ادامه می‌دهند. یک نمونه بارز آن، اقدام وحشیانه برای ویران کردن نیروگاه برق‌آبی کاخوفسکایا است».
ریا نووستی، خبرگزاری بین‌المللی روسیه، با انتشار گزارشی نوشت که این سد پس از اصابت آنچه که به ادعای وزارت دفاع روسیه «سامانه پرتاب چند‌موشکی اوکراین» بود، شکاف برداشت. سامانه موشکی «اولخا» از مهمات هدایت شونده استفاده می‌کند. این ادعاها احتمالا نادرست هستند.
غرب، تخریب سد کاخوفکا را، که در بیش از ۱۵ ماه کاملاً تحت کنترل روسیه بود، محکوم کرده است.
در این حال، تازه‌ترین شواهد نشان می دهد که سد به احتمال زیاد در نتیجه یک انفجار زیرزمینی شکاف برداشته است.
آسوشیتدپرس روز ۱۸ خرداد گزارش داد که فیلمی که توسط پهپادها از سد گرفته شده، هیچ مدرکی برای تأیید ادعاهای روسیه نشان نمی‌دهد: «بخش عمده‌ای از خود سد زیر آب رفته است، اما در بخش‌هایی از ساختمان‌ها که هنوز در آب‌های خروشان قابل مشاهده است، هیچ آثار سوختگی یا ترکش‌های معمول بمبارانی که روسیه اوکراین را به انجام آن متهم کرده است، دیده نمی‌شد.»
ادعای دومی که سایت پالی‌گرف به بررسی آن پرداخته، این بود که روز هفدهم خرداد، سفیر روسیه در آلمان، سرگئی نچایف اظهار داشت که هیچ مدرکی وجود ندارد که روسیه سد کاخوفکا را تخریب کرده باشد.
او گفت: «ما اظهارات سیاستمداران و گزارش‌های رسانه‌ای آلمانی را شنیدیم که در آن «مسئولیت تخریب سد و نیروگاه برق‌آبی کاخوفسکا به طور قاطع به گردن روسیه انداخته شده است. ما از این حدس و گمان خشمگین هستیم.»
این بیانیه هم نادرست است، زیرا دلایل منطقی وجود دارد که روسیه سد را منفجر کرده است.
شبکه خبری ان‌بی‌سی روز شانزدهم خرداد به نقل از دو مقام آمریکایی و یک مقام غربی گزارش داد: «بر اساس اطلاعاتی که دولت آمریکا به دست آورده است، حمله به سد در اوکراین بیشتر می‌تواند توسط روسیه صورت گرفته باشد.» سد کاخوفکا و مناطق اطراف آن از چهارم اسفند ماه ۱۴۰۰ در کنترل روسیه است.
ان‌بی‌سی همچنین گفت که «دولت آمریکا در تلاش بود تا برخی از اطلاعات در این خصوص را از طبقه بندی خارج کند.»
از سوی دیگر، روز ۱۷ خرداد، ولودیمیر سالدو، فرماندار منطقه خرسون که توسط روسیه منصوب شده است، گفته که تخریب سد به نفع نیروهای روسی است که کنترل بخش جنوبی منطقه را در اختیار دارند: «از منظر نظامی، وضعیت عملیاتی-تاکتیکی اکنون به نفع نیروهای مسلح روسیه است.»
مؤسسه پژوهش‌های جنگ در مهر ماه ۱۴۰۱ پیش‌بینی کرده بود که «به رغم آن که آسیب‌هایی که سیل به مواضع و نیروهای دفاعی روسی وارد می‌آورد بیشتر از آسیبی است که به نیروهای اوکراینی می‌رسد، روسیه آشکارا تمایل بیشتری به راه افتادن سیل در منطقه جنوبی دنیپرو دارد.»
این مؤسسه در شانزدهم خرداد امسال نوشت که روسیه ممکن است از سیل برای گسترش رودخانه دنیپرو و پیچیده‌تر کردن تلاش‌های ضدحمله اوکراینی در سرتاسر این منطقه چالش‌برانگیز استفاده کند. منابع روسی نگرانی شدید و صریح خود را نسبت به احتمال اینکه اوکراین برای عبور از رودخانه و ضدحمله به کرانه شرقی استان خرسون آماده شده است، ابراز کرده بودند.
ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، در مهر ۱۴۰۱، گفته بود که سربازان روسیه سد کاخوفکا و نیروگاه برق آبی را مین گذاری کرده‌اند و «روسیه عمدا در حال ایجاد زمینه برای یک فاجعه بزرگ در جنوب اوکراین است.»
این مطلب برگردان بخشی از پژوهش انجام‌شده در سایت «پالی‌گرف» پروژه راستی‌آزمایی صدای آمریکا، است.
