محمد نعیم، یک سخنگوی دفتر سیاسی طالبان به شبکه الجزیره گفته است که «جنگ در افغانستان پایان یافته» است. به نوشته رویترز او همچنین خواستار روابط صلح‌آمیز با جامعه جهانی شد.
پیشتر خبرگزاری آسوشیتدپرس گزارش کرده بود که طالبان روز یکشنبه ۲۴ مرداد پس از ورود به کابل خواهان تسلیم بی قید و شرط دولت مرکزی افغانستان شدند.
بخش انگلیسی صدای آمریکا گزارش داده ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان یکشبه شب گفت که به نیروهای این گروه دستور داده شده است با حضور در ایست‌های بازرسی و دیگر بخش‌ها از هرج و مرج در کابل جلوگیری کنند و مانع غارت شوند چرا که «نیروهای افغان آنها را رها کردند.» او به ساکنان پایتخت افغانستان گفت که آرام باشند و این اقدامات برای تضمین امنیت مردم شهر است.
یکشنبه خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از یک مسئول پیکارجویان طالبان گزارش داده بود که این گروه به زودی از کاخ ریاست جمهوری، روی کار آمدن «امارت اسلامی افغانستان» را اعلام خواهد کرد.
با پیشروی گروه طالبان و ورود آن به کابل، اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان این کشور را ترک کرد. رویترز به نقل از مقامات افغانستان نوشته است آقای غنی به تاجیکستان رفته است. به گزارش بخش دری صدای آمریکا، پیشتر آقای غنی گفته بود امنیت کابل تامین است.
اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان، ساعاتی پس از ترک کشور در پیامی در فیس بوک نوشت برای جلوگیری از خونریزی و ویرانی کابل، افغانستان را ترک کرده است.
عبدالله عبدالله، رئیس شورای عالی مصالحه افغانستان، در واکنش به ترک افغانستان توسط غنی گفت مردم این کشور در این مورد قضاوت خواهند کرد.
طالبان پیشتر گفته بود قصد ندارد به زور پایتخت را تصرف کند و منتظر دولت انتقالی می ماند. ولی طالبان بعدا گفت وارد کابل می شود و نیازی به دولت انتقالی نیست.
به گزارش بخش دری صدای آمریکا، ملا عبدالغنی برادر، معاون سیاسی طالبان و رئیس دفتر سیاسی این گروه در قطر می گوید این گروه به پیروزی های رسیده است که حتی انتظار و تصورش را هم نداشته و اکنون که این پیروزی به گفته وی «به کمک خداوند نصیب شان شده است» این گروه پس از این برای تامین امنیت و زندگی آرام آینده مردم تلاش خواهد کرد.
ژنرال بسم الله محمدی، وزیر دفاع افغانستان پس از ورود پیکارجویان طالبان به شهر کابل و خروج محمد اشرف غنی، با انتشار متنی در توئیتر خود نوشت: «دست ما را از پشت بستند و وطن را فروختند. لعنت به غنی و دار و دسته اش.»
رویترز به نقل از مسئولان طالبان نوشته بود آنها انتظار یک دولت انتقالی در افغانستان را ندارند و می خواهند قدرت به طور کامل به آنها منتقل شود.
سهیل شاهین، سخنگوی طالبان به شبکه تلویزیونی الجزیره که متعلق به قطر است پیشتر گفته بود که شورشیان این گروه «در انتظار انتقال مسالمت آمیز قدرت در کابل هستند.» او حاضر نشد در مورد مذاکرات احتمالی میان طالبان و دولت افغانستان اظهارنظر کند.
با وخیم شدن شرایط، یک خبرنگار رویترز در کابل پیشتر در توئیتر نوشته بود که در حالی که صدای شلیک پراکنده گلوله از نقاط مختلف به گوش می رسد و پیکارجویان طالبان با موتور و خودروهای نظامی هاموی در فرودگاه کابل پرسه می زنند، هلی کوپترها در آسمان در حال پرواز دیده می شوند.
با ورود پیکارجویان طالبان به پایتخت افغانستان، شرکت هواپیمایی «بریتیش ایرویز» اعلام کرد هواپیماهای این شرکت در حال حاضر از آسمان افغانستان عبور نمی کنند. وزارت خارجه عربستان هم اعلام کرده است دیپلمات های خود را از کابل خارج کرده است.
آسوشیتدپرس روز یکشنبه با گزارش رویدادهای مهم در کابل نوشت کارکنان دولت از دفاتر خود فرار کردند و در حالی که کارکنان سفارت آمریکا مدارک مهم را می‌سوزاندند، دود بر فراز شهر دیده می‌شد.
وزارت دفاع آمریکا، پنتاگون مجوز استقرار هزار سرباز دیگر آمریکایی را در افغانستان صادر کرده است و به این ترتیب مجموع آنها به شش هزار نفر می رسد. پیشتر جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا روز شنبه گفته بود آمریکا هزار سرباز دیگر برای کمک به خروج آمریکاییان به افغانستان می فرستد.
در عین حال، یک مقام آمریکایی به صدای آمریکا گفت تخلیه سفارت آمریکا در کابل جریان دارد و نیروهای آمریکایی بیشتری وارد افغانستان می شوند.
سایت سفارت آمریکا در کابل یکشنبه اعلام کرده بود وضعیت امنیتی در پایتخت افغانستان به ویژه در فرودگاه به سرعت در حال تغییر است. سفارت آمریکا از شهروندان این کشور خواسته بود پناه بگیرند و اگر خواهان دریافت کمک برای خروج هستند سریع تر یک فرم آنلاین دریافت کمک را پر کنند.
وزارتخانه‌های دفاع و خارجه آمریکا یکشنبه شب به وقت واشنگتن در اطلاعیه مشترکی اعلام کردند که مشغول تکمیل گام‌هایی در فرودگاه بین‌المللی حامد کرزی هستند تا خروج امن پرسنل آمریکایی و متحدان را از افغانستان و با پروازهای غیرنظامی و نظامی، ممکن سازند.
در عین حال، یک مقام کاخ سفید به خبرنگاران گفت: صبح روز یکشنبه، رئیس جمهوری آمریکا و معاون رئیس جمهور از طریق ویدئو کنفرانس با تیم امنیت ملی خود گفت وگو کردند تا اخبار مربوط به کاهش کارکنان غیرنظامی آمریکا در افغانستان، تخلیه افغانستانی‌هایی که به آمریکا کمک کردند، و وضعیت جاری امنیتی در کابل را جویا شوند.
این مقام افزود: جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا و معاون رئیس جمهوری با وزیر خارجه آنتونی بلینکن، وزیر دفاع لوید آستن، رئیس ستاد مشترک ارتش ژنرال مارک میلی، رئیس سازمان مرکزی اطلاعات آمریکا (سیا) ویلیام برنز، مدیر اطلاعات ملی آوریل هاینز، مشاور امنیت ملی جیک سالیوان، نماینده ویژه در امور افغانستان زلمای خلیلزاد، ژنرال کنت مک کنزی فرمانده سنتکام، و دیگر مقامات ارشد ایالات متحده صحبت کردند.
خبرگزاری آسوشیتدپرس می‌نویسد افغان‌ها و خارجی‌ها به دنبال خروج از پایتخت افغانستان هستند و مردم افغانستان از بیم حاکمیت دوباره قوانین بی‌رحمانه طالبان به ویژه علیه زنان به بانک‌ها هجوم برده‌اند تا پس انداز زندگی خود را از بانک خارج و از کشور فرار کنند. این خبرگزاری پیشتر از تشکیل صفی طولانی بیرون سفارت ایران در کابل خبر داده بود.
تحولات در افغانستان با واکنش های گسترده سیاستمداران در برخی از کشورها همراه بوده است.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل از طالبان و دیگران در افغانستان خواست نهایت خویشتنداری را برای حفظ جان مردم بکار گیرند. گوترش با ابراز نگرانی از «گزارش های نقض جدی حقوق بشر» از طالبان و دیگران خواست حقوق و آزادی همه مردم، حقوق زنان و دختران افغان، حفظ و محترم شمرده شود.
واکنش‌ها در آمریکا
وزیر خارجهٔ ایالات متحده روز یکشنبه، مسلط شدن طالبان بر افغانستان و سقوط حتمی کابل را «بسیار ناراحت کننده» خواند و گفت نیروهای آمریکایی تلاش دارند شهروندان آمریکا و افغان‌های همکار آنان را از این کشور خارج کنند. آنتونی بلینکن همچنین در گفت وگو با شبکه خبری سی ان ان، افغانستان را متفاوت از ویتنام دانست و گفت خروج نیروهای ایالات متحده مشابه اقدام آمریکا در خروج نیروهایش از سایگون در پایان جنگ ویتنام نیست چرا که به گفته آقای بلینکن آمریکا ماموریت خود در افغانستان را کامل کرده است.
به گزارش بخش دری صدای آمریکا، میچ مک‌کانل، رهبر جمهوریخواهان در مجلس سنای ایالات متحده از جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا به خاطر وضعیت پیش آمده در افغانستان انتقاد کرد و با اعلام اینکه اوضاع در این کشور قابل پیش بینی بود گفت: «احتمال برگشت القاعده برای طرح ریزی حملات از افغانستان رو به افزایش است.»
رئیس جمهوری آمریکا روز شنبه با اشاره به هزینه هزار میلیارد دلاری جنگ افغانستان و آموزش ٣٠٠ هزار پلیس و سرباز افغانستانی و تجهیز آنها با سلاح‌های پیشرفته آمریکایی گفت: «حضور بی‌پایان آمریکا در میانه مناقشه داخلی یک کشور دیگر برای من قابل قبول نبود.»
بخش دری صدای آمریکا همچنین می نویسد نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان ایالات متحده گفته است طالبان باید بدانند که جهان نظاره‌گر اقدامات آنان است. خانم پلوسی اضافه کرده است زنان افغان باید در هرگونه توافق سیاسی برای جلوگیری از خونریزی‌ها در نظر گرفته شوند زیرا سرنوشت آنان در آینده کشورشان پراهمیت است.
اما بن سس، سناتور جمهوریخواه با انتقاد از دولت پیشین و فعلی ایالات متحده ،از ترامپ و بایدن به دلیل در پیش گرفتن «دکترین ضعف» که نتیجه آن به گفته او پدید آمدن شرایط فعلی در افغانستان و قبضه قریب الوقوع قدرت توسط طالبان است، انتقاد کرد.
به نوشته نشریه هیل، آقای سس روز یکشنبه در بیانیه ای گفت: «فاجعه تمام عیار در افغانستان- رها کردن شرم آور کابل به مانند سایگون، رفتار بی رحمانه با زنان افغان، و سلاخی متحدان ما- نتیجه قابل پیش بینی دکترین ضعف ترامپ-بایدن است.»
آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، روز یکشنبه در گفتگو با شبکه خبری سی.ان.ان، همچنان با دفاع از تصمیم جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا برای خروج نظامیان آمریکا از افغانستان، گفت آمریکا توانسته است طی بیست سال گذشته به اهدافی که منجر به حضور نظامی در آن کشور شده بود برسد.
همچنین، لیندزی گراهام، سناتورارشد حزب جمهوریخواه آمریکا می گوید مسلط شدن طالبان در افغانستان رویدادی «غم انگیز و خطرناک» برای امنیت ملی آمریکا و جهان است. آقای گراهام در توئیتر نوشته است: «جهادی‌ها در سرتاسر جهان این رویداد را جشن می‌گیرند.»
همچنین به نوشته شبکه خبری سی ان ان، ژنرال مارک میلی، فرمانده ارشد نظامی آمریکا روز یکشنبه به گروهی از سناتورها گفت گروه‌های تروریستی نظیر القاعده به خاطر پیشروی سریع طالبان می‌توانند زودتر از آنچه انتظار می‌رفت در افغانستان خود را بازسازی کنند.
اعتراضات افغان‌های مقیم ایران
در تهران، روز یکشنبه، شماری از مهاجران افغان مقیم ایران با تجمع در مقابل دفتر سازمان ملل متحد علیه طالبان شعار داده و گفتند: «امارت اسلامی نمی خواهیم» و «مرگ بر طالبان».
خبرگزاری آسوشیتدپرس می‌گوید افغان‌ها در مقابل سفارت ایران در کابل برای دریافت ویزای ایران صف کشیده‌اند و باید ساعت‌ها در این صف منتظر بمانند.
در واکنش به تحولات افغانستان، محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران در توییتر نوشت: «ابتکار برادران در شورای هماهنگی و دیگر رهبران افغانستان می تواند زمینه ساز گفت وگو و انتقال مسالمت آمیز به صلح پایدار باشد.» ظریف نوشته است جمهوری اسلامی ایران «به کوشش خود برای مصالحه در افغانستان ادامه می دهد.»
همچنین حسین قاسمی، مدیر کل امور مرزی وزارت کشور با بیان اینکه طرح اسکان موقت اتباع افغانستانی در سه استان مرزی ایران و افغانستان اجرا خواهد شد گفت: «از دو ماه قبل احتمال می دادیم که با موج‌آوارگان مواجه شویم به همین منظور در سه استان هم مرز با افغانستان یعنی خراسان رضوی، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان طرح اسکان موقت آوارگان را با همکاری اداره کل امور اتباع و سایر دستگاه‌های مرتبط مانند نیروی انتظامی و وزارت اطلاعات» تهیه کردیم.
پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان نیز خواستار گفت‌وگو در افغانستان شده است تا مردم بتوانند در صلح و امنیت زندگی کنند.
با وجود آنکه آمریکا و ناتو در دو دهه گذشته میلیاردها دلار صرف تقویت نیروهای امنیتی افغانستان کرده اند، طالبان اندکی بیش از یک هفته توانست تقریبا بر تمام این کشور مسلط شود. غلبه طالبان بر نیروهای امنیتی افغانستان این در شرایطی است که نیروهای دولتی تا حدودی از پشتیبانی هوایی آمریکا برخوردار بودند.
نظر کارشناسان
بیل روگیو، پژوهشگر ارشد در «بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها» می گوید فساد ریشه‌دار یکی از عوامل فروپاشی ارتش افغانستان است. او می‌گوید «بسیاری از سربازان ماه‌ها است که حقوق دریافت نمی‌کنند. برخی از فرماندهان حقوق سربازانی را که وجود خارجی ندارند و به آنها سرباز خیالی می‌گویند به جیب می زنند. سربازان هم برای تامین معاش گاهی دست به فروش سوخت و سلاح و مهمات در بازار آزاد می‌زنند و روحیه و انگیزه آنها بسیار ضعیف است.»
جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا، عصر شنبه ٢٣ مرداد، با انتشار بیانیه‌ای در تشریح تصمیم خود مبنی بر خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، گفت که حضور ٢٠ ساله ایالات متحده در افغانستان به دلیل جنگ با عاملان حملات ١١ سپتامبر بود.
جو بایدن، در این بیانیه گفت که در روزهای اخیر با تیم امنیت ملی‌اش در ارتباط بوده و دستورات لازم درباره چگونگی حفاظت از منافع و ارزش‌های آمریکا را همزمان با پایان ماموریت نظامی در افغانستان، به آنها داده است.
