بحث بر سر ارتباط فقر و خفتگیری پس از گزارشها درباره کشته شدن چند شهروند به دست سارقان بالا گرفته است؛ برخی خواهان تشدید مجازات در قوانین شدهاند و گروهی از ناظران، جمهوری اسلامی را به دلیل افزایش مشکلات اقتصادی مقصر میدانند.
وبسایت «دیدهبان ایران» روز پنجشنبه نهم اسفند در گزارشی بر پایه «آمار موجود» تأکید کرد که «در سالهای اخیر به دلیل افزایش مشکلات اقتصادی و فقر، خفتگیری و دزدیها افزایش یافتهاند.»
فقر، نابرابریهای اقتصادی، بیکاری، و مشکلات روانی ناشی از این بحرانها در این گزارش به عنوان «مهمترین دلایل وقوع جرایمی مثل خفتگیری» قلمداد شده و به موارد خفتگیری در معابر عمومی و بزرگراهها، از جمله «اسلحهکشی در اتوبان صدر» و قتل امیرمحمد خالقی، دانشجوی جوان در تهران اشاره شده است.
بنا بر قانون مجازات اسلامی که قوه قضاییه جمهوری اسلامی ایران آن را مبنای تعیین مجازات برای جرایم قرار داده است، «اگر سرقت همراه با آزار یا تهدید باشد، مجرم به سه تا ۱۵ سال حبس و ۷۴ ضربه شلاق» محکوم خواهد شد.
در گزارش دیدهبان ایران به نقل از عبدالله صمامی، وکیل دادگستری، عنوان شده است که خفتگیری در صورتی که «همراه با استفاده از سلاح گرم یا سرد باشد و موجب ایجاد رعب و وحشت عمومی شود» به عنوان «مصداق محاربه» در نظر گرفته میشود.
اتهام محاربه مطابق قوانین جمهوری اسلامی میتواند مجازات اعدام را به دنبال داشته باشد.
در روزهای گذشته، خبرگزاری حکومتی «میزان»، وابسته به قوه قضاییه، از اعدام یک زندانی به اتهام «محاربه» از طریق استفاده از سلاح سرد برای سرقت خبر داد، اما محسن برهانی، حقوقدان در ایران، در شبکه اجتماعی «ایکس» نوشت که بر اساس قانون مجازات اسلامی، «متهمان به سرقت و قتل» در چنین مواردی مشمول محاربه نیستند، چرا که این افراد پس از آن که فیلم مربوط به صحنه جرم «پخش و وایرال» شده و «به تبع ایجاد ناامنی روانی در جامعه» با این اتهام روبهرو شدهاند.
کاربران شبکههای اجتماعی نیز درباره ارتباط فقر و سرقت نظرات متفاوتی بیان کردهاند.
عده قابل توجهی از کاربران توسل به خشونت از سوی سارقان را «تلاقی بسیاری از بحرانها» در ایران میدانند و میگویند «مسبب فقر و ناامنی جمهوری اسلامی است.»
یکی دیگر از شهروندان با تأکید بر این که ناکارآمدیها در حکومتهای استبدادی به دلایلی از جمله «نبود پاسخگویی و شفافیت، تمرکز افراطی قدرت، انتفاع خودیها از رانت، و سرکوب نقدها» کل سیستم را نشانه میگیرد، درباره شرایط کنونی ایران در ایکس نوشت: مواردی از جمله «بیبرقی، بیگازی، تورم، جهش ارزی» و حتی کشته شدن امیرمحمد خالقی، دانشجوی ۱۹ ساله دانشگاه تهران به دست زورگیران «انگشت اتهام را به سمت کلیت جمهوری اسلامی» میبرد.
اما برخی نیز میگویند مواردی مثل خفتگیری دانشجوی خوابگاهی و کشتن او صرفا «از درد نان نیست.»
خفتگیری و زورگیری، از جمله جرایم خشنی است که در سالهای اخیر در ایران رو به افزایش است و برخی ناظران آن را نتیجه فقر و ناامنی ناشی از عملکرد مقامات حکومتی میدانند.
در سالهای گذشته کارشناسان بارها تأکید کردهاند که «اختلاف طبقاتی، برخورد نکردن با مفسدان دانهدرشت، ضعف در قوانین و بیانگیزگی نیروی انتظامی» از دلایل افزایش سرقت با شیوههای خشن است.