جامی که محمدرضا شاه پهلوی، شاه فقید ایران، در مسابقات تنیس قهرمانی جهان در سال ۱۹۴۷ به فدراسیون جهانی تنیس روی میز اهدا کرد، توسط میزبان رقابت های جهانی ۲۰۲۱ و فدراسیون جهانی تنیس روی میز، به همراه سه جام دیگر، در سه ورزشگاه هیوستون تگزاس به نمایش گذاشته شد.
این جام که ۷۴ سال پیش همزمان با آغاز عضویت ایران در فدراسیون جهانی تنیس روی میز از سوی شاه ایران اهدا شد، همواره به نام جام ایران به قهرمانان بخش دوبل مردان جهان اعطا می‌شود. ایران کاپ، یکی از هفت جام معتبر و تاریخی تنیس روی میز، و یکی از چهار جام برتر در مسابقات قهرمانی جهان است که در هر دوره به قهرمانان اهدا می‌شود. این جام از نظر قدمت پنجمین جامی است که در تاریخ فدراسیون جهانی به قهرمانان اعطا شده است.
این جام، برخلاف باقی جام‌ها، تنها جامی است که نه به نام اهدا کننده آن یعنی محمدرضا شاه پهلوی، بلکه با نام کشور اهدا کننده یعنی ایران شناخته می شود. نام ایران به دستور شاه بر روی جام قلم‌کاری اصفهان، نقش بسته و در هر دوره مسابقات قهرمانی جهان به قهرمانان تنیس روی میز در بخش دو نفره اهدا می‌شود.
مسابقات تنیس روی میز قهرمانی جهان در سال جاری برای نخستین بار در ایالات متحده آمریکا و در شهر هیوستون ایالت تگزاس طی روزهای ۲۳ تا ۲۹ نوامبر ۲۰۲۱ برابر با ۲ تا ۸ آذر ۱۴۰۰ برگزار می شود.
مسابقات تنیس روی میز قهرمانی جهان سال گذشته در کره جنوبی، به دلیل شیوع ویروس کرونا لغو شد و هیئت اجرایی فدراسیون جهانی در بهار سال جاری، آمریکا را به عنوان میزبان این رقابت‌ها انتخاب کرد.
تیم ملی تنیس روی میز ایران تنها با سه پینگ پنگ باز مرد در این مسابقات حاضر خواهد شد. نوشاد عالمیان و امیرحسین هدایی در بخش انفرادی و نیما عالمیان و نوشاد عالمیان در بخش دوبل به مصاف رقیبان خواهند رفت. هدایت تیم ایران بر عهده جمیل لطف الله نسبی است که به همراه مهرداد قارداشی، رئیس فدراسیون تنیس روی میز ایران، در آمریکا حضور خواهند یافت.
اما هفت جام معتبر تنیس روی میز به ترتیب جام سنت براید، جام‌گایست، جام ایران، جام دبلیو جی پاپ، جام هیدوسک، جام سویتلینگ و جام کوربیلون هستند که در شرح کوتاهی از آن را در ادامه می خوانید.
- جام سنت براید
نخستین بار در سال ۱۹۲۹ ، در مسابقات تنیس روی میز قهرمانی جهان که در بوداپست مجارستان برگزار شد در بخش انفرادی از جام سنت براید رونمایی گردید. این جام که توسط سی. کورتی وودکاک، عضو برجسته باشگاه سنت براید لندن به قهرمان آن دوره، فرد پری انگلیسی اهدا شد بالاترین نشان قهرمانی در رقابت‌های انفرادی مردان است.
- جام گایست
در سال ۱۹۳۱ جام گایست، توسط دکتر گاسپر گایست، رئیس فدراسیون مجارستان به قهرمان بخش انفرادی زنان اهدا و به نام او ماندگار شد.
- جام ایران
پس از این که جام‌های سنت براید و گایست، در سال ۱۹۴۷ در چهارهمین دوره مسابقات قهرمانی جهان که در پاریس برگزار شد، ایران کاپ، توسط شاه ایران به قهرمان بخش دوبل مردان اهدا شد. در همان سال، ۱۳۲۶ خورشیدی، فدراسیون تنیس و تنیس روی میز به ریاست آقا خان بختیار در تهران تشكیل شد و این فدراسیون نو‌پا با برگزاری مسابقات مختلف بین باشگاه‌ها و دستجات آزاد،کار خود را آغاز کرد. فدراسیون تنیس روی میز ایران در سال ۱۹۴۷ به عضویت فدراسیون بین المللی درآمد و در سال ۱۳۴۶ خورشیدی (۱۹۶۷) فدراسیون تنیس روی میز ایران مستقل و از فدراسیون تنیس جدا شد.
- جام جی پاپ
اما در سال ۱۹۴۸، دبیر کل فدراسیون جهانی، ویلیام . جی پاپ، به زوج قهرمان دوبل زنان جامی اعطا کرد که به نام او ، کاپ دبیلو جی پاپ ماندگار شد.
- جام هیدوسک
در همان سال جام قهرمانی دوبل مختلط یک مرد و یک زن توسط ژنک هیدوسک، رئیس فدراسیون تنیس روی میز چکوسلاواکی به این جام ها افزوده شد.
- جام سویتلینگ
اما جام قهرمانی رقابت‌های تیمی تنیس روی میز، اولین بار در سال ۱۹۲۶ توسط بانو بارونس سویتلینگ اهدا شد.
هفتمین جام معتبر تنیس روی میز، جام کوربیلون است که در سال ۱۹۳۳ توسط مارسل کوربیلون، رئیس فدراسیون فرانسه، برای اولین رویداد تیمی زنان در مسابقات قهرمانی جهانی که در پاریس برگزار شد به تیم قهرمان اعطا کرد.
- جام کوربیلون
این جام داستان جالبی دارد. جام اصلی کوربیلون در روزهای اولیه اشغال برلین توسط نیروهای متفقین پس از جنگ جهانی دوم، ناپدید شد. این درحالی بود که تیم تنیس روی میز زنان آلمان در مسابقات قهرمانی جهانی ۱۹۳۹ قاهره قهرمان شده بود و جام را با خود به برلین برده بود. در سال ۱۹۴۹ فدراسیون تنیس روی میز آلمان برای جام ناپدید شده، جام جایگزینی ساخت که در نهایت دقت شبیه جام اصلی بود و آن را تحویل فدراسیون جهانی داد.
این جام‌ها پس از مسابقات تنیس روی میز قهرمان جهان، توسط فدراسیون هایی که ورزشکاران‌شان به قهرمانی رسیدند برای دوره بعدی مسابقات جهانی باز گردانده می‌شود.
