بر اساس لیست جزئیات جدول اقلام غذایی «طرح ملّی کالابرگ الکترونیک» که شامل یازده قلم غذایی است قیمت این کالاها با حجم مشخص از اردیبهشتماه سال ۱۴۰۱ تا اردیبهشت سال جاری بیش از ۹۰ درصد افزایش پیدا کرده است.
به گزارش وزارت تعاون، کار، و رفاه اجتماعی بهای قابل پرداخت برای ۱۱ قلم کالای اساسی شامل شیر کمچرب بطری، پنیر، گوشت مرغ، تخم مرغ، روغن مایع، ماکارونی، برنج ایرانی، لبنیات، قند و شکر، حبوبات و گوشت منجمد گوساله در اردیبهشت سال گذشته ۴۳۹ هزار تومان بوده است که این رقم در اردیبهشت سال جاری به ۸۴۶ هزار تومان افزایش یافته است.
بررسیهای صدای آمریکا نشان میدهد بهای کالاهای اساسی منتشر شده توسط وزارت رفاه با توجه به گزارشهای منتشر شده در هفتههای اخیر از واقعیتهای جامعه به دور است. برای مثال در حالی که رسانههای ایران قیمت تخم مرغ را ۱۰۰ هزار تومان و قیمت مرغ را در محدوده ۹۰ هزار تومان اعلام کردهاند این وزارتخانه در جدول اقلام مشمول طرح کالابرگ، قیمتها را به ترتیب ۵۶ هزار و ۷۳ هزار تومان اعلام کرده است.
این جدول در پی اجرایی شدن طرح کوپن الکترونیک منتشر شده است؛ طرحی که به گفته وزارت کار ۲۵ میلیون ایرانی مشمول آن هستند. طبق این طرح دولت قیمتهای اردیبهشت ۱۴۰۱ را مبنا قرار داده و «مابهالتفاوت» را در قالب کوپن یارانه میدهد.
از طرفی علیرضا عسگریان، معاون وزیر کار، آمار «فقر تغذیهای» را ۹۱ درصد اعلام کرده است.
در همین رابطه یک روزنامهنگار در ایران به صدای آمریکا گفته است که جمهوری اسلامی «راهی جز توزیع کوپن» ندارد و وضعیت مشابه «شوروی در سالهای نزدیک به فروپاشی» است.
این روزنامهنگار و تحلیلگر اقتصاد سیاسی در ایران که نخواست نامش منتشر شود به بخش فارسی صدای آمریکا گفت: «به نظر میرسد رژیم ایران راهی جز توزیع کوپن نداشته باشد، چرا که بر اساس آمارهای رسمی، فقر در کشور به طور چشمگیری در حال شیوع است.»
این افزایش قیمتها باعث کاهش مصرف نیز شده است و بررسیهای «صدای آمریکا» نشان میدهد که در سرانه مصرف اقلام خوراکی در سال ۱۴۰۱ مصرف میوه و سبزیجات ۶۰ درصد کاهش داشته است. بر اساس بررسیهای صورت گرفته مصرف گوشت مرغ تا پیش از رسیدن قیمت به ۱۰۰ هزار تومان کاهش ۵۰ درصدی را تجربه کرده است و روغن و کره نیز به طور مشترک ۴۰ درصد کاهش مصرف در بین مردم را به ثبت رساندهاند.
کاهش مصرف مواد غذایی در موارد دیگر هم رخ داده به طوری که ماکارونی ۳۰ درصد و تخم مرغ ۲۵ درصد کاهش را ثبت کردهاند. برنج و شیر و لبنیات نیز در یکسال منتهی به اسفند ۱۴۰۱ با کاهش ۲۰ درصدی مصرف مواجه شدهاند.
جمشید اسدی، اقتصاددان، به بخش فارسی صدای آمریکا گفته است، جمهوری اسلامی نمیتواند با کوپن با سال سخت اقتصادی مبارزه کند؛ چرا که تورم «به شدت» بالا است و رکود تولید وجود دارد.
به گفته او، هرچند جمهوری اسلامی تلاش میکند با سهمیهبندی تا اندازهای از نارضایتی مردم جلوگیری کند، اما کالابرگ الکترونیک مشکل تورم و مصرف پایین مردم را حل نمیکند.